Forme de Gazon (Rythme IV) - Hình đám cỏ (Nhịp IV) (poème - thơ) - Mai Văn Phấn. Raduit du Vietnamien par Bùi Thị Hoàng Anh et Jean-Michel Maulpoix
Mai Văn Phấn
Traduit du Vietnamien
par Bùi Thị Hoàng Anh et Jean-Michel Maulpoix
Bùi Thị Hoàng Anh
Jean-Michel Maulpoix
Rythme IV
*
Plusieurs fois en
me réveillant, je pense reprendre mon travail
comme un élève
finissant ses vacances d’été
s’éloigne très loin
des inquiétudes d’hier
Nous avons
profondément dormi comme deux bouteilles bien refermées
comme deux allumettes se bousculant dans la boite d’allumettes
comme deux tableaux
insérés dans un cadre
comme deux
souvenirs cachés dans un coffre obscur
comme deux clous
enfoncés dans le mur
Je cherche ta main
en la serrant doucement
soudain le sommet
de la colline touche surpris le nouveau jour
une branche d’arbre
qui n’a jamais eu de boutons
un bateau qui s’en
va quand la corde se dénoue
Les filets
s’immergeant profondément sous les eaux
font sécher chaque
nœud sous l’aube.
*
Aujourd’hui
je n’ai pas encore de tes nouvelles. Je suis perdu dans les feuilles d’arbre,
dans les rires, dans le vent salé… Ouvrant la porte, je regarde au dehors.
Personne n’a saisi le chemin qui fuit dans l’après-midi. Personne n’a retenu le
bruit du sifflet qui se diffuse sur la terre. Ce sifflet vient de me toucher,
ne me dépasse pas. Derrière, c’est le silence. Les choses marchent comme
telles.
C’est seulement
quand il y a ta voix que ce sifflet continue à s’écouler vite, bien que le
train soit déjà parti très loin.
*
Le juillet occupé
Te réveillant au
moment où l’aube est toute rouge
Tu déchires la
feuille du bloc d’agenda où marquer la date importante
(seule toi qui
n’est pas importante)
Les sons d’oiseaux
mélodieux derrière le mur rouge
S’enflamment font
tache d’huile
La trainée de
soleil éclaire le message
le travail de
tresser chaque maille
un petit poisson
traverse les lignes de mes mots…
…
du calme ne sois pas angoissée…
*
Nous tombons en
léthargie ensemble
En rêvant d’un
champ avec un puits profond
Main après main
nous tirons chaque écope d’eau
Le son de la terre
chante
Les racines d’arbre
s’étendent doucement
Une fleur
s’épanouit là où nous venons d’arroser
Arrosant pendant
longtemps partout le champ
Je pense et tire
plus vite sans être fatigué
Une nappe d’eau
débouchant de la cascade
Pataugeant
humidement
Se glisse dans les
rangs de riz chargés de graines.
*
Tu me racontes
aussi ton rêve
Où ce n’est pas le
puits mais un canal bondé d’eau
Tu entasses chaque
gerbe de riz jaune
En me poussant
comme une petite barque
Nous prenant les
mains en dormant
Nous rêvons de prendre la perche appuyée tout près du plat-bord.
*
Le petit parapluie
est renversé sous le vent
Les roseaux se
trouvent le long du champ immense
La voile de tissu
fin est soulevée et disparaît
Le vent est si
agité que la toile du parasol flotte
Comme un étranger
voulant te priver de moi.
*
Petite fourmi dans
ton monde
Peut être broyée
sous une roche cassée
Sous un talon de
chaussures
Sous une mèche de
vilebrequin, une lame de houe
Sous la forte
chaleur d’une tige d’alliage en fusion
Le grippage de
chaque roue en fer
Etre brûlé dans un
incendie forestier
Et devenir
poussières au centre du tonnerre
Je le sais…
Comme je le sais
Donc au sommet de
la colline
Ou jusqu’au fond de
la grotte
Je m’incarne dans
des millions de fourmis
Avec fierté,
rampant sur ton corps.
*
En haut, tu es un
poisson blessé par un trident, un oiseau tiré par une balle
Une danse rythmique
ouvre une fleur
L’eau chaude
commence le rite de purification
Glissant je suis
comme une chaine tombant en mille morceaux
La voûte de la
poitrine libère les fruits bientôt mûrs
La crue tourbillonne, les roches s’effondrent, les collines s’écroulent
L’animal arrachant
avec force la chaîne
Broie l’espace en
lait aromatisé, en nourriture
Les seins
succulents sont durs et tendus
Pour nourrir les
enfants du monde.
*
Mes doigts rament
dans l’eau
Transformant l’espace aux alentours en un lac légèrement ondulé
Rendant tumultueux les palissades, les ruelles, l’obscurité des nuages
Les maisons cachées
lointaines
Le rivage se répand
dans ma mémoire
les mots que tu dis
sont parfois lointains, parfois proches
ma main nage à travers
ce courant.
Les lèvres glissent
doucement
La sarcelle, le
canard dans le lac
…embrasser
profondément… embrasser profondément…
…comme les cercles
de vagues se poursuivant pour toujours au loin
Et l’eau qui tourne
Fait déferler ses
clapotis en cadence
Nous nous
rassemblons en silence en entendant le lotus blanc qui luit
en se levant dans
le Cintamaya-panna.
(Extrait du Recueil "A Ciel Ouvert")
Nhịp IV
*
Nhiều khi thức dậy ngỡ mình trả phép
cậu học trò qua kỳ nghỉ hè
quá xa nhiều lo lắng hôm qua
Mình đã ngủ sâu hai chiếc chai đóng kín
hai que diêm chen lấn giữa bao diêm
hai bức tranh lồng vào khung tranh
hai kỷ vật cất trong rương tối
hai chiếc đinh đóng ngập trên tường
Tìm tay em nắm nhẹ
chợt đỉnh đồi chạm ngày mới ngỡ ngàng
một nhành cây chưa từng ra nụ
con thuyền lơi xa khi dây níu không còn
Những tấm lưới lặn sâu trong nước
hong từng nút thắt dưới bình minh
*
Hôm nay chưa nhận tin em. Anh lạc trong lá
cây, tiếng cười, gió mặn... Mở cửa anh nhìn. Không ai níu con đường trôi trong
buổi chiều. Không ai giữ lại hồi còi đang lan trên đất. Tiếng còi kia vừa chạm
anh, không vượt qua anh. Phía sau im lặng. Mọi vật trôi như nó vẫn trôi.
Chỉ khi có tiếng em, hồi còi kia lại tiếp
tục trôi nhanh, dù con tàu đã rất xa.
*
Tháng bảy bận rộn
Em tỉnh dậy hừng đông đỏ rực
Xé tờ lịch in ngày quan trọng
(riêng em không quan trọng)
Tiếng chim líu lo sau bức tường đỏ
Bùng lên một vệt dầu
Vệt nắng soi tin nhắn
công việc đan từng mắt lưới
dòng chữ anh con cá nhỏ lọt qua...
... binh tinh
dung noi nong nhe...
*
Mình thiếp đi bên nhau
Mơ cánh đồng có giếng sâu
Tay nối tay kéo từng gàu nước
Tiếng đất reo
Rễ cây duỗi mềm mại
Hoa trổ bông nơi mình vừa tưới
Tưới thật lâu cho khắp cánh đồng
Nghĩ và kéo nhanh hơn không biết mệt
Mạch nước khai thông dòng thác
Ướt bì bõm
Len qua hàng lúa trĩu bông
*
Em cũng kể giấc mơ
Không phải giếng mà con kênh đầy nước
Em chất lên từng bó lúa vàng
Đẩy anh đi như con thuyền nhỏ
Cầm tay nhau khi ngủ
Mơ nắm con sào tì sát mạn thuyền
*
Chiếc ô nhỏ lật trong gió
Bông lau xuôi đồng cỏ bạt ngàn
Làn vải mỏng tung lên mất hút
Gió vùng vẫy tán ô lật phật
Người lạ nào muốn kéo em đi
*
Là con kiến nhỏ trong thế giới em
Có thể bị nghiền nát dưới tảng đá vỡ
Dưới gót giày
Mũi khoan, lưỡi cuốc
Độ nóng que hàn
Tiếng rít từng bánh sắt
Bị thiêu rụi trong đám cháy rừng
Thành tro bụi giữa tầm sét đánh
Biết thế…
Vì biết thế
Nên đỉnh đồi
Hay tận hang sâu
Anh hoá thân thành muôn ngàn loài kiến
Kiêu hãnh bò đi trên thân thể em
*
Trên cao
em con cá trúng xiên, con chim trúng đạn
Vũ điệu
nhịp nhàng nở đoá hoa
Nước ấm
nóng mở đầu nghi lễ thanh tẩy
Lăn trơn anh
chuỗi hạt xổ tung
Vòm ngực
thả trái cây sắp rụng
Lũ cuốn, đá
lở, sạt đồi
Con thú giật
tung dây trói
Nghiền
không gian thành sữa thơm, dưỡng chất
Bầu vú
cương lên căng mọng
Nuôi nấng
trẻ thơ trên khắp thế gian
*
Ngón tay bơi chèo
Khoảng không quanh đây luênh loang hồ nước
Xôn xao hàng rào, lối ngõ, bóng mây
Những ngôi nhà xa khuất
Bờ nước lan trí nhớ
lúc xa lúc gần lời em kể
bàn tay bơi qua
Đôi môi lướt nhẹ
Con le le, con vịt trên hồ
… hôn sâu... hôn sâu…
… những vòng sóng đuổi nhau xa
mãi
Và nước mở
Long bong vỗ nhịp
Bên nhau lặng im nghe bông sen trắng
đang nhói sáng
vươn trong huệ tưởng.
M.V.P
(Rút từ tập thơ “Bầu trời không mái che”)
Tiểu sử Bùi Thị Hoàng Anh
Giảng viên
tiếng Pháp tại khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Pháp, trường Đại học Ngoại Ngữ, Đại học
Quốc Gia Hà Nội. Say mê ngôn ngữ và văn hóa Pháp, hiện nay Bùi Thị Hoàng Anh
đang làm nghiên cứu sinh tại khoa Ngôn ngữ, trường Đại học Paris VII, cộng hòa
Pháp, với hướng nghiên cứu về các chỉ tố diễn ngôn trong các văn bản nói và
viết bằng tiếng Việt và tiếng Pháp. Bùi Thị Hoàng Anh cũng quan tâm tới nghiên
cứu về lĩnh vực Ngôn ngữ học xã hội và dịch thuật.
Biographie de Bui Thi Hoang Anh
Enseignante de français au
Département de Langue et de Civilisation Françaises, Ecole Supérieure de Langues étrangères,
Université Nationale de Hanoi.
Passionnée par la langue et la culture françaises, actuellement, elle poursuit
son doctorat en Linguistique à l’UFR de Linguistique, Université Paris Diderot
(Paris VII), Paris, France. Son axe de recherche est centré sur l’étude des
marqueurs discursifs du vietnamien et du français dans les corpus oraux et
écrits. Elle s’intéresse également à la Sociolinguistique et la traduction.
Tiểu sử Jean-Michel Maulpoix
Jean-Michel
Maulpoix là tác giả của hơn 20 công trình, chủ yếu là thơ văn xuôi, trong đó
phải kể đến Une histoire de bleu (Câu chuyện về màu xanh); L’Ecrivain
imaginaire (Nhà văn tưởng tượng); Domaine public và Pas sur la neige
(Bước chân trên tuyết). Bên cạnh đó, Jean-Michel Maulpoix cũng viết một số
nghiên cứu phê bình về Henri Michaux, Jacques Réda, Paul Célan, René Char và
một số tiểu luận khái quát về thơ như La poésie comme l’amour (Thơ ca
như tình yêu); Du lyrisme (Thơ trữ tình). Sáng tác của Jean-Michel Maulpoix
là sự pha trộn, là cuộc đối thoại không ngừng giữa văn xuôi và thơ, mà qua đó,
nổi bật là chất “trữ tình phê phán”. Jean-Michel Maulpoix còn điều hành tạp chí
Văn học hàng quý “Le nouveau Recueil” (Tuyển tập mới) và giảng dạy thơ
hiện đại và đương đại tại Đại học Paris III, cộng hòa Pháp.
Biographie de Jean-Michel Maulpoix
Jean-Michel
Maulpoix est l’auteur d’une vingtaine d’ouvrages, principalement en prose poétique,
parmi lesquels Une histoire de bleu, L’Écrivain imaginaire, Domaine public
et Pas sur la neige, publiés au Mercure de France. Il a également fait
paraître des études critiques sur Henri Michaux, Jacques Réda, Paul Celan et
René Char, ainsi que des essais généraux de poétique (La poésie comme
l’amour, Du lyrisme...). Son oeuvre, où se mêlent, s’affrontent et dialoguent
sans cesse prose et poésie, se réclame volontiers d’un “lyrisme critique“.
Jean-Michel Maulpoix dirige par ailleurs la revue trimestrielle de littérature “Le
Nouveau Recueil” et enseigne la poésie moderne et contemporaine à
l’Université Paris III - Sorbonne nouvelle.