Forme de Gazon (Rythme I) - Hình đám cỏ (Nhịp I) (poème - thơ) - Mai Văn Phấn. Raduit du Vietnamien par Bùi Thị Hoàng Anh et Jean-Michel Maulpoix
Mai Văn Phấn
Traduit du Vietnamien
par Bùi Thị Hoàng Anh et Jean-Michel Maulpoix
Bùi Thị Hoàng Anh
Jean-Michel Maulpoix
Forme de Gazon
Nous nous rassemblons en silence en
entendant
le lotus blanc qui luit
en se levant dans le Cintamaya-panna*
M.V.P
Rythme I
*
Les pas du chamois cognent le sol
Le monde ne peut plus dormir désormais
L’hiver agite la rosée de la nuit
Les herbes, les arbres, le soleil frais
Les hautes montagnes
Les oiseaux s’envolent au-dessus du bloc de pierre
rugueux
Sur le fleuve rapide et violent étincelle la parade
nuptiale du poisson
Le soleil de l’autre côté du mur
Les feuillages des arbres, les
nichées d’oiseaux, le souffle de l’aube.
*
Moi seul vois la rose de cette matinée
Les chants des oiseaux m’éveillent
Remerciant le chemin qui me conduit
Les nuages là haut
Les feuilles qui tombent
Même les choses qui ne sont pas encore visibles
Le quartier silencieux se tapit dans son souffle
La terre change de saison
La rangée de balustrades de l’autre côté de la
fleur
Aux pétales soyeux et d’un rouge profond
La racine d’un très vieil arbre est aussi
transparente
L’heure de la cérémonie d’Eucharistie sonne
Le petit matin change de chemise
L’éclat de la rose qui reflète ton visage
Hypnotise le voile de vent qui soudain le traverse.
*
Le chant d’oiseau me transperçant la tête
Entre dans mon corps quand je médite la Terre Pure
Le chasser pour que mon cœur soit calme
Et que je parvienne au vide en moi
Les chants d’oiseaux sombres
Clignotent sur chaque partie de mon corps
Croyant s’envoler avec la troupe d’oiseaux
Ma poitrine est oppressée de chants
Un oiseau quelconque est blessé
Toute la bordure de la forêt bat des ailes
Où es-tu?
Le son de ma voix coupe le vent impétueux
Et ma bouche obéit à la forme de l’appel.
*
Au matin je me réveille
La cloche de la nuit couvre la terre
Cherchant à l’élever plus haut
La nuit géante n’a plus de lieu pour l’accrocher
Je ne sais pas où est la paroi de la cloche
Qui se dilue
Qui glisse
Les points brûlent la bougie
Tu es confuse dans mon corps
En ouvrant les yeux, la couleur noire de la cloche
En les fermant, un encerclement de lumière
Tu es petit à petit loin de la cloche
Ding...
Dong...
Au milieu du ciel un chrysanthème.
*
Aller vers la fin du chemin
Là où commence l’orage
Se range le cœur pur
Seul le feuillage se purifie
Et les feuilles sèches en lambeaux le savent
Impatient d’attendre la pluie
Au bout du chemin je ne la vois pas encore
Le vent souffle déjà
- Les gouttes me baptisent?
- Non, sur le feuillage reste la pluie d’hier.
*
Le chat tombant de sommeil sous le soleil
Baille aux yeux mi-clos
La vie déborde de soucis
Je suis fatigué au bureau
Le projet a été fixé
Même en m’y efforçant je n’ai pas pu le terminer
Faudrait-il rejeter la faute sur le chat
Qui porte mon état d’âme imprécis sous le soleil?
Me réveillant subitement en me précipitant vers toi
Je deviens ce chat aux yeux mi-clos.
*
Le vent agite doucement les fleurs jaunes, la
couleur que j’aime
Parfois je confonds les petits tournesols,
Les bruyères, les ambrettes, les fleurs de courge…
Je me hâte d’esquisser quelques fleurs
Le vent caresse les cheveux qui flottent en se
froissant
Dessinant en plus un petit couple
de garçon et fille à mi-hauteur du pétiole
Inséré parmi les visages, partageant une paire de
sandales
Ne sachant pas sur quel côté le vent les pousse
Le pétale géant se balance au-dessous de la tête
Le vent confond doucement les deux personnes
Plus petites elles sont plus elles tremblent comme
une tempête.
*
Les étoiles cachées derrière les rayons de soleil
La fenêtre de la maison
Le disque de nuage annonce la tempête
La lumière lointaine
Il suffit de penser ou dire ainsi pour chasser la
fatigue
Paisible et tranquille
Une minute pour couper l’écoute
Et regarder la vie en aveugle et si calme
Très haut dans le ciel chaque bande de lucioles
L’étoile la plus proche dessine tes yeux
(On ne se souvient pas du visage quand on s’aime)
Le travail s’affaisse de nouveau, m’essouffle
Je reste face à la fente de la porte étroite
Regardant une ondulation de vague scintillant sur
le fleuve qui coule violent et rapide.
M.V.P
_________________
* Selon le Bouddhisme, la sagesse est une notion fondamentale qui fait
référence à une capacité cognitive ou un savoir-faire. Cintamaya-panna est une
des trois façons d’atteindre à la sagesse transcendante que celui qui pratique
une méditation doit y parvenir. Il s’agit de la sagesse obtenue par la
réflexion, l'examen rationnel, l'analyse intellectuelle.
(Extrait du Recueil "A Ciel Ouvert")
Hình Đám Cỏ
Bên nhau
lặng im nghe bông sen trắng
đang nhói
sáng
vươn
trong huệ tưởng
M.V.P
Nhịp I
*
Bước sơn dương gõ lên mặt đất
Thế giới từ nay không thể ngủ
Động rộn sương đêm
Cỏ cây, nắng mới
Núi cao
Chim chóc bay qua tảng đá xù xì
Sông cuộn xiết con cá động dục loé sáng mặt nước
Mặt trời bên kia bức tường
Vòm cây, tổ chim hơi thở ban mai
*
Bông hồng sớm nay mình anh thấy
Tiếng chim hót tỉnh giấc
Tạ ơn con đường dẫn anh đi
Mây trên cao
Lá cây rơi
Cả những gì chưa hiện hữu
Góc phố lặng yên nép vào hơi thở
Đất chuyển mùa
Hàng lan can bên kia bông hoa
Những cánh mịn đỏ thẫm
Gốc cổ thụ cũng trong suốt
Giờ ban Lễ-Thánh-Thể rung chuông
Sớm mai thay áo mới
Ánh hồng nhung hắt lên khuôn mặt em
Thôi miên làn gió chợt qua
*
Tiếng chim qua đỉnh đầu
Vào cơ thể anh lúc đang tịnh độ
Xua đi cho lòng yên lặng
Sao về được tâm không
Tiếng chim âm u
Lập loè sáng từng phần cơ thể
Ngỡ bay cùng đàn chim
Ngực căng tức tiếng hót
Con chim nào mới bị thương
Cả bìa rừng đập cánh
Em ở đâu
Tiếng cắt gió vội vàng
Men khẩu hình anh theo tiếng gọi
*
Gần sáng thức dậy
Quả chuông đêm chụp xuống mặt đất
Loay hoay cố đẩy lên cao
Đêm khổng lồ không còn chỗ bám
Không biết thành quả chuông ở đâu
Tan loãng
Trơn trượt
Những huyệt đạo thắp ngọn nến
Mơ hồ em qua cơ thể anh
Mở mắt màu chuông đen
Khép lại vòng vây ánh sáng
Em đang xa quả chuông
Boong...
Boong...
Giữa trời một bông hoa cúc
*
Đi về phía cuối đường
Nơi bắt đầu cơn giông
Dọn lòng thanh sạch
Chỉ vòm cây rũ bụi
Và lá khô tơi tả mới biết
Nóng lòng đợi mưa
Cuối con đường chưa thấy
Gió đã nổi
- Những giọt nước rửa tội anh?
- Không, vòm lá đọng trận mưa hôm
trước
*
Con mèo buồn ngủ dưới nắng
Ngáp lim dim
Đời sống ngập toan tính
Anh mỏi mệt nơi làm việc
Kế hoạch định sẵn
Cố cũng không xong
Có nên đổ tại con mèo
Mang tâm trạng anh lơ mơ dưới nắng
Choàng tỉnh vội lao đến em
Anh thành chú mèo lim dim đôi mắt
*
Gió lay nhẹ hoa vàng, màu hoa anh thích
Có lúc nhầm lẫn hoa dã quỳ
Hoa thạch thảo, hoa vông vang, hoa mướp...
Anh vội vã ký hoạ vài bông
Gió mơn man tóc bay lật phật
Vẽ thêm đôi trai gái bé tí bằng nửa cuống hoa
Lồng khuôn mặt, chung nhau đôi dép
Không rõ gió đẩy họ về bên nào
Cánh hoa khổng lồ đung đưa trên đầu
Gió khẽ làm hai người lẫn vào nhau
Càng bé tí run lên như bão.
*
Những ngôi sao khuất sau ánh nắng
Cửa sổ ngôi nhà
Vầng mây tin bão
Ánh sáng xa
Chỉ cần nghĩ hoặc nói thế cũng vơi mỏi mệt
Vừa tĩnh lặng
Một phút tự triệt tiêu thính giác
Nhìn đời sống thư giãn mù loà
Trên cao tít từng bầy đom đóm
Ngôi sao gần hơn vẽ mắt em
(yêu nhau thường khi không nhớ mặt).
Công việc lại rũ tung, thở dốc
Nán lại bên khe cửa hẹp
Nhìn gợn sóng lấp lánh trên dòng sông chảy xiết.
M.V.P
(Rút từ tập thơ “Bầu trời không mái che”)
Tiểu sử Bùi Thị Hoàng Anh
Giảng viên
tiếng Pháp tại khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Pháp, trường Đại học Ngoại Ngữ, Đại học
Quốc Gia Hà Nội. Say mê ngôn ngữ và văn hóa Pháp, hiện nay Bùi Thị Hoàng Anh
đang làm nghiên cứu sinh tại khoa Ngôn ngữ, trường Đại học Paris VII, cộng hòa
Pháp, với hướng nghiên cứu về các chỉ tố diễn ngôn trong các văn bản nói và
viết bằng tiếng Việt và tiếng Pháp. Bùi Thị Hoàng Anh cũng quan tâm tới nghiên
cứu về lĩnh vực Ngôn ngữ học xã hội và dịch thuật.
Biographie de Bui Thi Hoang Anh
Enseignante de français au
Département de Langue et de Civilisation Françaises, Ecole Supérieure de Langues étrangères,
Université Nationale de Hanoi.
Passionnée par la langue et la culture françaises, actuellement, elle poursuit
son doctorat en Linguistique à l’UFR de Linguistique, Université Paris Diderot
(Paris VII), Paris, France. Son axe de recherche est centré sur l’étude des
marqueurs discursifs du vietnamien et du français dans les corpus oraux et
écrits. Elle s’intéresse également à la Sociolinguistique et la traduction.
Tiểu sử Jean-Michel Maulpoix
Jean-Michel
Maulpoix là tác giả của hơn 20 công trình, chủ yếu là thơ văn xuôi, trong đó
phải kể đến Une histoire de bleu (Câu chuyện về màu xanh); L’Ecrivain
imaginaire (Nhà văn tưởng tượng); Domaine public và Pas sur la neige
(Bước chân trên tuyết). Bên cạnh đó, Jean-Michel Maulpoix cũng viết một số
nghiên cứu phê bình về Henri Michaux, Jacques Réda, Paul Célan, René Char và
một số tiểu luận khái quát về thơ như La poésie comme l’amour (Thơ ca
như tình yêu); Du lyrisme (Thơ trữ tình). Sáng tác của Jean-Michel Maulpoix
là sự pha trộn, là cuộc đối thoại không ngừng giữa văn xuôi và thơ, mà qua đó,
nổi bật là chất “trữ tình phê phán”. Jean-Michel Maulpoix còn điều hành tạp chí
Văn học hàng quý “Le nouveau Recueil” (Tuyển tập mới) và giảng dạy thơ
hiện đại và đương đại tại Đại học Paris III, cộng hòa Pháp.
Biographie de Jean-Michel Maulpoix
Jean-Michel
Maulpoix est l’auteur d’une vingtaine d’ouvrages, principalement en prose poétique,
parmi lesquels Une histoire de bleu, L’Écrivain imaginaire, Domaine public
et Pas sur la neige, publiés au Mercure de France. Il a également fait
paraître des études critiques sur Henri Michaux, Jacques Réda, Paul Celan et
René Char, ainsi que des essais généraux de poétique (La poésie comme
l’amour, Du lyrisme...). Son oeuvre, où se mêlent, s’affrontent et dialoguent
sans cesse prose et poésie, se réclame volontiers d’un “lyrisme critique“.
Jean-Michel Maulpoix dirige par ailleurs la revue trimestrielle de littérature “Le
Nouveau Recueil” et enseigne la poésie moderne et contemporaine à
l’Université Paris III - Sorbonne nouvelle.