TUYÊN
NGÔN CỦA NHÀ SIÊU HIỆN ĐẠI CHỦ NGHĨA
Nghệ
sỹ Luke Turner
Maivanphan.com:
Thế kỷ XX được xem là thế kỷ của những cuộc cách mạng trong nghệ thuật, đặc
biệt trong văn học và mỹ thuật. Các trào lưu nghệ thuật hiện đại đã bùng nổ
ngay từ đầu thế kỷ, như tượng trưng, siêu thực, lập thể, lập thể nhịp điệu,
da-da, biểu hiện, trừu tượng, ấn tượng, dã thú v.v. Mỗi khuynh hướng tồn tại
đều đã xuất hiện những gương mặt “nhân loại lớn” đánh dấu thành tựu, văn minh
của lịch sử sáng tạo. Thực tế cho thấy, mỗi trào lưu cách tân không độc chiếm
không gian nghệ thuật quá lâu mà nó nhanh chóng rút lui khi xuất hiện một trào
lưu khác, mới mẻ hơn; hoặc, nó tồn tại song trùng, hòa thuận với các trào lưu
khác. Những trào lưu này liên tiếp gối lên nhau như những đợt sóng lớn từ đầu
đến cuối thế kỷ. Như mọi người đã biết, từ giữa thế kỷ XX, trào lưu hậu hiện
đại đã xuất hiện trong các lĩnh vực văn hóa, trong đó có văn học nghệ thuật.
Đến cuối thế kỷ XX, chủ nghĩa cổ điển tự nhiên được Nhà thơ - Giáo sư Frederick
Turner khởi xướng tại Hoa Kỳ, sau đó lan sang các nước châu Âu và đến VN.
Cuối
những năm 90, nghệ sỹ đa phương tiện người Anh Luke Turner đã cùng hai nghệ sỹ
Shia LaBeouf và Nastja Säde Rönkkö khởi xướng "Metamodernism - Chủ nghĩa
siêu hiện đại” trong nghệ thuật. Vào năm 2011, Luke Turner đã công bố bản Tuyên
ngôn Chủ nghĩa Siêu hiện đại trên website của ông
(http://www.metamodernism.org). Luke Turner sinh năm 1981, tại Manchester, nước
Anh. Ông có trụ sở tại thủ đô London. Shia LaBeouf sinh năm 1986 tại Los
Angeles, Hoa Kỳ. Nastja Säde Rönkkö sinh năm 1985 tại Helsinki, Phần Lan. Bộ ba
nghệ sĩ này hợp tác với nhau trong nghệ thuật đa phương tiện và biểu diễn. Họ
khám phá các mối quan hệ kết nối, cảm xúc và hợp tác trên nền tảng kỹ thuật số
và vật lý.
Trên
tạp chí Sông Hương số 339 - 05/2017, Dịch giả Tuệ Đan đã chuyển ngữ bài viết
“Chủ nghĩa siêu hiện đại: một dẫn nhập ngắn” của Luke Turner. Trong đó có những
ý tôi rất tâm đắc: “Khi mà chủ nghĩa hậu hiện đại được đặc trưng bởi giải kiến
tạo, giễu nhại, phỏng tác, thuyết tương đối, chủ nghĩa hư vô và sự loại bỏ các
đại tự sự, thì tranh luận quay xung quanh chủ nghĩa siêu hiện đại gắn với sự
tái xuất của tính chân thật, niềm hy vọng, chủ nghĩa lãng mạn, sự xúc động và
tiềm năng dành cho các đại tự sự cũng như những chân lý phổ quát, trong khi vẫn
không mất đi toàn bộ những gì mà chúng ta đã tiếp thu từ chủ nghĩa hậu hiện
đại”…; hay, “Ở vào thời điểm mà sự nhiệt huyết siêu hiện đại đưa đến chủ nghĩa
huyền ảo thì lực hấp dẫn kéo nó trở lại sự diễu nhại; vào một thời điểm sự
nhiễu nhại của nó lắc lư về tính lãnh đạm thì lực hấp dẫn kéo nó trở lại sự
nhiệt huyết"…
Từ
tháng 6/2017 website maivanphan.com đã giới thiệu sơ lược về Chủ nghĩa siêu
hiện đại. Sáng nay, Nhà nghiên cứu, Dịch giả Lã Nguyên đã gửi cho tôi bản "Tuyên
ngôn của nhà siêu hiện đại chủ nghĩa" của Luke Turner. Bản Tuyên ngôn này Lã
Nguyên dịch từ tiếng Nga, có đối chiếu với nguyên bản tiếng Anh.
Xin
trân trọng cảm ơn Nhà nghiên cứu, Dịch giả Lã Nguyên!
Hải Phòng, 22/9/2022
Mai Văn Phấn
TUYÊN
NGÔN CỦA NHÀ SIÊU HIỆN ĐẠI CHỦ NGHĨA
Luke
Turner (s. 1982)
1. Chúng tôi thừa nhận
sự dao động là trật tự tự nhiên của thế giới.
2. Chúng tôi phải tự giải
phóng khỏi sức ỳ gây ra hàng thế kỉ bởi sự ngây thơ về tư tưởng hệ của chủ
nghĩa hiện đại và sự thiếu chân thành xảo quyệt của đứa con hoang trái nghĩa của
nó.
3. Do đó từ nay chuyển
động sẽ được kích hoạt bằng sự dao động giữa các vị trí với những tư tưởng hoàn
toàn trái ngược nhau giống như các cực xung lực của một cỗ máy điện khổng lồ
thúc đẩy thế giới vận hành.
4. Chúng tôi thừa nhận
những hạn chế vốn có trong mọi chuyển động và nhận thức, cũng như sự vô ích của
bất kì nỗ lực nào để vượt qua các giới hạn được chỉ ra trong đó. Cần phải tuân
thủ tính không hoàn chỉnh cố hữu của mỗi hệ thống, không phải để đạt được một kết
quả định sẵn nào đó và tuân theo hướng đi của nó một cách nô lệ, mà là để gián tiếp nhìn thấy mặt bên ngoài bị
che khuất nào đó.
Sự tồn tại sẽ trở nên phong phú hơn nếu chúng ta nhận nhiệm vụ của mình như thể
những giới hạn có thể vượt qua, vì một hành động như vậy sẽ mở ra thế giới.
5. Tất cả các hiện tượng
đều tồn tại trong quá chuyển dịch không thể đảo ngược sang trạng thái của cái dị
biệt hỗn loạn cực đại. Sự sáng tạo nghệ thuật
phụ thuộc vào cái nguyên lai, hoặc sự mặc khải của cái dị biệt trong đó. Đỉnh điểm tác động của nó là cảm giác trực
tiếp về cái dị biệt trong chính bản thân. Vai trò của nghệ thuật là khám phá
những kết quả khả thể của những khát vọng nghịch lý, khích lệ cái thừa dư thành
cái hiện hữu.
6. Cái hiện thời là dấu
hiệu song sinh của cái cấp thiết và cái lỗi thời. Ngày nay con người hoài cổ và
con người vị lai ngự trị trong chúng ta mạnh mẽ như nhau. Công nghệ hiện đại
cho phép chúng ta đồng thời vừa trải nghiệm, vừa trình diễn các sự kiện từ những
vị thế khác nhau. Những mạng lưới mới nổi này không những không báo hiệu sự cáo
chung, mà còn tạo điều kiện cho quá trình dân chủ hóa lịch sử, soi sáng những
con đường có nhiều lối rẽ mà các đại tự sự của chúng có thể di chuyển ngay ở
đây và bây giờ.
7. Giống khoa học phấn
đấu cho sự trang nhã nên thơ, các nghệ sĩ cũng có thể giả định về một cuộc tìm
kiếm chân lí. Tất cả thông tin đều là cơ sở của tri thức, dù là tri thức kinh
nghiệm hay tri thức từ minh triết, không phụ thuộc và giá trị chân lí của nó là
gì. Chúng ta nên nắm lấy sự tổng hợp khoa học - thi ca và sự ngây thơ đầy thông
tin của chủ nghĩa hiện thực kì ảo. Sai lầm tạo ra ý nghĩa.
8. Chúng tôi đề xuất một
chủ nghĩa lãng mạn thực dụng, không bị các nguyên tắc tư tưởng hệ trói buộc. Do
đó, chủ nghĩa siêu hiện đại cần xác
định là trạng thái thay đổi ở giữa và
bên ngoài các giới hạn mỉa mai và
chân thành, ngây thơ và thấu hiểu, tương đối luận và tính chân lí, lạc quan và
nghi ngờ, theo đuổi nhiều chân trời khó hiểu và khó nắm bắt. Chúng tôi phải
tiến về phía trước và dao động!
(Lã
Nguyên dịch từ bản tiếng Nga của Artemy Gusev, có đối chiếu với bản tiếng Anh)
Bản tiếng Nga của Artemy Gusev:
МЕТАМОДЕРНИСТ // МАНИФЕСТ
1. Мы признаем, что
колебание — естественный порядок мира.
2. Мы должны освободиться
от инертности, вызванной веком идеологической наивности модернизма и циничного лицемерия
его антонимичного внебрачного ребенка.
3. Движение должно
осуществляться посредством колебания между позициями с диаметрально
противоположными идеями, подобно пульсирующим полярностям огромной
электрической машины, приводя мир в действие.
4. Мы признаем
ограничения, присущие всякому движению и опыту, и тщетность попыток преодолеть
установленные ими границы. Существенная недостаточность любой системы должна
требовать приверженности к ней, но не с целью достижения её полноты и нашего
порабощения этим процессом, а для того, чтобы заглянуть за её пределы. Наше
существование обогатится, если мы, приступая к нашим задачам, будем понимать,
что пределы могут быть преодолимы, потому что подобная деятельность раскрывает
наш мир.
5. Все явления находятся
в процессе необратимого сползания к состоянию максимального энтропийного
несходства. Художественное произведение возможно благодаря рождению или
открытию этого различия. Кульминацией его воздействия является непосредственное
ощущение различия в самом себе. Роль искусства являет собой исследование
возможных результатов его парадоксальных амбиций, подталкивая лишнее к
насущному.
6. Настоящее является
признаком двойного рождения непосредственности и устаревания. Сегодня мы
ностальгисты в той же мере, что и футуристы. Современные технологии позволяют
одновременно и переживать, и осмыслять события с различных позиций. Находясь в
периоде расцвета, восходящие сети способствуют демократизации истории, освещая
расходящиеся тропы, которыми сегодня могут продвигаться ее великие нарративы.
7. Так же, как наука
стремится к поэтической элегантности, художники могли бы взять на себя поиски
истины. Вся информация является основанием для знания, будь оно эмпирическим
или афористичным, безотносительно его истинности. Нам следует принять научно-поэтический
синтез и осведомленную наивность магического реализма. Ошибка порождает смысл.
8. Мы предлагаем
прагматический романтизм, свободный от идеологического крепежа. Таким образом,
метамодернизм означает подвижное состояние между и за пределами: иронии и
искренности, наивности и понимания, релятивизма и истинности, оптимизма и
сомнения, в погоне за множеством несоизмеримых и ускользающих горизонтов. Мы должны идти вперёд и осциллировать!
Tác
phẩm "Prints - Bản in" của Nghệ sỹ Luke Turner
Bản tiếng Anh Luke Turner:
THE
METAMODERNIST MANIFESTO
Luke
Turner
1.
We recognise oscillation to be the natural order of the world.
2.
We must liberate ourselves from the inertia resulting from a century of
modernist ideological naivety and the cynical insincerity of its antonymous
bastard child.
3.
Movement shall henceforth be enabled by way of an oscillation between positions,
with diametrically opposed ideas operating like the pulsating polarities of a
colossal electric machine, propelling the world into action.
4.
We acknowledge the limitations inherent to all movement and experience, and the
futility of any attempt to transcend the boundaries set forth therein. The
essential incompleteness of a system should necessitate an adherence, not in
order to achieve a given end or be slaves to its course, but rather perchance
to glimpse by proxy some hidden exteriority. Existence is enriched if we set
about our task as if those limits might be exceeded, for such action unfolds
the world.
5.
All things are caught within the irrevocable slide towards a state of maximum
entropic dissemblance. Artistic creation is contingent upon the origination or
revelation of difference therein. Affect at its zenith is the unmediated
experience of difference in itself. It must be art’s role to explore the
promise of its own paradoxical ambition by coaxing excess towards presence.
6.
The present is a symptom of the twin birth of immediacy and obsolescence.
Today, we are nostalgists as much as we are futurists. The new technology
enables the simultaneous experience and enactment of events from a multiplicity
of positions. Far from signalling its demise, these emergent networks
facilitate the democratisation of history, illuminating the forking paths along
which its grand narratives may navigate the here and now.
7.
Just as science strives for poetic elegance, artists might assume a quest for
truth. All information is grounds for knowledge, whether empirical or
aphoristic, no matter its truth-value. We should embrace the scientific-poetic
synthesis and informed naivety of a magical realism. Error breeds sense.
8.
We propose a pragmatic romanticism unhindered by ideological anchorage. Thus,
metamodernism shall be defined as the mercurial condition between and beyond
irony and sincerity, naivety and knowingness, relativism and truth, optimism
and doubt, in pursuit of a plurality of disparate and elusive horizons. We must
go forth and oscillate!
Từ
trái sang: Nghệ sỹ Shia LaBeouf (Hoa Kỳ), Nastja Säde Rönkkö (Phần Lan), Luke
Turner (Anh Quốc)