Mai, Van Phan

Skrottid

Publiceras i BTJ-häftet nr 15, 2022.

Lektör Nina van den Brink

Nhà phê bình văn học Nina van den Brink

Dịch giả Mimmi Diệu Hường Bergström

I en fragmenterad diktsvit beskriver den vietnamesiska poeten Mai Van Phan de blodiga konflikter och det koloniala förtryck som har plågat det vietnamesiska folket under det senaste seklet.

På en saklig och samtidigt allegorisk prosalyrik framkallar han en känsla för det absurda och groteska övervåld som drabbade människor under de långa kolonialkrigen och Vietnamkriget. Poetens personliga reflektioner tycks blandas med hela det vietnamesiska folkets i mardrömsbilder där blodet som droppar och rinner är en gemensam nämnare.

Än befinner vi oss hos olika slaktare eller i samtal med dödade civila och soldater, än på teaterscener där diktatorer och partier avlöser varandra.

Lika skrämmande som det som utspelar sig på scen är ibland publikens lydiga, passiva eller upphetsat skräniga reaktioner. Mai Van Phan beskriver ett folk som är djupt splittrat.

Att döma av det sammanhållet exakta språket så är översättningen från vietnamesiska utmärkt och Skrottid blir till en stark och mardrömslik påminnelse om hur utsatta människor är inför övermakten. En påminnelse sombarmhärtigt avslutas i ett större ljus, i frihet.

Nina van den Brink

Nina Margita van den Brink, född 6 september 1966, är en svensk journalist. Nina van den Brink har studerat litteraturvetenskap, filmvetenskap, franska, nationalekonomi, statistik, sociologi och journalistik. Hon har varit nyhetsreporter på Dagens Industri och arbetat på Expressen, Computer Sweden, Internetworld och Situation Stockholm. Hon har också varit reporter och biträdande redaktör på Dagens Industri Weekend samt novellredaktör på Aller media. Nina Margita van den Brink har sedan 2016 medarbetat i nyhetsmagasinet Fokus och är sedan oktober 2018 tidningens kulturredaktör. År 2022 gav van den Brink ut Jag har torkat nog många golv, en biografi om Maja Ekelöf. Göran Greider skriver att van den Brink med sin research i personliga arkiv och bland annat intervjuer med barn och vänner lyckats skapa en sällsamt realistisk närvarokänsla. Han menar att biografin har utsikter att bli en klassiker liksom Ekelöfs debutbok Rapport från en skurhink 1970.

Mai Văn Phấn

Trường ca "Thời tái chế"

Tập san do BTJ phát hành số 14 năm 2022

Nhà phê bình văn học: Nina van den Brink

Mimmi Diệu Hường Bergström dịch từ tiếng Thụy Điển

Trường ca "Thời tái chế" ngổn ngang những chi tiết phần mảnh, nhà thơ Việt Nam Mai Văn Phấn đã mô tả những cuộc xung đột đẫm máu và sự áp bức thực dân gây ra cho người dân Việt Nam trong suốt thế kỷ qua.

Bằng thể thơ văn xuôi và ngôn ngữ tả thực mang tính ngụ ngôn, tác giả mang đến cho bạn đọc cảm nhận về bạo lực tàn nhẫn và phi lý mà con người phải chịu đựng trong suốt cuộc chiến tranh thực dân, chiến tranh Việt Nam. Những hồi tưởng cá nhân của nhà thơ dường như được hòa quyện với những suy tư của cả dân tộc Việt thông qua những hình ảnh đầy ác mộng, cảnh đầu rơi máu chảy đã thành mẫu số chung.

Đọc tác phẩm này, chúng ta như thấy mình hiện diện cùng những tên đồ tể, trong các cuộc trò chuyện với người dân, hoặc với những người lính từ hai chiến tuyến đã chết. Sự hiện diện ấy lấn át trên các sân khấu kịch, nơi các nhà độc tài và phe phái tranh nhau nắm giữ quyền lực.

Thật đáng sợ hơn những gì đã diễn ra trên sân khấu kia, đôi khi là sự tuân thủ, thụ động hay ngược lại là sự phấn khích ồn ào. Mai Văn Phấn đã mô tả một dân tộc từng bị chia rẽ sâu sắc.

Từ góc độ văn bản, bản dịch từ tiếng Việt sang tiếng Thụy Điển được đánh giá xuất sắc, ngôn ngữ mạch lạc, chính xác. Bản trường ca "Thời tái chế" trở thành lời nhắc nhở mạnh mẽ, đầy ám ảnh về số phận con người dễ bị tổn thương khi phải đối mặt với bạo quyền. Đó là lời nhắc nhở về lòng nhân từ kết thúc trong vầng sáng lan tỏa, tự do.

Nina van den Brink

Nhà báo người Thụy Điển Nina Margita van den Brink, sinh ngày 6 tháng 9 năm 1966. Bà tốt nghiệp đại học, ngành nghiên cứu văn học, nghiên cứu điện ảnh, tiếng Pháp, kinh tế, thống kê, xã hội học và báo chí. Từng là phóng viên tin tức tại Dagens Industri và làm việc tại Expressen, Computer Thụy Điển, Internetworld và Situation Stockholm. Bà cũng từng là trợ lý biên tập tại Dagens Industri Weekend, và biên tập truyện ngắn tại Aller media. Nina Margita van den Brink làm việc tại tạp chí tin tức Fokus từ năm 2016 và là biên tập viên văn hóa của tạp chí này từ tháng 10 năm 2018. Vào năm 2022, Nina Margita van den Brink xuất bản cuốn sách "Jag har torkat nog många golv" (”Tôi đã cọ rất nhiều sàn nhà”), cuốn sách viết về nhà văn người Thụy Điển Maja Ekelöf (1918 - 1989). Nhà báo, nhà thơ Thụy Điển Göran Greider viết về Nina Margita van den Brink như sau: Bằng những công trình nghiên cứu từ trữ liệu riêng, và từ các cuộc phỏng vấn trẻ em và bạn bè, bà đã tạo nên cảm giác gần gũi hiếm có. Göran Greider tin rằng cuốn tiếu sử của Nina Margita van den Brink có triển vọng trở thành tác phẩm kinh điển giống như cuốn sách đầu tay của Ekelöf "Rapport från en skurhink" (”Tường trình từ cái xô giặt giẻ lau”), xuất bản năm 1970.