Tác
giả, tác phẩm Gai
Ngữ
Văn 11 - Chân trời sáng tạo
GAI
Sớm
Hái bông hoa hồng
Chiều
Gai cào mộng mị.
Sẹo
Lên xanh biếc thế
Gai
Trong hồn đơm hoa.
(In trong tập thơ "Giọt nắng",
Hội Văn nghệ Hải Phòng, 1992, tr. 36)
Bài viết sau đây tóm tắt kiến thức trọng tâm tác phẩm Gai,
Ngữ văn lớp 11, sách Chân trời sáng tạo, bao gồm đầy đủ tác giả, tác phẩm, bố
cục, tóm tắt, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, nội dung chính, ... giúp
học sinh học tốt môn Ngữ văn 11. Mời các bạn xem:
Tác giả văn bản Gai
- Mai Văn Phấn sinh năm 1955
-
Quê quán: Kim Sơn, Ninh Bình
-
Cuộc đời:
+
Năm 1974, ông nhập ngũ, rồi xuất ngũ năm 1981 và theo học Ngôn ngữ học và Văn
hóa Nga tại Trường Đại học Ngoại ngữ Hà Nội. Năm 1983, ông tiếp tục tu nghiệp
tại Trường Đại học Sư phạm Maxim Gorky, Minsk (Thủ đô của Byelorussian SSR).
+
Ở Việt Nam, Mai Văn Phấn đã xuất bản 16 cuốn thơ và một cuốn sách, phê bình -
tiểu luận; 29 cuốn thơ xuất bản ở nước ngoài. Thơ của ông đã được dịch ra hơn
40 thứ tiếng; xuất hiện trong hơn 50 tuyển tập thơ và tạp chí quốc tế.
+
Mai Văn Phấn giành giải thưởng văn học Cikada 2017 của Thụy Điển. Giải Cikada
được sáng lập năm 2004 và được trao cho các nhà thơ Đông Á, nơi "cảm quan
thơ ca của họ chỉ ra tính bất khả xâm phạm của đời sống".
Tìm hiểu tác phẩm Gai
1.
Thể loại: Thơ tự do
2.
Phương thức biểu đạt:
-
Văn bản có phương thức biểu đạt chính là tự sự, miêu tả.
3.
Xuất xứ
-
In trong Giọt nắng, Hội Văn nghệ Hải Phòng, 1992, tr.36)
4.
Bố cục bài Gai
2
phần:
+
Phần 1: 4 câu đầu – Mối quan hệ giữa các hình ảnh đối lập.
+
Phần 2: 4 câu cuối – Sự chuyển đổi của các hình ảnh.
5.
Giá trị nội dung:
- Văn bản đề cập đến hình ảnh “bông hồng” và
“gai” đồng thời thể hiện vẻ đẹp của bông hoa trong hồn nở ra từ vết gai cao là
biểu tượng của cái đẹp tinh thần đạt được khi con người vượt qua mất mát, chông
gai trên hành trình tìm kiếm sự hoàn thiện.
6.
Giá trị nghệ thuật:
- Văn bản ngắn gọn, súc tích, cô đọng, cung cấp
đầy đủ thông tin.
-
Văn phong, ngôn từ rõ ràng, mạch lạc.
Tìm hiểu chi tiết Gai
1.
Bốn câu thơ đầu
-
Mối quan hệ giữa các hình ảnh trong bốn dòng thơ đầu: Sự đối lập giữa hai từ
chỉ thời gian (sớm – chiều), hai hình ảnh (hoa hồng – gai).
-
Ý nghĩa tượng trưng của hình ảnh “hoa hồng” và “gai cào”: hoa hồng tượng trưng
cho cái đẹp, hành động hái hoa là biểu tượng của hành trình đi tìm cái đẹp; gai
tượng trưng cho nỗi đớn đau, cái giá phải trả trên hành trình gian khổ đó, gai
cào là sự chấp nhận cái giá phải trả để đến với cái đẹp.
2.
Bốn câu thơ cuối
-
Sự chuyển đổi của các hình ảnh trong bốn dòng thơ cuối: Từ gai cao đến sẹo lên
xanh biếc, gai đơm hoa, từ bông hoa hồng có thực mà chủ thể trữ tình muốn hái
đến bông hoa hồng trong tâm hồn nở ra từ vết gai cao; sự chuyển biến từ nỗi đau
đớn sang sự thăng hoa, niềm hạnh phúc khi chạm đến một cái đẹp cao hơn, thuần
khiết hơn. Nỗi đau khi đã vượt qua sẽ trở nên những trải nghiệm đẹp đẽ, làm tâm
hồn con người phong phú thêm.
-
Dòng thơ đầu tiên và dòng thơ cuối cùng cho ta thấy ý nghĩa của hình ảnh “hoa
trong mỗi dòng thơ, từ đó, thấy được ý nghĩa của việc lặp lại hình ảnh “hoa”
lần thứ hai.
-
Sự trở lại của hình ảnh “hoa ở cuối bài cho thấy bản thân sự trải nghiệm nỗi
đau sẽ mang lại những cái đẹp mới mẻ, cao quý hơn. Bông hoa trong hồn nở ra từ
vết gai cao là biểu tượng của cái đẹp tinh thần đạt được khi con người vượt qua
mất mát, chông gai trên hành trình tìm kiếm sự hoàn thiện.
3.
Bản chất của quá trình sáng tạo nghệ thuật
-
Quá trình hái hoa phải trả giá bằng những vết gai cao và những bông hoa trong
hồn nở ra từ vết gai cào đó có thể hiểu là biểu tượng của quá trình sáng tạo
nghệ thuật. Hành trình sáng tạo là hành trình đi tìm cái đẹp vô cùng gian khổ,
trong đó người nghệ sĩ phải thâm nhập, trải nghiệm, hoá thân để sống cùng những
nỗi đau của kiếp người để sáng tạo nên những tác phẩm nghệ thuật có giá trị
trường tồn.
(Nguồn:
VietJack)