Mai Văn Phấn

Traduit du Vietnamien

par Bùi Thị Hoàng Anh et Jean-Michel Maulpoix

 

 

Bùi Thị Hoàng Anh

                                                                                                                          

 

Jean-Michel Maulpoix

Rythme III

 

 

*

L’aube naît les animaux, les fruits, les bruits

Les fuchsias, les impatiens frais

 

La couleur de l’aube s’enfonce sous la terre

Se fond dans les grandes vagues

Reflétée sur les dômes de feuillages verts

La silveraye*  efface toutes les traces

 

La poitrine du chamois se gonfle

Derrière le dos de l’aube.

 

*

 

Le travail quotidien ennuyeux

Le corps se relâche

La tête ailleurs

Les articulations épuisées sur la chaise

 

Cette main, c’est exactement la main gauche

Fatiguée d’ouvrir le portail très tôt le matin

Je l’ai légèrement secouée quand le guano est tombé par hasard

 

Et l’autre main

Levée il y a une heure

Quand les gens votaient

Quelque chose devait être enregistré dans le rapport

 

Et les pieds, je ne me souviens pas lequel

A marché quand le soleil était encore oblique

Devant quelques étrangers

Derrière il y avait aussi des voix étrangères

 

A peine ai-je entendu la moitié de ta phrase au téléphone

Je sais déjà où je suis perdu

 

Le son de l’eau provenant du sommet de la douce cascade

Tu es en train de réunir deux bouts du monde.

 

*

 

Une photo du bord de la forêt

Sur la pelouse

 

Avoir traversé les nuages

Et encore les orages et du soleil

La sécheresse et le froid

 

Marquant chaque brin de gazon

Dix ans…

Trente ans …

Nous demandons au gazon de réimprimer la photo

 

Maintenant, puis-je prendre une photo?

Nos mains sont nouées depuis longtemps

 

*

 

Je t’embrasse par les épaules comme si tu portais une chaine

Tu me dis de ne jamais te lâcher

Pour que tu puisses parler et rire innocemment

 

Tu es comme une pierre précieuse scintillante

Ou un morceau de bois gravé un animal sacré

L’icône propre à toi

 

Inquiet de ton fardeau

J’ai couru derrière toi

Parfois je me lève sur la pointe des pieds, parfois j’accroche à-demi ton bras

Le pan de ta chemise vole sous le soleil matinal

Les fleurs imprimées sur ton sac de cuir sont de couleurs fraiches

 

N’importe où, je t’embrasse toujours par les épaules

Une chaine silencieuse qui t’attend pour dormir

Se bouscule de nouveau et grince en s’enroulant.

 

*

 

Le corps se consacre

Un parfum savoureux et sucré

 

Tu es le bulbul

Evidant mes lèvres

 

Et qui bat des ailes

En me gardant dans la bouche pour semer la graine.

 

*

 

La tasse de café est plus foncée

Les chants des oiseaux s’harmonisent

 

Le café imprègne la peau

Tee-whit

Tee-whit

 

Croisant les bras je me détends

Tout d’un coup un nid

Des brins de pailles secs

Et le chant me suspendent

Sous la toiture de tuiles

Instable sur la fente de roche

 

Soudain ta voix

J’ai encore le temps d’imaginer

Que derrière ce son chip chiu, il y a une mère oiseau

Soudain s’envolant de mon corps.

 

*

 

Sur la table tu exposes toutes les choses

Un cartable, un journal, un trousseau de clés

Un téléphone portable

 

Jetant vite un coup d’œil sur la montre

Appuyant le dos en goûtant un gâteau

Tu prends un verre d’eau

 

Ces instruments familiers

Silencieux comme un train qui s’arrête à une station

Puis tremble de foncer sur les rails

 

Le cartable, le journal, le trousseau de clés, le téléphone portable…

Se joignant en wagons

Marchent régulièrement

Et freinent brusquement.

 

_________________

* C’est aussi un petit passereau avec une plume à couleur d’olive ou jaune clair. La plume d’autour de ses yeux est blanche et ses pattes sont assez fortes.

 

 

(Extrait du Recueil "A Ciel Ouvert")

Nhịp III

 

 

*

 

Hừng đông sinh muông thú, cây trái, tiếng động

Hoa lồng đèn, mai dạ thảo tươi ròng

 

Màu rạng đông chìm vào đất

Tan trong sóng lớn

Hắt vòm lá xanh

Con vành khuyên xoá mọi dấu vết

 

Ngực sơn dương mở lớn

Sau lưng hừng đông

 

*

 

Công việc thường ngày nhàm chán

Cơ thể lỏng ra

Đầu óc đâu đâu

Các khớp xương rã rời trên ghế

 

Tay này, đúng tay trái

Mỏi mệt mở cổng từ sớm

Vung nhẹ lúc phân chim rơi vô tình

 

Còn tay kia

Giơ lên cách đây một giờ

Lúc mọi người biểu quyết

Có việc phải vào biên bản

 

Còn chân, không nhớ chân nào

Bước đi nắng còn chênh chếch

Trước mặt vài người lạ

Sau lưng cũng tiếng nói lạ

 

Mới nghe nửa câu điện thoại

Đã biết anh lạc đâu đâu

 

Tiếng nước từ đỉnh thác êm

Em đang nối hai đầu thế giới

 

*

 

Tấm ảnh chụp bìa rừng

Trên thảm cỏ

 

Đã vượt những phương mây

Vừa giông vừa nắng

Hanh khô và se lạnh

 

Đánh dấu từng cọng cỏ

Mười năm...

Ba mươi năm...

Nhờ cỏ in lại tấm hình

 

Giờ chụp nhé

Cầm tay chờ đã lâu

 

*

 

Choàng vai em như đeo chuỗi hạt

Em bảo anh đừng bao giờ buông ra

Được hồn nhiên cười nói

 

Tựa viên đá quý sáng óng ánh

Hay mẩu gỗ khắc hình linh thú

Biểu tượng riêng em

 

Lo em phải mang quá sức

Anh đã chạy theo

Lúc kiễng chân, lúc bám tay hờ

Tà áo bay nắng sớm

Nhạt hoa văn chiếc túi da nâu

 

Dù ở đâu anh vẫn choàng lên

Chuỗi hạt lặng yên chờ em ngủ

Lại xô đi lạo xạo quay tròn

 

*

 

Thân dâng

Hương thơm ngon ngọt

 

Con chào mào em

Khoét rỗng môi anh

 

Và vỗ cánh 

Ngậm anh đi gieo hạt

 

*

 

Ly cà-phê thêm bảng lảng

Tiếng chim hòa âm

 

Cà-phê đằm vào da thịt

Chíp chiu

Chíp chiu

 

Khoanh tay thư giãn

Chợt tổ chim

Những cọng rơm khô  

Tiếng hót treo anh lên

Dưới mái ngói

Chênh vênh khe đá

 

Bất ngờ giọng nói em

Vẫn kịp tưởng tượng

Sau tiếng chíp chiu có con chim mẹ

Vụt bay khỏi cơ thể anh

 

*

 

Trên bàn em bày biện đủ thứ

Cặp sách, tờ báo, chùm chìa khóa

Điện thoại di động

 

Vội nhìn đồng hồ

Tựa lưng ăn bánh ngọt

Em cầm ly nước

 

Những đồ dùng quen thuộc

Lặng yên như con tầu tạm dừng ga xép

Lại rùng mình lao trên đường ray

 

Cặp sách, tờ báo, chùm chìa khóa, điện thoại di động...

Nối vào nhau những toa tàu

Chạy đều

Phanh gấp.

M.V.P

 

(Rút từ tập thơ “Bầu trời không mái che”)

Tiểu sử Bùi Thị Hoàng Anh

 

Giảng viên tiếng Pháp tại khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Pháp, trường Đại học Ngoại Ngữ, Đại học Quốc Gia Hà Nội. Say mê ngôn ngữ và văn hóa Pháp, hiện nay Bùi Thị Hoàng Anh đang làm nghiên cứu sinh tại khoa Ngôn ngữ, trường Đại học Paris VII, cộng hòa Pháp, với hướng nghiên cứu về các chỉ tố diễn ngôn trong các văn bản nói và viết bằng tiếng Việt và tiếng Pháp. Bùi Thị Hoàng Anh cũng quan tâm tới nghiên cứu về lĩnh vực Ngôn ngữ học xã hội và dịch thuật.

 

 

 

 

Biographie de Bui Thi Hoang Anh

 

Enseignante de français au Département de Langue et de Civilisation Françaises, Ecole Supérieure de Langues étrangères, Université Nationale de Hanoi. Passionnée par la langue et la culture françaises, actuellement, elle poursuit son doctorat en Linguistique à l’UFR de Linguistique, Université Paris Diderot (Paris VII), Paris, France. Son axe de recherche est centré sur l’étude des marqueurs discursifs du vietnamien et du français dans les corpus oraux et écrits. Elle s’intéresse également à la Sociolinguistique et la traduction.

 

 

 

 

Tiểu sử Jean-Michel Maulpoix

 

Jean-Michel Maulpoix là tác giả của hơn 20 công trình, chủ yếu là thơ văn xuôi, trong đó phải kể đến Une histoire de bleu (Câu chuyện về màu xanh); L’Ecrivain imaginaire (Nhà văn tưởng tượng); Domaine public và Pas sur la neige (Bước chân trên tuyết). Bên cạnh đó, Jean-Michel Maulpoix cũng viết một số nghiên cứu phê bình về Henri Michaux, Jacques Réda, Paul Célan, René Char và một số tiểu luận khái quát về thơ như La poésie comme l’amour (Thơ ca như tình yêu); Du lyrisme (Thơ trữ tình). Sáng tác của Jean-Michel Maulpoix là sự pha trộn, là cuộc đối thoại không ngừng giữa văn xuôi và thơ, mà qua đó, nổi bật là chất “trữ tình phê phán”. Jean-Michel Maulpoix còn điều hành tạp chí Văn học hàng quý “Le nouveau Recueil” (Tuyển tập mới) và giảng dạy thơ hiện đại và đương đại tại Đại học Paris III, cộng hòa Pháp.

 

 

 

 

Biographie de Jean-Michel Maulpoix

 

Jean-Michel Maulpoix est l’auteur d’une vingtaine d’ouvrages, principalement en prose poétique, parmi lesquels Une histoire de bleu, L’Écrivain imaginaire, Domaine public et Pas sur la neige, publiés au Mercure de France. Il a également fait paraître des études critiques sur Henri Michaux, Jacques Réda, Paul Celan et René Char, ainsi que des essais généraux de poétique (La poésie comme l’amour, Du lyrisme...). Son oeuvre, où se mêlent, s’affrontent et dialoguent sans cesse prose et poésie, se réclame volontiers d’un “lyrisme critique“. Jean-Michel Maulpoix dirige par ailleurs la revue trimestrielle de littérature “Le Nouveau Recueil” et enseigne la poésie moderne et contemporaine à l’Université Paris III - Sorbonne nouvelle.