Silence (21 - 45) - Tĩnh lặng (21 - 45). Poème - Thơ. Mai Văn Phấn. Traduction française Dominique de Miscault - dịch từ tiếng Anh sang tiếng Pháp
Mai Văn Phấn
Traduction française Dominique de Miscault - Dịch từ tiếng Anh sang tiếng Pháp
Translated from Vietnamese by Nhat-Lang Le - Dịch từ tiếng Việt sang tiếng Anh
Edited by Susan Blanshard - Biên tập tiếng Anh
Nhà thơ-Nghệ sỹ Dominique de Miscault
Maivanphan.com: Nhà thơ – Họa sỹ Dominique de Miscault (Cộng hòa Pháp) vừa gửi tôi bài thơ liên khúc “Tĩnh lặng” do bà chọn từ tập thơ “The Selected Poems of Mai Văn Phấn” (Nxb Hội Nhà văn, 2015) của tôi qua bản tiếng Anh của Nhà thơ - Dịch giả Lê Đình Nhất-Lang và Nhà thơ Susan Blanshard để dịch sang tiếng Pháp. Xin trân trọng cảm ơn Nhà thơ – Họa sỹ Dominique de Miscault đã dành thời gian và tâm huyết cho chùm thơ của tôi!
Poet – Artist Dominique de Miscault (French Republic) has just sent me a long poem “Silence” selected by herself from my poetry book “The Selected Poems of Mai Văn Phấn” (Publishing House of The Vietnam Writer’s Association, 2015) in English version by Poet - Translator Nhat-Lang Le and Poet Susan Blanshard to be translated into French. I would like to give my respectful thanks to Poet – Artist Dominique de Miscault for having spent time and devotion on the translation for my poems!
SILENCE
Un millier de dharmas sont un, où allons nous?
À ZEN KOAN
21.
Je suis perdu dans un monde de jouets
poupées garçons et filles
sourire à côté d'un poisson de laine
coq en bois
sur son pied
dauphin de papier
un ballon sur le nez
Tout est immobile
dans le néant
halos de rêves
les enfants
bougent
Naturel, égal, innocent
je suis en laine, papier, bois ...
22.
Le vent carillonne
dans la nuit, des graines éclatent
Je réalise à peine
les troncs d'arbres viennent de pousser
le jardin s'est rétréci dans l'étreinte d'un bras
Carillon de berceuses
je m'assois
Autour de moi une cage pour arrêter le vent
une myriade de sons
Les carillons sont enfilés
au sommet du ciel.
23.
Seul en silence je médite
je suis zazen au milieu des autres
mélange d'auras
autres espaces
Je guéris mes propres blessures
mais d'autres
traitent des patients inconnus
Les patients ne savent pas
ils traversent des auras.
24.
Deux objets sur la table
une horloge
un caillou
Je ne peux ni lire
ni penser
Mon esprit est confus
je fixe chaque objet
J’en tourne un
je règle l'espace entre eux
Une seule raie de lumière
entre l'horloge et le caillou.
25.
Un à un
tombent les pétales
Fragrance
légère et pure
Je ferme la porte
personne n’entrera
Ni soleil
ni vent
Bouddha apparaît
dans l'espace fugitif
entre le récipient et le sol.
26.
Un merle à plastron vient de s'envoler
harmonieux
Oiseau gris
deux bandes blanches sur ses joues
une tache noire du plastron au menton
Je dessine l'oiseau
et la couleur, patiemment
Pas comme ça !
pas comme ça !
Je reste assis ici
regardant le vol des oiseaux
et leurs couleurs.
27.
Je me fonds dans l'obscurité
seules mes mains sont lumineuses
Mes paumes
comme deux surfaces lacustres
deux bols ouverts
deux grottes en hiver
profondeurs de deux étoiles
bouches de deux poissons ...
On ne peut pas trouver dans l'univers
paires
deux mains
jointes
Parce que chaque étoile, globe
poisson, grotte, lac ...
raccordés à l’obscurité.
28.
Au crépuscule
probablement à l'aube
un albatros
fond sur le piquet d’une barrière
de loin, il est noir
peinture découpée
comme une statue
La mer est d’un brun calme
je concentre mes pensées
marchant sur l'eau
sans laisser de traces
Derrière moi
L'oiseau ne vole plus.
29.
Sur le rivage
du sable
coquilles d'huîtres
ressacs des vagues
Dessins des mouettes en vol
atterrissent à l'horizon
contours
d'une personne allongée sur le ventre
Le vent souffle de la mer
colle à ma chemise
gonfle le tissu
Mon corps à l'intérieur
noyau
graine amère
d'un fruit à moitié-mûr.
30.
Un jardin
un fossé
calme et transparent
espace
Un papillon
rouge et solitaire
glisse
vole
À la cime d’un arbre
Non
il n'est pas seul
Le papillon est une fleur
de cet espace, fossé, jardin ...
Se pose
arrête le temps
et la fleur devient bourgeon.
31.
Sous le ciel en arc
je suis au milieu
Le vent hurle
du sommet de mon crâne
au travers de mes semelles
Je respire l'air de la terre
jusqu’à la mer profonde
L'arc est tendu
les arbres s’écrasent contre le profil des montagnes
comprime l'aube à la nuit
Comme un pin
arrimé à la terre
étire ses branches vers le ciel
Mon cœur visait la cible
l'énergie concentrée dans mon ventre
Je relâche l'arc
la flèche vole parallèlement à la surface de la terre.
32.
Une dalle de pierre émerge
à moitié enterrée dans une fosse
Un oiseau
le ciel cache sa trajectoire
Feu
brûlures du désir dans les yeux
Artiste martial tire son épée
l'oiseau termine son croquis sur le ciel
l'âme de la Terre imprègne la dalle de pierre
le désir consume les hommes.
33.
La main de mon père
est dans mon ombre
je remue le thé
L'eau bout
vapeurs
les feuilles de thé infusent
Je sers le thé à mon père
son parfum se mélange
au parfum de l’aglaia* du jardin
bouffée de sueur de mon père
Je tiens la tasse en céramique
la main secrète et rugueuse de mon père
dans mes paumes.
_________
* Du grec ancien Aγλαΐα, Aglaḯa (« la Splendide »).
34.
Une nouvelle journée sur la côte
les vagues ont reculé
laissant la dalle de pierre lisse
Quelqu'un est arrivé
s’y est assis
fèces d'oiseaux
la poussière s’y dépose
La nuit
l'eau remonte
Patience
de la mer
années après années.
35.
Le vent avant de disparaitre
m'a emprisonné ici
avec une feuille
En regardant le cadre de porte et les barres de fenêtre
je sais que je ne peux pas les briser
nervures de la feuille
Seules ses taches jaunes
étalées rapidement
l'humidité respire
dans le vert printanier
Ne nous opposons pas
au printemps.
36.
Je suis une babiole
Faite de barres métalliques
pliées et attachées
avec du papier accroché sur ma tête
Juste par amour
ou colère
l'enssemble a été plié
Hier soir dans un rêve
la babiole
a grandi vite
le bourgeon est devenu feuille.
37.
Je me perds dans le magasin de tissus
entre les rouleaux empilés comme des bûches
je me faufile
Brun foncé
bleu
orange
blanc délicat
rouge bordeaux ...
De toutes les couleurs
c’est plus que suffisant
pour toute une vie
je marche
tenant un verre d’eau
ma seule préoccupation
est de vivre chaque instant.
38.
Je suis végétation
lumière de ma vie antérieure
dessinée sur une toile blanche
Mon corps est immobile
dans un tas de gaines
attendant que les racines poussent
Un jour desséché
un jour épanoui
les deux sont des expériences lumineuses.
39.
Je range cinq cailloux
Je dessine des ondes tout autour
Aujourd'hui je réalise
j’avais tort
Des cinq cailloux
des lignes droites rayonnent
Je ne les empilerai pas
l’un sur l'autre
dans mon champ de vision.
40.
La rivière est sèche
nous marchons sur son lit
Si l'eau monte
nous le saurons à temps.
41.
Je dessine au crayon
lignes ténues sur le papier
en bas des feuilles
en haut des fleurs.
42.
Je suis assis sous un manteau de Lumière
tout au fond
Quand Il marche
son manteau me touche
d'en haut
jusqu’en bas
Je suis lumière au réveil
laissant
l’espace aux rêves
Il y a des rêves
sans nuit.
43.
je m'assieds
je jette des fleurs sur l'eau
Libérées
sur la large surface
claire
Les cloches
sonnent à travers mon corps
jusqu’aux profondeurs des eaux
Dong !
je coule
puis émerge à nouveau.
44.
Au sommet de la colline
Je vois à l'intérieur de la terre
Un œil rouge feu
regarder le ciel
La terre
œil
Rouge feu
flottant au loin ...
flotte…
45.
Un bol d'eau, je suis blanc
le sol d’un vieux jaune
Le champ devant
et la cloche
jaune foncée
Le chat tigré dans la cour
a des taches blanches sur le dos
Je sonne la cloche
jaune
le blanc se propage
Le chat marche doucement
ébrouant la lumière du soleil
Il marche jusqu'à
n’être qu’un point blanc.
Họa sỹ-Nghệ sỹ Dominique de Miscault
Translator - Poet Nhat-Lang Le
Poet Susan Blanshard
Translated from Vietnamese by Nhất-Lang le
Edited by Susan Blanshard
Silence
A thousand dharmas come back to one, where does one go?
A ZEN KOAN
21.
I am lost in the world of toys
Boy and girl dolls
Smile next to a fish made of wool
A wooden rooster
Stands firmly on one foot
A paper dolphin
Carries a tiny globe on its head
All are immobile
In nothingness
The halos of dreams
Of humanities’ children
Those who are moving
In order to be natural, equal, innocent
I am made of wool, paper, wood…
22.
Sounds of wind chimes
Fall in the night as sparkling seeds
I hardly realize
Tree trunks have just grown
The garden has shrunk into an arm’s embrace
Another lullaby of chimes
I sit up
Drop a coop around me to stop the wind
And a myriad of sounds
The chimes are strung
On top of the sky.
23.
Only in silence I realize
That I am in zazen with many others
Mixing auras
From other spaces
I heal my own wounds
But others
Are treating unknown patients
The patients don’t know
They are going through auras.
24.
Two objects on the table
A clock
A pebble paperweight
I cannot read a book
Or think through any subject
My mind is vague
As I stare at each object a long time
I turn one of them
Adjust the space between
I see a single trail of light
Between the clock and the pebble.
25.
One by one
A flower’s petals fall
Fragrance
Is light and pure
I shut the door tight
Not letting anyone in
Nor slanting sunlight
Nor blowing wind
Where Buddha has just appeared
Within the fleeting space
Between the receptacle and the ground.
26.
The ring-ouzel which just flew away
Has perfect color harmony
A gray bird
Two white stripes on its cheeks
One black spot from breast to chin
I draw a picture of the bird
And color patiently
Not like that!
Still not like that!
I keep sitting here
Looking at the flying birds
And coloring.
27.
My body blends into darkness
Only my hands remain alight
My palms turn up
Like two lake surfaces
Two open bowls
Two winter caves
The deep pits of two stars
The mouths of two fish…
One cannot find in the universe
Pairs
Like two hands
Joining
Because each star, bowl
Fish, cave, lake…
Connects to a separate darkness.
28.
At dusk
Or probably at dawn
An albatross
Lands on a barrier pike
Seen from afar it is only black
Like a paper cut painting
Or a single block statue with stand
The sea is a calm brown
I focus my thoughts
On walking on water
Without leaving any footprints
Behind me
The bird no longer flies.
29.
On the way to shore
Lies a sand plot
Oyster shells
Bow in the lapping waves
Shapes of seagulls flying
Or just landing on the horizon
Are like contours
Of a person lying face down
Wind blowing from the sea
Sticks me to my shirt
Then inflates the fabric
My body inside
Is the core
The bitter seed
Of a half ripe fruit.
30.
A garden
A ditch
A quiet and transparent
Space
A butterfly
Red and lonely
Glides
And flutters
It lands on a tree top
No
It is not lonely
The butterfly is a flower
From this space, this ditch, and this garden…
It lands
To shut down time
For the flower to become a bud.
31.
The sky is like a bow
I am in the middle of it
Wind howls
From the top of my head
Through my soles
I breathe earth’s generous air
Into the deep sea
I stretch the bow
For trees to press against mountainous profiles
To compress dawn into night
Like a pine tree
Clutching earth
Stretches its branches to the sky
My heart aimed at the target
Energy concentrated in my belly
I release the bow
The arrow and I fly parallel to the earth’s surface.
32.
A stone slab emerges
Its chunk still buried in a pit
A bird
The sky hides its flight path
Fire
Burns in longing eyes
A martial artist draws his sword
When the bird finishes its sketch on sky
Earth’s soul permeates the stone slab
Humans turn into coal by their longing.
33.
My father’s hand
Is in my shadow
While I am mixing tea
Water is boiling
Steaming the kitchen
Tea leaves soaked in earthenware pot
I serve tea to my father
The deep tea fragrance is blending
With the aglaia fragrance from the garden
A whiff of my father’s sweat
Holding the earthenware cup
My father’s hand dry and rough
Inside my palms.
34.
New day on the coast
The waves have receded
Leaving behind a clean stone slab
Somebody has come to step
And sit on it
Bird feces
And dust settling on it
At night
Water rises again and washes it
The sea
Is patient
In years.
35.
The wind upon leaving
Imprisoned me here
With a leaf
Looking at the door frame and window bars
I know I cannot break
The leaf’s veins
If only its yellow spots
Spread out fast
But moisture is breathing
Into green chlorophyll areas
One should not overreact
In spring.
36.
I am a trinket
Made of metal bars
Bent and attached
With paper fastened to my head
Just out of love
Or anger
The alloy has been bent
Last night in a dream
That trinket
Grew up fast
Seed to leaf.
37.
I get lost in a fabric store
Rolls of fabrics piled up like logs
I use adeptness to sneak through
This is deep brown
Blue
That is orange
Delicate white
Bordeaux red…
Any color
Is more than enough
For one person to wear throughout his life
I walk
Holding a glass of water
My only concern is
Spilling on any step
38.
I am vegetation
Light from my previous life
Draws on a white canvas
My body is immobilized
In a group of sheaths
Waiting for roots to penetrate from either side
Once withering
Once thriving
Both are common experiences in this light.
39.
I stack up five pebbles
And draw circles of waves around them
Today I realize
I was wrong
From the five pebbles
Straight lines are radiating
I will not stack
Things upon each other any more
In my field of vision.
40.
The river runs dry
We walk across its bed
When water rises
We will probably be notified.
41.
I sketch on paper
Thin pencil lines
Downward strokes make leaves
Upward ones are flowers.
42.
I sit under the cloak of Light
At the very bottom
When He walks
His cloak touches me
Sometimes from above
Sometimes from below
I am dyed with light when waking up
But when sleeping
I leave it up to dreams
There are dreams
Where you cannot find darkness.
43.
I sit down
And drop flowers on water
Releasing them
On a surface vast
And clear
Bells
Ring through my body
Into the depth of water
Dong!
I sink
Then emerge again.
44.
On top of the hill
I see inside the ground
A flaming red eye
Looking at the sky
The earth
In the shape of an eye
Flaming red
Floating away…
Floating…
45.
The bowl of water and I are white
The ground an ancient yellow
The field in front
And the bell
Dark yellow
The tabby cat in the yard
Has white patches on its back
I ring the yellow
Bell
A white color spreads
The cat walks softly
Shaking sunlight all over the ground
It walks until
it is only a white spot.
Tranh của Họa sỹ Rafal Olbinsk (Ba Lan)
Tĩnh lặng
Muôn pháp về một, một đi về đâu?
CÔNG ÁN THIỀN
21.
Lạc vào thế giới đồ chơi
Những cô cậu búp-bê
Mỉm cười bên con cá bằng nỉ
Con gà trống gỗ
Đứng vững trong tư thế một chân
Con cá heo giấy
Đội quả địa cầu bé nhỏ
Tất cả bất động
Trong tính không
Hào quang giấc mơ
Của tuổi thơ nhân loại
Những người đang chuyển động
Được hồn nhiên, bình đẳng, thơ ngây
Tôi bằng nỉ, bằng giấy, bằng gỗ...
22.
Tiếng chuông gió
Rơi trong đêm những hạt sáng
Tôi thoáng biết
Những thân cây vừa nở
Khu vườn hẹp lại trong vòng tay
Hồi chuông nữa vang lên
Tôi ngồi dậy
Rắc quanh tôi chiếc lồng ngăn gió
Ngăn muôn tiếng động
Chuông treo
Trên đỉnh trời.
23.
Tĩnh lặng mới biết
Mình tọa thiền cùng nhiều người khác
Đan hào quang
Từ những không gian khác
Tôi tự chữa lành vết thương
Nhưng người khác
Đang điều trị cho bệnh nhân xa lạ
Những người bệnh không biết
Mình đang đi qua hào quang.
24.
Hai đồ vật trên bàn
Đồng hồ
Viên sỏi chặn giấy
Tôi không thể đọc sách
Không nghĩ trọn một việc
Đầu óc mông lung
Nhìn rất lâu từng đồ vật
Tôi xoay một trong hai
Đặt lại khoảng cách
Thấy vệt sáng duy nhất
Giữa đồng hồ và viên sỏi.
25.
Từng cánh hoa
Rơi xuống
Hương thơm
Nhẹ tinh khôi
Đóng kín cửa phòng
Không cho ai vào
Không cho nắng xiên
Không gió thổi
Nơi Đức Phật vừa hiện
Trong khoảng cách mong manh
Giữa đài hoa và mặt đất.
26.
Con khướu vừa bay
Hòa sắc hoàn hảo
Nó màu xám
Vệt trắng hai bên má
Ức và cằm loang đen
Tôi họa lại hình chim
Nhẫn nại tô màu
Không phải thế!
Mãi không phải thế!
Tôi ngồi lại nơi đây
Nhìn chim bay
Và tô màu.
27.
Cơ thể tôi lẫn vào bóng tối
Chỉ sáng đôi bàn tay
Lòng tay lật lên
Tựa hai mặt hồ
Hai chiếc bát để ngửa
Hai cửa hang mùa đông
Hố trũng hai ngôi sao
Miệng hai con cá...
Không thể tìm trong vũ trụ
Những cặp song trùng
Tựa đôi bàn tay
Khép lại
Bởi mỗi ngôi sao, chiếc bát
Con cá, hang sâu, hồ nước...
Nối với từng bóng tối khác nhau.
28.
Lúc hoàng hôn
Có thể hừng đông
Con chim biển
Đậu trên chiếc cọc chắn sóng
Nhìn xa chỉ một màu đen
Tựa bức tranh cắt giấy
Hay tượng đài liền bệ
Mặt biển lặng phắc màu nâu
Tôi quán tưởng
Mình đi trên biển
Không để lại dấu chân
Sau lưng tôi
Con chim không bay nữa.
29.
Lối lên bờ
Doi cát
Những vỏ sò
Cúi đầu trong sóng vỗ
Dáng hải âu bay
Hay vừa đậu
Tựa chân trời gợn tấm lưng
Người nằm sấp
Gió biển thổi
Dính tôi vào vạt áo
Rồi căng phồng
Cơ thể tôi ở giữa
Là chiếc lõi
Hạt đắng
Của một trái ương.
30.
Vườn cây
Dòng mương
Khoảng không lặng im
Trong suốt
Con bướm màu đỏ
Lạc lõng
Bay tung tăng
La đà
Đậu xuống đỉnh cây
Không
Nó không lạc lõng
Cánh bướm là bông hoa
Của khoảng không, dòng mương, vườn cây...
Đậu xuống
Khép lại thời gian
Cho bông hoa thành nụ.
31.
Bầu trời cánh cung
Tôi ở giữa
Gió hú
Từ đỉnh đầu
Xuyên qua bàn chân
Khoan hòa khí đất
Tôi thở sâu lòng biển
Giương cánh cung
Cho cây lá ép vào dáng núi
Nén chặt bình minh vào đêm
Tựa cây tùng
Bám đất
Vươn cành lên bầu trời
Tâm hướng đích
Nén khí xuống đan điền
Buông cung
Tôi và mũi tên bay song song mặt đất.
32.
Một phiến đá nhô lên
Thân vùi trong hố
Cánh chim
Bầu trời cất giấu đường bay
Lửa
Sáng lên mắt nhớ
Võ sỹ rút kiếm khỏi vỏ
Khi cánh chim vẽ hết bầu trời
Lòng đất thấm sâu phiến đá
Người biến thành than khi nhớ nhung.
33.
Bàn tay cha
Trong bóng dáng
Tôi đang pha trà
Nước sôi
Khói bếp
Cọng trà ngấm trong ấm sành
Dâng cha
Hương trà thơm đậm
Hương hoa ngâu ngoài vườn
Mồ hôi cha bay ngang
Nâng chén sành
Tay cha khô ráp
Trong lòng tay tôi.
34.
Ngày mới ven biển
Sóng rút đi
Để lại phiến đá sạch
Ai đến ngồi
Bước lên
Cùng phân chim
Cát bụi tấp vào
Đêm về
Nước lại dâng lên rửa sạch
Biển
Nhẫn nại như vậy
Nhiều năm.
35.
Gió ra đi
Giam tôi ở đây
Bằng chiếc lá
Nhìn khung cửa và chắn song
Tôi biết không thể bẻ gãy
Những đường gân lá
Chỉ mong những đốm vàng
Trên đó lan nhanh
Nhưng hơi ẩm đang phà hơi
Vào khoảng xanh diệp lục
Mình không manh động
Vào mùa xuân.
36.
Tôi làm vật trang trí
Bằng thanh sắt kết lại
Uốn cong
Trên đầu đính từng mẩu giấy
Chỉ vì yêu
Hay giận
Mà uốn cong
Đêm qua trong giấc mơ
Vật trang trí ấy
Lớn nhanh như một lá mầm.
37.
Lạc vào cửa hàng bán vải
Nhiều cuộn chồng lên như đống gỗ
Phải khôn khéo mới len qua
Đây màu nâu trầm
Xanh dương
Kia màu da cam
Trắng nõn
Đỏ boóc – đô...
Màu nào
Một người
Cũng mặc cả đời không hết
Tôi đi
Tay cầm ly nước
Chỉ lo
Lỡ làm đổ lên cuộn vải nào.
38.
Tôi là cây cỏ
Ánh sáng kiếp trước
Vẽ trên toan trắng
Thân bất động
Trong tầng bẹ lá
Chờ sợi rễ đâm ngang
Từng lụi tàn
Từng tươi tốt
Lẽ thường trong ánh sáng này.
39.
Tôi chồng năm hòn cuội
Vẽ xung quanh những vòng sóng
Hôm nay tôi biết
Mình đã nhầm
Từ năm hòn cuội
Đang mở ra những đường thẳng tắp
Tôi sẽ không xếp
Bất kỳ vật gì chồng lên nhau nữa
Trong tầm nhìn.
40.
Nước kiệt
Mình đi qua lòng sông
Bao giờ nước lên
Chắc sẽ được báo trước.
41.
Phác lên giấy
Từng nét chì mảnh
Nét rủ xuống làm lá
Đưa lên là hoa.
42.
Tôi ngồi dưới vạt áo Ánh sáng
Nơi tận cùng
Người bước đi
Vạt áo chạm tôi
Lúc trên cao
Lúc thấp
Tôi nhuộm sáng khi tỉnh thức
Còn khi ngủ
Phó mặc giấc mơ
Có giấc mơ
Không tìm thấy bóng tối.
43.
Tôi ngồi
Thả bông hoa trên nước
Buông
Trên mặt phẳng rộng
Và trong
Tiếng chuông
Qua thân thể tôi
Vào đáy nước
Boong!
Tôi chìm
Lại nổi lên.
44.
Từ đỉnh đồi
Thấy trong đất
Một con mắt đỏ rực
Nhìn trời
Trái đất
Hình con mắt
Đỏ rực
Trôi đi...
Trôi...
45.
Bát nước và tôi màu trắng
Mặt đất ngả vàng
Cánh đồng phía trước
Cùng chiếc chuông
Vàng sậm
Con mèo mướp giữa sân
Lưng và đỉnh đầu khoang trắng
Tôi thỉnh chuông
Màu vàng
Màu trắng lan đi
Con mèo thong thả bước
Rũ nắng lên mặt đất
Nó đi cho tới khi
Chỉ còn một đốm trắng.
M.V.P
Tranh của Họa sỹ Gianluca Scolaro (Ý)