Thơ Rosa Jamali (Cộng hòa Hồi giáo Iran). Vũ Việt Hùng dịch từ bản tiếng Anh và giới thiệu
Rosa
Jamali (Cộng hòa Hồi giáo
Iran)
Vũ
Việt Hùng dịch từ bản tiếng Anh
và giới thiệu
Nhà
thơ Rosa Jamali
Rosa Jamali, sinh năm 1977, là nhà thơ Iran sinh sống tại Thủ đô
Tehran. Chị từng học chuyên ngành Văn học & Nghệ thuật tại Đại học Mỹ
thuật Tehran, nhận bằng cao học văn học Anh tại Đại học Tehran. Chị đã xuất bản
sáu tập thơ. Tập thơ đầu tay được xuất bản vào năm 1997, có tên “Thân xác úa
tàn này không phải là trái táo, nó là quả dưa hay quả lê?” (“This Dead Body is
Not an Apple, It is Either a Cucumber or a Pear?”). Tập thơ này xuất hiện lập
tức đã mở ra nhiều tiềm năng mới cho thơ ca Iran đương đại. Thông qua kết cấu
phân mảnh và nghệ thuật chơi chữ, chị đã miêu tả một thế giới siêu thực, nơi
ngôn từ đã mất hết ý nghĩa và trở thành những đồ vật bừa bộn trong cuộc sống
thường nhật hiện đại. Trong các tập thơ khác, chị kết hợp nhuần nhuyễn giữa
ngôn ngữ thơ Ba Tư cổ đại giàu nhạc điệu với lối nói tự nhiên hiện đại, nhiều
câu dài ngắn đứt gãy... Trong những bài thơ gần đây, chị chủ trương tạo ra
những tác phẩm có tính liên văn bản với chủ nghĩa thần bí và thần thoại Ba Tư. Từ
đó chị sáng tác những bài thơ liên thông với nhiều thể loại văn chương, hiện
đại và truyền thống, trải nghiệm và tinh khôi, trí tưởng tượng và sự ngưng tụ, lấy
cảm hứng từ phong cách huyền ảo của những nhà thông thái Ba Tư như Suhrawardi. Thơ
của Rosa Jamali còn chịu ảnh hưởng sâu sắc các nhà thơ Anh Quốc như T.S. Eliot.
Ngoài ra, chị còn là dịch giả tâm huyết, với tuyển tập thơ Anh ngữ được chuyển
thể sang tiếng Ba Tư. Chị cũng đồng thời là diễn giả về thơ ca Ba Tư tại Thư
viện Anh Quốc, các viện nghiên cứu Mỹ - Ba Tư và đã tham gia nhiều lễ hội thơ
quốc tế. Chị là giám khảo một số giải thưởng thơ danh tiếng trong nước, đã viết
nhiều tiểu luận khoa học về thơ ca, lý thuyết văn chương và kinh nghiệm sáng
tác.
Hai
chiếc cúc màu đen
Đôi
mắt tôi đã quen với xúc cảm thâm u
Đã
khâu hai chiếc cúc màu đen vào trong tròng mắt
Và
bạn sẽ chạm vào tôi
Trong
ngôi nhà lạnh lẽo
Xuyên qua màn đêm…
Đồng tử đôi mắt
Gửi tất cả,
Tôi đang ở bưu điện
Gửi đi những giấc mơ
vụn vỡ và ác mộng của tôi
Những vết phồng và
phát ban khải huyền
Có thể đã thôi miên
tôi!
Những đôi bàn tay và
cánh tay tái tạo thành sự biến hoá
Ngày hôm qua, nó đã
kém lộng lẫy hơn!
Nói tôi nghe, có mấy
ngày của tôi bị xóa?
Và bao nhiêu ngày của
cuốn lịch bị bao phủ bởi thảm họa?
Những đồng tử đôi mắt
bị bao bọc
Chịu đựng vết phong
cùi
Sao cũng được,
Tiếng chuông đang ngân xa…
Nếu bạn để tôi chạm
vào góc cạnh bé nhỏ của chiếc trống lục lạc
Không có lý do nào còn
lại
Để chết!
Vào 5 giờ sáng
Một năm bước sang một
vòng quay mới
Tất cả những chú quạ
nơi Kinh thánh tụ họp
Và đó là cái kết của
thế gian.
Ánh mặt trời trong túi
xách của tôi
Và ánh mặt trời đã ở
trong túi xách của tôi
Cả thế giới trở nên
nặng trĩu, trong đôi bàn tay bối rối già nua
Chỉ trong khoảnh khắc
cơ thể chúng tôi hòa vào nhau khi ấy
Tôi đã nuốt trọn những
cành cây mù mờ
Như thể ánh vàng đỏ
của bạn chảy qua
Và tôi trở nên hoang
dã
Giọng nói tôi là mũi
tên im lặng của bạn trong tiếng vọng.
Hét lên như nữ thần
báo tử
Đó là tôi, người chạy
trên những cành cây
Sống trong bạn như một
con mối
Và đến được với động
vật hoang.
Pin đồng hồ
Thứ gì đó xảy ra để
chết
Và ánh mặt trời đang
thấm đẫm trở nên ẩm ướt và mờ mịt
Nếu tôi tiếp tục những
cung đường
Vật thể đóng băng bàn
tay bạn bắt lấy sẽ rơi xuống
Mặt khác, một ngày kết
thúc.
Khoảng trống
Khi tôi đến nhà, nhìn
chằm chằm vào những hình khối lập phương;
Dòng nước chảy ngưng
lại
Và ánh mặt trời không
bao giờ ẩm ướt
Trên những trang viết
trống
Vỡ ra thành những giọt
nước mắt qua từng trang giấy cũ trên giường.
Những nguyên tố
Bản chất của nó được
tô điểm bởi máu của tôi
Trời mưa xối xả trên
cánh đồng tôi
Ánh trăng đang bao
quanh vùng đất!
Nơi đây với sự tê cóng
của chiếc cột sắt
Tôi bỏ lại thời gian
trên bờ sông
Thời gian là sự nhất thời
tuột khỏi ngón tay
Những khoảnh khắc đã
được thanh tẩy và minh bạch.
Bức tường đã chuyển
sang màu xanh lam
Tôi và chiếc áo choàng
đen
Đã chiếm lấy dòng chảy
con sông.
Đó là cái chết của chú
bê con nuôi trong bầu sữa mẹ.
Nó là gì?
Trầm tích trên nền trung
tính
Nó có thể có màu sắc
khác nhau
Đã nhiều ngày từ khi
tôi bắt đầu bước đi trên sợi dây
Vầng trăng khuyết đang
rủ xuống trần nhà.
Trận bão tuyết
Một hòn đá mỏng manh
Tê cóng trên kính cửa
sổ
Cây cầu đã sập
Dấu lặng trên cuốn
băng kim loại
Kết thúc cho một điểm
dừng mù mịt hoàn toàn.
Tehran ôm ấp trong vòng tay
tôi
Tehran trong vòng tay tôi
Trước cơn hấp hối của
cái chết
Trong sự che chở của
tôi
Là con bò già cỗi
Rên rỉ liên miên
Chưa được thuần hóa và
buồn tẻ
Phất phơ hình bóng trên
mái tóc tôi
Nhưng ngày mai, nó sẽ thành
cái xác
Và người dọn rác sẽ
đến mang đi
Tôi là nơi ẩn náu của
con chó dữ
Và tôi sẽ để mặc kệ
Chúa Trời...