“Thơ ca gắn kết những tâm hồn đồng điệu”

Nhà báo Thanh Hà

Thanh Hà

Tối 1/12, tại Văn Miếu  - Quốc Tử Giám (Hà Nội), Đại sứ quán Thụy Điển tại Việt Nam đã tổ chức lễ trao giải thưởng Cikada 2017 cho nhà thơ Mai Văn Phấn.

Nhà thơ thứ 2 của Việt Nam được trao giải Cikada

Giải thưởng Cikada được sáng lập năm 2004 nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Harry Martinson - nhà thơ đoạt giải Nobel văn học người Thụy Điển năm 1974. Tên gọi của giải thưởng bắt nguồn từ tập thơ mang tên Cikada của nhà thơ Harry Martinson xuất bản năm 1953. Trước đó giải thưởng này đã được trao cho 9 nhà thơ Đông Á. Nhà thơ Việt Nam Mai Văn Phấn là người thứ 10 ở Đông Á và là nhà thơ thứ 2 của Việt Nam được vinh dự nhận giải thưởng này (sau nhà thơ Ý Nhi vào năm 2015).

Nhà thơ Mai Văn Phấn sinh năm 1955 tại Ninh Bình, ông đã đoạt nhiều giải thưởng văn học trong nước và xuất bản một số tập thơ tiếng Anh và tiếng Pháp. Thơ của ông cũng được dịch ra 24 thứ tiếng và được chọn in trong nhiều tuyển tập thơ quốc tế. Từ năm 2009, thơ của ông được dịch sang tiếng Thụy Điển. Giải thưởng Cikada mà ông được trao đi kèm số tiền thưởng trị giá 20.000 SEK và một tác phẩm gốm nghệ thuật do nghệ nhân gốm người Thụy Điển Sundstrom thiết kế.

Tại buổi trao thưởng cho nhà thơ Mai Văn Phấn vào tối 1/12, bà Ylva Jansson, Đại biện lâm thời Đại sứ quán Thụy Điển tại VN đã bày tỏ niềm vui cùng sự tôn vinh văn học và thơ ca trong các tác phẩm của Mai Văn Phấn. Bà cho rằng, đây là giải thưởng nhằm ghi nhận niềm cảm hứng lớn lao mà Harry Martinson đã tìm thấy trong những áng thơ của mình từ văn học Đông Á và nhằm mục đích thu hút sự chú ý quốc tế nhiều hơn đến nền thơ ca và các nhà thơ tuyệt vời từ Đông Á. Theo bà, kể từ khi quan hệ ngoại giao giữa Thụy Điển và Việt Nam được thiết lập cách đây gần 50 năm, hai nước đã liên tục có những hoạt động trao đổi văn hóa, trong đó thơ ca đóng một vai trò quan trọng. Giải thưởng Cikada lần này cũng đóng góp và làm sâu sắc thêm sự trao đổi văn hóa đó.

Thơ góp phần làm nên thế giới tinh thần đẹp đẽ của con người

Chia sẻ tại buổi lễ trao giải thưởng Cikada, nhà thơ Mai Văn Phấn nói: “Tôi vui mừng và cũng bất ngờ khi nhận được thư của nhà thơ – tiến sĩ Lars Vargö, Chủ tịch Ban Giám khảo giải thưởng Cikada báo tin tôi đoạt giải năm nay. Trước đó, tôi thật khó hình dung không gian thơ riêng biệt, thậm chí có phần dị biệt của tôi có thể chạm tới trái tim bạn đọc ở những địa tầng văn hóa, chính trị khác. Phải chăng thơ ca, với quyền năng và vẻ đẹp tinh khôi của nó luôn đủ sức dẫn dụ, gắn kết những tâm hồn đồng điệu dù ở bất kỳ đâu trên hành tinh này”.

Nhà thơ 62 tuổi cho biết, khoảng 10 năm gần đây ông ít khi xa nhà, hàng ngày hầu như chỉ qua lại với lối ngõ nhỏ và những cảnh quan quen thuộc của mình. “Tôi kết nối được với thế giới và biết được từng cơn dư chấn bên ngoài chủ yếu thông qua chiếc máy tính cá nhân. Từng đợt sóng của những cơn dư chấn ấy đã dội vào tôi, thôi thúc tôi không ngừng sáng tạo. Bằng cảm xúc và năng lượng cá nhân, tôi biết nhìn những điều tưởng như đơn giản, lặp đi lặp lại, thậm chí vặt vãnh trong đời sống hàng ngày qua lăng kính của một đứa trẻ. Chứng kiến những biến động khôn lường của đời sống xã hội, của môi trường sinh thái bị hủy hoại, của trật tự thế giới bị đảo lộn... Tôi khao khát một xã hội công bằng, bác ái, không có áp bức, con người được tôn trọng, được tự do, được hưởng hạnh phúc, được sống trong môi trường thiên nhiên trong sạch...”.

Ông cũng khẳng định: Song hành với đời sống nhân loại, thơ ca ngày một hiện đại hơn trong cách thức biểu đạt và đa dạng hơn về quan niệm thẩm mỹ. Thơ đã góp phần quan trọng làm nên thế giới tinh thần đẹp đẽ của con người. Cõi thơ ấy cảm hóa, liên thông tâm hồn nhà thơ với bạn đọc. Và thơ chỉ trường tồn, sinh sôi với những người thủy chung, say đắm nó. Ngược lại, với những ai đứng ngoài từ trường đặc biệt ấy, thơ không hề tồn tại. “Nhà thơ có được tứ thơ hay, thực sự là một mối duyên. Càng hạnh phúc hơn khi mối duyên ấy được hòa đồng cùng khát vọng của con người tiến bộ, dũng cảm đấu tranh để bảo vệ đời sống con người, vì mọi người”, nhà thơ Mai Văn Phấn nói.

Cũng tại buổi lễ trao giải thưởng Cikada, nhà thơ Mai Văn Phấn nhấn mạnh, ông muốn bày tỏ lòng biết ơn tới các dịch giả, đặc biệt tới dịch giả - nhà thơ - nhà phê bình văn học Erik Bergqvist và dịch giả - nhà phê bình văn học Maja Thrane, những người đã lao động hết sức nghiêm túc và say mê, vượt qua những rào cản, khó khăn của đặc thù từng ngôn ngữ để đưa trọn vẹn những tác phẩm thơ của ông tới tay bạn đọc nước ngoài, đặc biệt là bạn đọc Thụy Điển.

T.H

(Nguồn: Báo Phụ nữ Việt Nam)