Thiết kế bìa sách: Mai Thanh Tùng
NHÀ XUẤT BẢN HẢI PHÒNG – 2003
Tiếng kẹt cửa
Vọng trong cơn mơ thành tiếng sét
trên giường cũ
mặt đất rộng lại về
mùi ruộng ải dâng mưa mù mịt
quyện vào mồ hôi chiếu chăn
phận cò
chìm trong màn trũng
thoai thoải sá cày vừa gối
phù sa
bồi ngập lỗ tai
lòng tay lao xao tôm cá
người đi sạt đất lở bờ
cố trấn tĩnh và nhớ trong mê sảng
trước tiếng sét là tiếng cuốc
trước nữa là cây bén xuống vực sâu
tiếng sét đi không còn vọng
thông với vực sâu lối hẹp
tiếng kẹt cửa réo vang
mở con đường.
Mùa hạ rất gần
Những lối đi ngạo nghễ
Cả bức tượng phong kín mùi trầm bỗng chốc mất tăm
Mưa phùn hít thở
Che miệng anh, em nói:
- Đừng hát nữa lời ca
thành thán khí!
Mất hứng
Buông theo lưỡi cày đang trôi trong sương
Từng chiếc sừng trâu nhô từ hốc tối
Đội đất lên cho cỏ mọc
Thổi hơi ẩm vào nơi mục rã
Những vong linh vật vã đòi tái sinh
Đuôi chó phất cờ ngõ nhỏ
Ngôi nhà nằm mơ được khoác lên mình
một ngôi nhà khác
Chim chóc nghe lách cách giữa thân
cây tiếng viên đạn lên nòng, nấp vào đám mây bị quay vàng trong hoàng hôn chảo
lửa
Con hà sặc khói hun mở miệng
luận bàn về sự bất tử của nước và thoáng chốc con thuyền
Con gấu ôm trọn tổ ong buông mình từ
đỉnh cây xuống nơi giăng bẫy
... ... ...
Những con trâu gồng mình ngập đất
Dây chão thời gian kéo căng
Nổ tung nền đất cứng
Lửa bốc cao từ những đám mây
Vong linh được hoả thiêu lần cuối
Ai đang dang tay
Nói mãi không thành tiếng
Hát từ đất
Đám mây ấm nóng
hay em bay
che lên căn phòng
và hàng cây
ôm con đường về lại.
Từ miệng bóng râm
vươn lên
hương quyến rũ.
Đu cành cao
Chạm ngực em trái chín
Thân bỏng rát
Anh sấm rền gót chân.
Trái chín bay chậm buông thõng
hút lên sạch bụi rì rào
Anh nhai lá khô ngấu nghiến
lưng tròn khép lại vòng tay
thảng thốt nỗi sợ
lỡ hy sinh bởi đốm lửa tàn.
Mọi góc tối đều linh thiêng
Lời xưng tụng biết bao giờ đầy
Tiếng ai lạ dễ thành ma qủy.
Bay qua. Bay qua
Tóc cuốn cành khô
Thân em nhẹ làm bật tung cội rễ.
Bông hoa
chợt nở trong trí nhớ
nơi kỷ niệm chật cứng
bông hoa không bứt nổi thân cành
hương thơm gọi hồn đồ vật
đồng hóa trên hình vẽ tượng trưng
quấn quýt bao điều tốt đẹp
ân hận thương tiếc
ngón mềm đan với tay xưa
đan mãi
xoay mãi mà không khít
quyến rũ quá
sao mà chịu được
bồng em lên
và xiết chặt hơn
tới vỉa quặng khai phá ký ức
xa vời
rợn ngợp chông gai
tưởng tượng em hiểu anh
được yêu
hình hài đã tặng
Làng
Nước lùa bóng ao lên chót vót
ngập cuống nhau
rã phận hoa bìm
lối về thấp thỏm
Cội rễ giữ đất
Con đường bầu vú vương thơm
nối khuôn mặt
với bao nhiêu hộp sọ
trên tay chuyền
một chuyền hai
Lại con đường
dấu chân liềm hái
dấu chân mã tấu
nước mắt loang
nhàu đám cỏ gà
xót buốt một đời
kim chỉ
be chắn khỏi vỡ
Tiếng gọi vỡ không gian bình vôi
nhàu nát cánh cò
dính nhựa
thổi căng áo
mồng tơi trống mõ
bay đi cờ phướn
mở
Vỡ từng huyệt mộ
nghiêm cẩn nhặt
lên từng tiếng tổ tiên
Làng ơi!
run tay sắp đặt
lại xương cốt
trước khi trời
rạng.
Bài hát mùa màng
Lan nhanh, choáng ngợp đất hoang vừa mở
Em đổ từng trận lũ dại cuồng
Cuốn xiết anh khỏi ngôi nhà có khu vườn bé nhỏ
Con chim cắt không gian rộng để lại đường bay bất tận
Cội rễ anh vươn mắt em nhìn tươi tốt
Từng hạt mầm phun hơi ấm lòng đất ướt
từ hơi thở làm bầu trời đổi khác
từ khoảng không được quyền kiến tạo đám mây
Mắt rạ rơm đốt thiêu mùa cũ
Đổi thay cách nhìn và khoảng trống chân trời
đất nhận cả những gì còn cháy dở
mùa mới về tự tin, nghiền nát và xóa hết
Nụ hôn nín thinh, tỏa nhiệt, khoan vào lòng đất
chạm những mạch ngầm ứ căng huyền bí thuở xưa
Đất mỡ màu quyện rạng đông dâng lên khuôn mặt
dâng lên cỏ cây phồn thực bời bời
Những mùa tái sinh trổ đòng chín rục
Sấm nổ vang trong lòng tay mầm hạt
Vòng phù sa tươi ròng ấp ôm thớ đất
Em cúi xuống và dòng sông ùa đến bất ngờ.
Đất mở
Cuộn chảy
trong tiếng gào những dải phù du
đáy sông quặn thắt chưa hết sáng
hoàng hôn ngậm chặt ánh ngày
lửa co giật
sụ̣c sôi mầm nụ
đỉnh cây ngùn ngụt bốc cao
Căng ngang trời cánh chim
cho ngữ nghĩa trị vì mặt đất
nơi mặt gió gặp đỉnh đồi cúi gục
hang tối phà bí ẩn với sương mai
ao chuôm tìm hướng lên trời
dòng sông vừa chảy
vừa sinh nở
Vòng tay sóng khỏa rộng
nô đùa bồng bột trẻ thơ
mặt nước bỗng thành phế tích
Em dựng lại mặt trời đã vỡ
Trôi ...
Trôi qua vô cớ lặng im
ngọn bấc cạn
muội dầu trăng trối
thoảng nghe thang thuốc phân trần...
Bông hoa mở
bùng vỡ những khoảng đất rộng.
Sen
Những vạt bùn lặng im không lóe sáng
Nén không gian rạn căng đồng tử
Hình dung người đứng trên đài sen truyền ngôn
Nước vẫn ríu vào nhau
Chờ vươn dậy từng ngó sen trái vụ
Lấy đích một đám mây bay
bí hiểm tựa văn bản mập mờ ký tự
Lòng hồ không còn lửa
Lũ cỏ hoang lạnh ngắt lâu rồi
Cánh bướm đen chập chờn tơi tả
bắn ra từ tiếng nổ rễ cây
Nước ríu vào nhau hoài niệm
mùi hương hôm qua
bóng dáng hôm qua
rồi minh mẫn trong lá rơi giọng nói
Giọng nói mơ hồ càng thảng thốt...
Chưa khiếp sợ bằng ngón tay tỉa sen
đang teo lại trong áo khăn trong suốt.
Dàn ý
-
Hơi ẩm, bùn nhão, rêu mờ phân chia mùa xuân
-
Hương thơm bọc kín cuống hoa ngâm
trong bình
-
Con giống trên bàn thấy mình mọc
lông óng mượt
-
Hát trong mơ lời ca rơi xuống chân
-
Mặt lá trân trân nhìn trời làm
tiếng chim méo lệch
-
Cây non nhân danh phoi bào
*
Không khói hương tóc còn dựng chân
nhang
-
Tấm biển đề: "03 giờ
nữa có cỏ non"
-
Tiếng sét ngăn cách con nhện đu
vào tơ mỏng
-
Nguồn nước réo vang ép hạt mưa
phùn nén chặt
Nhịp điệu vẽ lối đi
Khuấy động trí nhớ
Nơi bóng râm chôn chặt bóng râm
Và mục nát khát cơn hỏa hoạn
Bước mộng du các vì sao
Còn đó sương thưa bập bõm.
Lá đắng trườn qua than bỏng
Trong hơi thở lá thông khâm liệm quả thông
Ai đang cất hành trang khăn gói.
Bóng đen nép vào cổ vật
Còn run sợ lúc gọi tên
Nước mắt nhòe mờ niên đại.
Trong vận động phi lý của đất
Sấp mình nâng đỡ con đê
Làn khói trắng cuộn lên
Thác đổ từ tầng lá rụng.
Huyệt sâu mở trong ngực
Hiện lên đại lộ vòng quanh
Bê bết dính bao mái nhà lộn ngược
Vết ố tường vôi mạng nhện giăng
Âm ỉ bên trong tiếng gõ
Hối thúc chạy về cánh cửa.
Linh hồn đã bay...
...
Võng nhện sương tan xé rách
Lưỡi cỏ mềm tự do.
Mây trôi đi lấp vội
Chân trời vừa mai táng bóng đêm.
Trong đất máu đã phục sinh
Hóa nhựa non rưng rưng lá rụng.
Bóng râm nhẫn nại lầm lì
Tiếng chích chòe phun chùm pháo hoa.
Vách ngăn nụ mầm vừa nhú
Lạch nguồn huyết quản khai thông.
Lưỡi thủy tinh vỡ ra tiếng nói
Biện minh từng bức ảnh ố màu.
Chữ trong sổ tay vừa mơ thấy lửa
Sắp thành tro lại chợt hoàn hồn.
Dọn nhà thủy táng cả chân nhang
Sao hương khói vẫn còn quanh quẩn...
Im trôi
Trong hốc lặng
tôi
im trôi với bao người.
Áp tai vào đường viền sáng
Lén nghe cũng chẳng được gì
những cử động co giật run rẩy
qua ánh mắt khóe miệng
đoán ra sám hối
hay tuyên ngôn.
Ký ức câm đặc chậm chạp
dựng dậy vách đen sừng sững
sương mù tràn bờ
đứt những động mạch
hình nhân sáp nến
mắt rụi lửa đen.
Bức tường cách âm đã cũ
và cả sự ù đặc hôm nay
dẫu có nhìn xuyên thấu
càng gọi lại càng xa.
Nhìn nhau
Em và tôi
vùn vụt trôi
lay đập khoảng không trước mặt.
Nơi trời rộng
Em thổi mùa ấm nóng
cây thiếu nước rũ xuống không xa dòng sông căng mình lộng lẫy
con cá nghiền nát lưỡi câu đảo lộn trật tự thời gian
anh thu mình bay vào vô tận
ngọn tháp dâng cao giác quan nhiều chiều
Kết tóc em rực rỡ vòng cườm trời rộng
đứng dậy hạt mầm thời vụ râm ran
tự tin làm sấm chớp, hanh khô và gió lốc
và da thịt em rười rượi lưng trăng
và quả ngọt, thóc vàng rười rượi lưng trăng
thoáng bóng ông bà trong khói cơm thơm làm ta bật khóc
Đã thẩm thấu, phủ ngập và hé lộ bất ngờ
đan quyện chân mây thở từng vòng hy vọng
làm kích nổ hạt mưa phùn trong ngực
và mẩu thức ăn để dành giấu nơi ký ức
Sự thật làm con chữ nhảy ra không thể thu về
càng tự tin tỉnh dậy nhìn biểu tượng ngập trong miệng lửa
Được quyền nghĩ những điều
đã ước
Những quả chuông bay lên
hóa thân và hiện hữu
đỉnh núi che con đường co duỗi
không nhận ra em hôm qua
ngựa thở dốc
bời ngợp cảm giác cỏ
chùm lưỡi dìu nhau đứt cuống
xuyên qua tim lăn vào đất tơi
nở những bàn tay sau lưng tươi tốt
anh dũng mãnh lún sâu
chờ sinh lại trong tóc mềm
phủ nồng mắt dại
đi ra lững thững
ngạo nghễ tượng đài
chợt bôi xoá những điều đã biết
đã biết
vùi trong mặt trời, đêm sâu, nước đọng
bôi xóa thân căng mọng
ngón ngón mài xiết
rên rỉ mây bay
kéo căng tiếng dế
nước bỗng reo qua miệng sông đầy
cây lay giật thúc vòm lá rối
men lao đao dốc ngược đáy bình
chảy qua miệng anh
mềm mại em
sữa thơm hay cỏ non vừa mọc
được quyền nghĩ những điều đã ước
Đợi mùa
(Tặng Trần Tiến Dũng)
Đất đồng dựng
cuộn đáy ký ức
trong sương giá
đông cứng
trong ngùi nắng
đang mong.
Bờ bên này ấp sang bên kia
Lưỡi cày va nhau chập nổ mồ hôi nóng
dòng sông dâng
cay khói mịt mùng
Tan rã quá tiếng hò gấp khúc
Tiếng thì thầm gấp khúc
thành mũi tên
xuyên qua lũ sẻ
qua đàn trâu ốm
yếu gày còm
đang chờ chết
trong hốc mắt bùn nhão
Chỉ vòng lưng người mót lúa
vẫn trôi theo hình
ống vật vờ
chốc lại nhô lên
thành những đỉnh núi
Từ đỉnh núi
định hướng u
mê...
Nỗi u mê xõa tóc
tiếng trẻ con bén
vào răng lược
chân tay chúng
chạm nhau đánh lửa
Từ miệng đất đai hơi ấm tỏa lên.
Dưới chân ngọn khói tượng đài
Mặc niệm những giống cây tuyệt chủng.
Đối thoại với thời gian
(Cùng hai
nhà thơ Thi Hoàng & Nguyễn Quang Thiều)
Ba vệt thẫm kéo dài con đường
Đầu gút cột vào mù tít
Níu chúng tôi lại phía sau
Cốc chạm
Âm thanh ngược vọng
Cánh chim chao mất đà
Thoát từ hướng mở cơn lốc
Ngược vọng nỗi thương cảm thô ráp
Miệng cốc khò khè
Những giọt rượu vẽ lại hạt giống
Dấu giày nở
Mảnh trăng mòn vẹt
Cổ ngấn tròn lăn trong sức ép...
Vẽ hình người chết dính
Quanh mẩu xương ta vừa nhằn ra
Quanh hạt cơm vô tình vương vãi
Mang lỗi lầm hình trái chín
Không gọi được ai, lạc vào ai
Rượu hút cạn
Ngón tay rỗng buốt
Nín thở nghe nước xiết
Phơi khô ươn ái sông dài
Chảy qua thân
Nặng trĩu bờ vai rậm rịch
Bước chân hốc mắt đi tìm
Oan khiên con đò tự vẫn
Dâng ngang ngực
Nước mắt lửa kéo cày
Hoàng hôn chất ngất hạt giống
Sương giăng dài cơn mơ
Sáng đâm chồi từng vệt
Tối đâm chồi từng vệt
Non tơ ngọn tóc
Hút cằn khổ đau
Đèn vụt lóe cắt không gian thành thửa
Ánh sáng chảy thông bổn phận.
Mộng du
(Tặng nhà văn Bùi Ngọc
Tấn)
Cụng ly
Cười hằn mặt đá
Pha lê run trên tay.
Cạn tiếng chim
Rơi dấu chân thối rữa ủ thềm đá lạnh
Lao xao gối chăn nỗi kiếp côn trùng
Thở nhau
Thở cơn mưa lạ.
Miệng chén hoằm sâu bầu vú khoét thủng
Men lợn chuồng phóng lên lợn gỗ
May mà sống qua cơn
Mắt người thân hàn gắn các đồ vật.
Chăn trên đồng trắng
Chữ nghĩa làm đất mang thai
Qua thác loạn...
Bấu vào mảng tường đêm
Đứng lên ai biết
Ai rót vào bước mộng du
Thêm ly nữa
Ly nữa...
Ước phục sinh
Biển nội giới rực lên
hát trong trơ trụi, thất lạc, bung rã
cây đông nhựa
thân xác không kháng thể
yên lặng chết
Tất cả không sợ chết
Phấn hoa rối tung trộn xác bướm ong
Tròng mắt nổ bên ngoài mắt kính
Lưỡi thiếu nữ ngủ trong hàm răng giả
Nụ hôn quay về truy nã khoảng không
Miệng khô đắng tiếng cười sặc nước
Khởi đầu xúc động
Khởi đầu quên
Quay vái lạy chiếc áo vừa treo lên giá
Tĩnh tại sao những miền chìm ngập
Có ai đặt tay lên trán ta
trong nước mát
Như lỡ buông rơi
hay cố tình đoạn tuyệt.
Ngày
đẹp trời
Nỗi niềm trong suốt
đánh sập cây cầu dẫn về ký ức
Nụ hôn treo trong đêm
Sợi mưa buông thõng
Miếng vá đỉnh trời
Ánh trăng suông
Soi tấm vải liệm
Chiếc nón rách nghiêng về phía người cầm
Khuôn mặt ai nở bung như hạt thóc ủ vào tro nóng
Mọi vật bên kia chuyển động rất nhanh
Nối dài cây gậy
Trải thêm tấm áo
Buộc chặt dây giày
Mở trang sách khác
Đóng đinh leo thang
Kê lại bàn tủ
Đổ dầu vào đèn...
Đều vô nghĩa
Các vong hồn ra đi trong
nắng ngợp
Những tia sáng thẳng căng, minh bạch
Ở đâu diệp lục phản quang
Hóa ra chẳng hề có cây cầu
Thầm nghĩ thế
Nghe sao chua xót thế
Trồng khóm hoa nơi gốc cây đã mục
Hương thơm rình nấp phía chân trời
Sông rất sáng
Một ngày dài rất đẹp.
Mười
bài tập mùa xuân
1
... bức tượng trong vườn ngỡ bị trương lên bởi hơi ẩm mưa dầm
quánh đặc tràn lỗ tai con chữ chết dính vào trang sách không rõ ràng cảm xúc
văng vẳng cơn mơ tiếng cười lả câu đùa nửa thực nửa hư trong bóng râm mơ hồ
muội ám gốc cây nhòa mái đình ngõ nhỏ người đi bóng dán xuống hai vệ cỏ liêu
xiêu gợi nhớ bà nội đầu năm châm lửa thắp hương thoảng mùi diêm sinh bay từ
chăn chiếu từ nhụy hoa đầy dấu chân ong...
2
... vết bùn vách liếp phiên chợ Tết cổ xưa gom hình ảnh đất ông bà
từ sàn sân rêu lầy lội con đường cổ lỗ chôn nông khuôn mặt hạn hán bới nhẹ ra
đã bốn mươi năm ký ức tối sẫm hút dài có vết bùn làm chiếc đó đơm ở miệng cống
trôi qua thời gian làm con tôm con cá lẫy vào biển chiều kinh động...
3
... con cò bay khỏi đầm lầy cánh bắt nhịp tiếng quẫy ký ức bức
tranh thủy mạc nhìn vào sắc cây phù sa lố nhố mặt người khuất khít bên nhau cho
đất tươi non diệp lục tràn chân trời khung tranh hồn vía người chết tức tưởi
hiện về trầm hương bù vào chỗ không đủ thân xác hiện hữu cách mấy tầng diệp lục
phù sa mà xa lạ quá chừng mời người xưa ngồi vào bàn cơm nóng đãi ma đói ma
khát tiếng chén đũa hụt hẫng ước lượng khoảng cách từ mặt đầm tới điểm chạm
cánh cò chừng vài chục mét và âm thanh tiếng quẫy kia không quá mấy
đề-si-ben...
4
... cánh bướm nặng nhọc nâng mặt đất trầm mặc sũng ướt lên cao mặt
nước phẳng lặng giãn nở muôn vẻ hạt mưa rồi tự tin vung lưỡi rìu sóng nước quăn
cùn bổ vào sườn đất hạc khô hoá thạch vọng lên mặt cỏ rân rân tiếng mùa xuân
nơi nơi mù khói nứt nẻ dưới gót giày trẻ con mở viện bảo tàng khổng lồ soi ánh
mắt ngây thơ vào khuôn mặt méo lệch đọng nước mắt rắn đanh hình dạng nham nhở
màu máu thớ đất nhểu dài lời người lớn phân bua mơ hồ xa tít bông hoa gần nhất
khiến bàn tay rền vang cùng tiếng bi bô tràn âm thanh dội ngược làm vũng nước
nín thở rùng mình nghe hút nẻo tháng ngày tiếng sấm nổ gọi mùa hoa gạo...
5
... băng giá tan trên đỉnh cây vệt sáng rải mờ mở con đường chênh
vênh trẻ thơ ướt tóc đuổi theo lũ chuột đồng rét mướt đàn châu chấu rách cánh
thoảng hơi áo bông cố choàng lộng lẫy xuống đáy ao làng gió thổi người xiêu rúm
ró tia chớp dạt bông hoa mềm dắt bụi dứa dại chới với vươn về phía bàn tay khô
ngỡ mọc ra từ chiếc gai nâng kèn lá rúc cứa vào môi làm máu nóng tung tăng
nhiều móc chiếc khăn quàng không mang được ánh mắt bên kia bờ giậu lá tơ non
càng nghẽn thở lô xô tô đậm con đường vắt qua đáy mưa bụi thèm vãi cốm pháo
bông càng trằn trọc ngậm ngùi linh hồn càng lủi thủi lần về trong hun hút...
6
... hít hà ngực em hiện lên trảng cỏ con ngựa hoang tôi đứng yên
bởi giây cương thon mềm ngón nhỏ vó rền đằng lưng bật tung thân cỏ gió cỏ bụng
em run mặt đồng rộng xa mọi không gian nghe tiếng nhau chỉ cần reo vẫy nước tự
do xung quanh con cá rô đồng anh vùng dậy thổi tắt đèn gió mùa đông bắc rút vào
em lớp tường vôi mùi nồng nã đưa ta đi mãi...
7
... hạt mầm vú ủ trong chăn ấm nâng bờ hai con đê thoai thoải
sương tan cửa sông hơi thở sóng triều lên trải rộng góc bờ xa khẩy nhẹ cỏ cây
lay không gian ngực ai mở lớn vòi vọi cánh chim hút gió chuyển mùa đất ải vụn
tơi cửa miệng vầng trán râm ran nhịp côn trùng trở dậy đồng nghiêng lật úp đất
cằn vùi sâu áo lá mủn bục bao giấc mơ xưa vô tình lôi lên con giun đất bò giữa
lòng tay toen hoẻn chập chờn ngón chân ánh sáng ma trơi nhào nhuyễn đất mỡ màu
trong tiếng mê sảng nâng bát cơm đầu mùa dẻo thơm nghi ngút khói...
8
... đọt mầm vươn trong vòm họng tốt tươi dịch vị cỏ mật đắng rôn
rốt trái non đàn dế mở tiếng hoan hỉ thoát nạn mùa đông mặt hồ đang khai sinh
ra nước rơm rạ tự nguyện hiến thân trong tro trấu nguội tàn mọi nghiêm cẩn bỡn
cợt đều nhầm lẫn bởi muôn đời chim chóc về chao lượn bầu trời không hình nhân
nón rách trên đồng không sợ hãi mọi người đi trong tự tin ướt át không lời răn
hay van vái ý nghĩ ước phục sinh của vòm diệp lục đang thở mùi chăn ấm gọi da
thịt em trong trái chín mắt cắt gọt từng lớp vỏ nhói ngực cuồng si từ đỉnh đầu
chảy xuống thắt lưng em sinh thành anh hạt nước to mọng rơi xuống đám kiến vừa
từ chối phô diễn bản năng đằng đẵng xếp hàng trong sương khói phủ mờ quan niệm
mất đà mọi quán tính anh ước trong sự không rõ ràng được thả hết mọi hoang
tưởng mà hy vọng nhiều điều...
9
... đó là thời khắc rất khó phân định rạch ròi giao mùa trên vai
người lái đò tự đẩy mùa xuân quay lại phía sau mà không biết bởi hơi ẩm vẫn phủ
ngập trong khăn áo ủ thói quen cũ rích và rất lâu sau đó sẽ có ai bình tĩnh lấy
điểm mốc chính xác lúc ngọn đèn vô tình tự vẫn trước bản tin dự báo thời
tiết...
10
... máy vi tính nhảy lỗi trùng lặp không chủ định câu què cụt vô
nghĩa nhắc lại nhiều lần thành tiêu đề xưng tụng ngôn từ mặc khải chân không hư
không bầu ra những mũi tên từ khớp chân tay bật dây cung bay vọt lên óc nước
tràn cốc ánh sáng thanh bạch chạy vào đường ống tối đen gào sập đổ vách ngăn
củi lửa dâng khói dẫn vào cánh đồng mùa xuân tiếng nói...
Anh anh em em...
Buổi sáng vào bàn làm việc. Mở sổ ghi những việc cần làm. Có bàn
tay em từ phía sau trang giấy cầm lấy bút của anh tì mạnh. Một con đường vừa
được vẽ run run.
Lượn lờ như cá, em bảo:
- ...
- Chật mà ấm
áp.
Dán ngực mình lên tất cả những đồ vật hình cầu. Bắt đầu từ chao
đèn, vật chặn giấy, ấm chén, phích nước, TV, đến đồng hồ treo tường, quạt thông
gió... Và em dạy anh cách thở: hãy hít sâu vào lồng ngực, nén tất cả mọi đồ
vật xuống chân! Em đã cho anh một nhận thức khác.
Con đường là chân tay anh
Một lần lá trôi về lá
Ánh trăng không động
Con đường dính chặt
Nhấc lên cùng vó ngựa.
Làm vòm cây tái tạo nên anh
Tóc em bóng râm cội rễ
Thân cây cao vút thẳng đứng
muốn bứt lên
trong chênh lệch những miền áp thấp
trong lay giật
muốn bứt lên trong hơi nóng cơ thể
đẩy từ lòng đất
từ cốt tủy ngủ sâu tụ khí
phù trợ những sinh linh
Gạn từ em
được chiết từ em
anh hiện hữu
và không hiện hữu.
Điên cuồng đỉnh thác buông
Tiếng thác hay tiếng hú, tiếng rên, tiếng nói...
Những bọt nước tung lên và chạy ra xa
hắt vào nhau ánh cầu vồng ngũ sắc.
Ra biển một mình
Nỗi nhớ buộc vào chân tóc
Cơ thể em trước đại dương phần phật.
Lồng vào nhau từng khuôn mặt. Lời vô nghĩa mở ra tưởng tượng. Đặt
em nơi khoảng trống, thổi vào những ngón chân làm cơ thể vụt căng xâm lấn không
gian. Hơi thở bắt đầu những chuyển động. Bàn chân em dính chặt vai anh. Giọt mồ
hôi sáng trong họng tối. Mặc lưỡi mềm vừa treo ta lên...
Miệng anh còn thơm trái cây và hương trà em uống. Chiếc bánh ngọt
pha kem lẫn với quế chi. Anh còn nhớ. Chiếc ghế rộng lắm. Khi bờ vai trổ những
bông hoa, môi anh thắp ngọn đèn linh thiêng góc tối. Bông hoa chỉ nói được phần
nhỏ nhoi lòng đất rộng. Lòng đất rung chuyển khi bông hoa đứng yên.
Ánh sáng đã rách. Nếu một sớm. Thật phản cảm khi thấy nhau giống
những con cá mắt lồi. Em hắt về anh nhiều dị ảnh bông hoa. Dễ loạn trí nếu phải
sống trong một thế giới loạn thị. Không, ta vẫn còn giọng nói. Mỗi âm tiết lúc
ấy hiện lên một sự thật. Sự thật hiển nhiên đảo lộn mọi quy ước phổ thông.
Ra ngoại ô tìm khoảng không thư giãn. Nhìn xoáy vào một điểm trên
nền xanh. Ví mình tựa gợn mây, vừa bay vừa tụ lại. Hơi thở em bỗng dâng từ chân
cỏ. Đêm qua ở đây mưa to. Cả gió xoáy, chớp không tiếng động... Em đã đợi anh
từ trước.
Yêu nhau. Là những nghi thức dâng tụng trời đất. Bây giờ là mùa xuân. Anh mệnh Kim và em mệnh Hỏa. Từ lửa làm ra Thổ, ra
Mộc, ra Thủy. Đất rùng mình. Sông chảy. Ngàn vạn lá mầm từ thân thể nở bung.
Bến cuối
Cánh
cửa bật mở. Người người gắn chặt vào tổ tiên trong những tảng băng trong suốt.
Mọi chuyển động dừng lại tại thời điểm khởi hành. Quá khứ bắt đầu gầm rít quanh
đời sống đã chết. Tất cả bị ướp đông trong hơi lạnh nhân tạo. Ướp đông tiếng
nói vụng trộm. Ướp đông căn bệnh mãn tính. Ướp đông giọt mực gắn chặt ngòi bút
vào trang giấy, chén rượu đưa lên vĩnh viễn cách môi. Nắm đất ném lên trời
không bao giờ trở lại. Mặc người nói lắp đã không qua nổi chữ “Và”...
Bóc dần từng mảng thời gian. Quá khứ nhập vào đến đâu, những thân
xác nóng lên đến đó. Và kiêu hãnh từ từ.
Biến tấu con quạ
Tử khí kéo ngọn bấc tới đỉnh trời
Con quạ rực sáng.
*
Khai sinh
Sau tiếng quạ kêu
Ra đi không cưỡng lại
Gói bọc được mở ra
Sự băng hoại không thể cất giấu
Thày lang đốt sách cuối vườn
Tân dược trong kho đều quá hạn sử dụng
Những phù thủy chịu hình phạt
Miệng bị đóng bởi những móc sắt
Khai sinh
Khi quả chuông rơi xuống bất ngờ
Chụp lên đầu người bõ già
Con cá nhảy vào đám mây tự vẫn
Buông ngang trời ngàn vạn lưỡi câu
Khai sinh
Mực đổ dưới chân và máu
vón cục ở yết hầu, phế quản
Viết
một nét lên trang đầu
thấm
suốt cả ngàn trang sách.
*
Bổ nhào
từ đỉnh cao
Bằng
đôi cánh sắc
Lấy tâm
điểm xác chết
Chém
toác bầu không
Gió hấp
tấp không kịp băng bó.
*
Móc từ
hốc mắt
những
nhãn quan
Di ảnh
là vật chứng
Mổ vào
lưỡi
và kéo
dài
Phơi
dưới trời bài học khẩu ngữ
Bóc
từng mảng thịt
Tháo
rời tứ chi
Sổ tung
lục phủ ngũ tạng
Hộp sọ
vừa được dựng lên
Rêu đã
phủ đầy
Không
viết nổi những dòng bi ký.
*
Con quạ
mơ
Mọi cái
chết đều được sắp đặt
Sau
tiếng quạ kêu
Ai đã
tự nguyện nằm xuống.
*
Con quạ
bay vào phòng
Một
ngón tay giơ lên yếu ớt
Ý nói:
Đây là họng súng
Là lưỡi mác
Thậm chí cuốc thuổng
Thậm chí chính ngón tay rất cứng
Đúng
hơn là đông cứng
Rồi
băng đá
Rồi rữa
tan.
*
Đừng
đến gần bóng râm
Chúng
là con quạ
Xõa
cánh lúc hoàng hôn, rạng đông
Nanh
vuốt bám gió
Xay
nghiền lá khô
Bẻ
những cành vượt
Nhà thơ
trú trong bóng râm
Từng
con chữ bị khoét mất mắt.
*
Trông
Sự vật
Trừng
trừng
Bởi
chớp mắt
Bóng
quạ
Ập tới.
Bóng
mình
Không
cất tiếng
Sợ biến
thành gà con.
*
Một số
người trỗi dậy từ đám đông, khoác áo đen, mang mặt nạ đen. Vừa chạy, họ vừa đập
cánh tay vào hai bên sườn. Đầu cố ngước lên. Bóng đen bay là là mặt đất.
*
Đậu
trên chạc cây trong trạng thái bội thực và ngủ gật, con quạ mơ mỗi mẩu thức ăn
đang nén chặt trong diều biến thành quả trứng. Đàn quạ con lũ lượt chui khỏi
ngũ quan, lập tức sà xuống săn mồi theo bản năng của loài ăn thịt.
*
Những
đau khổ tột cùng ngoái nhìn đời sống tưởng chừng đã chết. Áo khoác kêu thất
thanh khi đi qua bàn tủ. Máy điện thoại im lìm ngủ. Chiếc kẹp ghim mở miệng cố
giấu đi móng vuốt. Cán chổi móc vào tay người lao công, kéo chị ta về bên hố
rác. Vành mũ trên đầu kêu thảng thốt, rồi cúi xuống rỉa hết mặt nhân viên bảo
vệ. Không ai mở cổng. Nhiều người vẫn tìm được lối đi vào.
*
Những
linh hồn thoát xác tìm cách quay về chiến đấu với loài quạ dữ. Sau những loạt
đạn không gây sát thương, khói hương căng thành bảng, viết con chữ đầu tiên của
bài học mới.
*
Đây là
dòng cuối cùng trong một bản di chúc:
“Bắt
đầu lễ Thiên táng lúc xuất hiện bóng quạ”.
*
Bóng
đêm chui dần vào bụng quạ.
Cả
chúng ta nữa, đang cồn cào cùng dòng sông đói khát. Những giọt nước đục tìm
cách lọt qua khe vải. Mặt nước khổng lồ ghìm nén xao động, mong giữ lại bóng
người. Bật que diêm rồi, vẫn nhớ ngọn bấc còn rất xa. Vung tay lên, nói to một
mình trong bóng tối.
Con quạ khật khừ xuyên đêm
Thảng thốt kêu
Lần đầu tiên tiếng động ra đi không vọng lại.
Dừng lại để suy nghĩ
... tại thời khắc mất lái
giữa những chiếc xe quá hạn sử dụng
võng mạc đột mở khâm liệm cái chết
sẵn sàng
nơi ranh giới tiếp diễn và kết thúc
lạc quan và bi đát
lóe sáng tinh thần tôi vụt thoát
cánh chim loang loáng như gươm tung lên
như bụi...
bét nhất là thân xác phải biến thành
kim cương hoặc chất dẻo
Di chứng
Hái vài đốm nắng, nhấm nháp theo văn hóa ẩm thực cộng đồng. Bù lại
những ngày đói khát. Cố trấn tĩnh và từ tốn trước bình minh. Tất cả là của bạn, khái niệm ấy
vang lên mơ hồ trong mỗi cử động xương hàm. Thấm nhuần tinh thần tận gót chân,
cuống họng truyền ngay mật khẩu xuống dạ dày, chờ đầu gối run lên nhắc lại.
Những mắt cá chân mở to, e ngại bàn chân giẫm phải chiều tàn.
Sau giấc ngủ dài mới hay cả quá khứ bị đánh cắp. Trên cỏ xanh kia,
những đỉnh núi đã bị san phẳng, hàng rào được đan bện cẩn thận đang co lên lơ
lửng trên đầu. Mắt ngọn đèn soi trong đêm lầy lội cùng vẻ mặt quan trọng của
người hàng xóm giờ mủn bục. Trên cỏ xanh kia ta được sinh ra và ủ ấm bằng nhiều
quan niệm. Từng xả thân, từng lắt léo, từng kính trọng, từng bợ đỡ, từng hãnh
hỗ, từng nịnh nọt, từng mạo nhận, từng thủ dâm, từng thánh thiện, từng vu oan,
từng thiêng liêng... Cỏ lừng lững dựng lên trước ta uy hiếp.
Ánh sáng đã tắt. Đám đông lầm lũi lần về thành phố. Chậm rãi và
chính xác. Tiến lên một nghìn mét gặp quảng trường, rẽ phải ba trăm mét là đại
lộ, rồi sang một trường học, tiếp đến hiệu sách, vài ba quán nước... Vừa đi, họ
vừa âm thầm trò chuyện với những bức tường đen, cột điện đen, tấm pa-nô đen,
cọng rác đen... bằng những ngôn ngữ đen. Họ nối tiếp nhau dưới mặt trời đen lún
sâu vào dĩ vãng. Thật kỳ lạ là qua một khoảng trống, không ai trong số họ nhớ
nổi nơi đây đã xảy ra điều gì.
Cầm cuốn sách bơi ra phía biển. Cắm con dao xuống đất rồi tưới
nước. Trùm chăn đi vào đám cưới. Một mình trèo lên đồi cao giơ tay phát biểu ý
kiến. Thổi điệu kèn đưa ma con nhện. Giơ tay vẫy ao hồ, vẫy con lạch nhỏ. Viết
tên mình kín những trang giấy, chỗ gạch chân, chỗ không gạch chân. Nắm tay vào
hai cực của bóng đèn chờ phát sáng. Quét vôi lên những mảng tường không đón
được ánh trăng. Ghi lại sê-ri các loại tiền hiện có trong túi, phân loại và
đánh số theo thứ tự. Treo một chiếc giày lên và cầm chiếc kia gõ nhịp. Giương bàn
chải đánh răng và bình tĩnh bóp cò.
Những con kiến chữ khổng lồ bu lấy tôi, ngang nhiên đi lại qua
những lỗ hổng cơ thể. Rối loạn, chồng chất, đè nặng... khiến tôi nhận thức loài
kiến cũng là lũ giết người. Phải tìm cách đuổi chúng đi hay xếp thành hàng lối.
Giờ chỉ còn ngữ nghĩa mới điều khiển được, nhưng mọi khái niệm đã bị lu mờ. Tôi
thử phát âm từ “đen”
để gọi lũ kiến đen. Lập tức các loài kiến đủ sắc màu tụ lại, làm nên nghĩa của
từ “bu đen”.
Người ta nói, dòng sông kia đã được tiệt trùng. Tôi thận trọng tắm
rửa bằng những hương liệu quý. Lội xuống, nước đến đâu cơ thể tôi bầm đen đến
đó, rồi mọc ra những sợi lông vũ. Thế là nửa người trong nước hóa thành chim.
Nhưng tiếng hót phải thoát qua vòm họng và lưỡi. Từ đấy, miệng tôi luôn chống
lại quán tính của phần bầm đen trong nước đã ngập chìm.
Không quán tính
Đẹp hơn tưởng tượng
nơi đỉnh đầu thế giới
tiếng nổ gọn
bắt đầu vết nứt
ló rạng những tượng đài
câm lặng
đâu đó vang lên từng ý nghĩ
Đặt tay để bước vào
mở vòm ngực rộng
máu phun trào thành ngọn tóc
Trong nhà cùng cơm nóng, chè thơm
trái đã bổ
nước ngọt ròng ròng
trên lưỡi sắc
Đặt tay mở những bờ mùa
Con đỉa lội gồng mình sáng lóe
Hơi thở lo âu phun xuống sương mù
Tiếng chuyện trò làm đất đai vạm vỡ
Ánh sáng khúc xạ
Ý nghĩ đổ vào những khối lập phương
Cửa phá bung
Không gian sâu hút
Những phôi thai thành hình trong nhiệt độ cao
Đặt tay nơi vẫn quay
không thắng nổi sức ì
Một vài đồ vật văng khỏi quán tính
Không sáng lóe
Không phun trào
Không khúc xạ
Không tiếng nổ
.........................
Đến trong ý nghĩ
1.
Đôi mắt tấm liếp khoét thủng, cánh tay buồm chão, những bàn chân
lá khô cong vênh lê trên mặt đất. Và miệng hắn, sâu hoắm, mở rộng, vỡ ra từng
mảng để nung vôi.
Hắn thường đến với tôi trong ý nghĩ.
Bảo tôi sợ hắn, không phải. Muốn thu nạp hắn, không. Hay lãnh đạm,
trốn tránh, nể trọng... cũng không. Thế mà hắn đan lẫn vào tôi từng hơi thở. Vợ
tôi giải thích: Trong âm có dương, trong dương có âm.
Hết tranh luận.
2.
Tôi đi xe hết ga hết số. Răng nghiến chặt. Tay bóp cổ hắn. Kéo hắn
lướt trên mặt đất. Những hàng cây, bức tường mới cũ, cùng những bóng người trôi
vụt lại sau. Đích đến là buổi lấy phiếu tín nhiệm đề bạt, trả lời phỏng vấn,
chuẩn bị phong bao một đám hiếu, cuộc gặp gỡ một nhân vật quan trọng... Hắn kéo
căng mọi giác quan tôi, ninh nhừ ý nghĩ, đóng đinh dây thần kinh giữa hai đầu
phố.
Thoáng khuôn mặt vợ con trong khoảng lặng những quảng cáo thương
hiệu.
3.
Hắn mặc cả từng việc. Một cành gãy còn treo trên cây nhờ đám lá,
đầu kia chĩa ngọn giáo xuống lối đi. Ai tự nguyện đến làm chim, làm gió?
Nhiều hình nhân cử động trong ký ức không rõ mặt, hắn cho tôi tuỳ
nhận, không cần bốc thăm.
4.
Tôi bị sụt cân, mất ngủ triền miên. Hắn đem đến mấy bài thuốc.
Không bao giờ tôi sử dụng. Như, bất ngờ đập chết một con vật nuôi trong nhà lúc
nó mải chơi với những con vật khác. Và đêm đêm lại chuyện trò với bộ lông ấy đã
nhồi rơm. Hoặc, hối lộ nhân viên phòng mổ chui vào đội lốt. Lúc bác sỹ hô kéo
thì đưa kim chỉ, hô Thuốc mê thì tiêm doping.
Vòng cung thời gian
Níu thời gian cong. Bốn mùa đổ từng khoảnh khắc. Sóng nước dâng
cao nơi vàng rực hoa quỳ. Lãng đãng con thuyền ngõ vắng. Tiếng gọi mơ hồ dâng
ngọn tháp vút cao. Vài gương mặt trôi đi làm nhầm lẫn cảm quan, ý nghĩ, nhầm
lẫn thứ tự trang sách, rối tung tàn tro và đám cỏ gai. Những điều vô tình bất
ngờ hé lộ.
Bất ngờ dưới vòng cung thời gian, em và anh gồng mình chống đỡ,
những mũi tên độc bị chặn lại trong vòm trời rách toạc. Tâm bão cách chúng ta
chỉ một tầm nhìn. Áp tai vào vách lũ bình yên.
Từ một điểm bất kỳ tới chỗ con mèo chơi với miếng giẻ lau là đường
chân trời. Mặt đất đang dần co lại. Vòm thời gian cong quá sẽ vỡ. Hơi thở thác
nước dựng em chất ngất, mát khôn nguôi.
Chạm âm thanh em, môi anh vỡ trăm ngàn quả chuông khác nữa. Không
gian mở ra những nếp gấp rộng thênh.
Con chim xoải cánh trong mưa, không ảo giác lao đầu xuống nước.
Nơi mũi tên rơi, mặt đất rung lên đẩy ta tới một đích khác.
Những ý nghĩ không sắp đặt
Gió cuồng nộ xé nát thân tàu, giật tung mọi toan tính tưởng chừng
đến đích. Những chiếc lưỡi khô giòn trong tư thế bủa dập, rối tung lên, kéo lê
xao xác mặt đường. Những chao lắc giả tạo, bập bênh giả tạo đổi nhịp bất ngờ
bởi những đốm sáng hôn mê vụt trong ký ức... Có con quay nằm trong túi vẫn còn
quay tít... Có mái chèo khỏa liên hồi khi con thuyền nằm trên cát khô. Gió thổi
thông từ người sang người để ngỏ mọi ý tứ. Biết ai vừa nảy ra ý định xếp tất cả
những suy tư kia thành đồ chơi. Xếp bức tượng cổ lên chiếc bàn mới đóng, không,
phải đặt cạnh ngọn đèn. Đôi giày cũ để trước gương, không, dưới gốc cây cổ thụ.
Bàn tay trẻ con cố gỡ những ngón tay đã khô dính trên từng trang sách. Con cá
khô trên móc sắt quẫy mình lao vào hồ nước. Xoay đủ mọi chiều cho vật này ngắm
tới vật kia, thấy có lý mà hình như vô lý.
Niệm khúc số 18
Gió bơi sải ôm cánh bướm chập chờn tiếng chim đang rơi đông cứng
không gian soi thấu làn hương vần điệu bất động ướp vành môi bần bật máu khô
hình nhân cùng bóng hình nhân hóa thạch.
Đáy tim sâu hút tử thi nhau thai lấp mãi chẳng đầy không gian
không biển chỉ dẫn xoay chiều bàn thờ treo tổ ong ám khói chân hương phun nước
độc nhòa bóng thánh nhân gặm nát đáy bê tông góc loạn nhịp đèn chưa kịp tắt mờ
soi chùm dấu chân phủ phục chờ quả thối rụng vào ân hận.
Quanh quẩn ngõ tối bao gương mặt quảng trường đúc từ khuôn xương
quai hàm luôn tư thế hô hoán dao động con lắc đơn bối cảnh hẹp va đập tiếng
động tự tắt không rõ nguyên nhân truy tìm tận cùng sự kinh hoàng và ngoái lại
thương xót con đường chỉ biết rạch tia chớp vu vơ không khả năng chập cháy.
Không gian đặc tiếng sấm câm mọi chuyển động bây giờ vô nghĩa sự
sống khác bắt đầu nhú khỏi bề mặt cứng vô cảm.
Bóng vật ngược vào thân ăn trọn giãi bày mở phút giây tưởng niệm
mắt tỏa mềm góc quét chợt hiện bầu trời từ cách nhìn kim đồng hồ lên cơn sài
giật dù kêu gào hay im bặt không cách gì chạm được nhựa trái non.
Mùa xuân năm 2000
Dấu vết
Bức tường và cánh cửa vẫn đóng. Làn hương lao về phía tôi tìm cửa
thoát hiểm cuối cùng. Đập vỡ khuôn mặt thủy tinh hương thơm đào thoát vào
trong, qua những khoảng tối nhốt đầy kỷ niệm... Từng quả trứng nở bung dị ảnh,
thoáng bóng cô hồn vào ăn cỗ cưới, ai thắp đèn đuổi ma trong cây, tiếng khóc dạ
đề huơ trên đống lửa... Tôi trong quầng sáng khó phân định, dính chặt vào loa
phóng thanh đầu xóm mùa lũ. Bàn tay nước giờ đã khô còn mắc kẹt trong khe cửa.
Không xa là hàng rào thưa. Không xa là đàn rêu đến kỳ sinh nở. Những làn hương
thanh tao bầm dập cùng đổ về trong cơn lốc phân định lẽ phải cuối cùng. Nhưng tiêu
chí chúng đặt ra quá đỗi mơ hồ nên chẳng bao giờ tìm được chân lý, tốt hơn hết
chỉ còn cách đào thoát. Dù đào thoát về hướng nào, bằng cách nào cũng không
giấu nổi dấu vết. Trong sổ tay những đoàn khảo sát chúng sẽ được gọi đích danh
bằng thuật ngữ La-tinh.