Thiết kế bìa sách: Tác giả
Tự thú
trước cánh đồng
Như vừa mở
được chiếc hũ nút
Bóng tối
tràn tím rạng đông
Sấp mình tựa
lũ bướm đêm
Ôm những giấc
mơ, mơ cùng hạt giống.
Những hạt
giống vừa chạm vào ánh sáng
Chợt hiện bao
điều chẳng thấy trong mơ
Rơm rạ mục
dâng lên từ đất ẩm
Gió xước
qua bụi gai trong lúc giao mùa.
Ngày mới
đến đưa bàn tay nắng ấm
Vội lấy đi những
hạt cuối cùng
Tôi chếnh
choáng rỗng không chiếc hũ
Đợi những
mùa vàng rạo rực hiến dâng.
Khúc
phóng túng
Những bông
hoa thổi bung giai điệu
Nhân danh
liềm hái
Nhân danh hom
giỏ
Nhân danh
bẫy chim...
Vây cá lông
chim bóng bẩy tràn lan
Vẽ sặc sỡ
trên những đồ trang sức
Xuân đã đến
lại ngóng mùa xuân khác
Ta thèm một
lần nhân danh đất đai.
Bài ca
buổi sớm
Anh mơ được
em gieo trồng trên ngực
Bàn tay dịu
dàng vun vào da thịt
Hôn lên tai
anh lời chăm bón thì thào
Anh cựa mình
nồng nàn tơi xốp.
Gió sẽ đến
vỗ về từng chiếc lá
Lật phía bên
kia che cơn bão đang về
Mùa đông em
phủ lá vàng lên mặt
Nỗi ưu phiền
mục ra trong lấm chấm mưa xuân.
Từng giọt
mát lành thấm nhuần trong đất
Tươi từ môi
anh đến gót chân em
Anh ngỡ mình
được phép lành thánh thể
Đêm vừa qua
hay đã mấy nghìn năm.
Thương em
Em nói bâng
quơ: Mùa xuân rồi cũng tàn!
Anh ghì lấy
bao nỗi lo toan đôi vai em gày nhỏ
Có bông hoa
ngạc nhiên vừa bò ra mép nước
Con chuồn
chuồn bay trên mặt sóng mơ hồ.
Anh phân vân
không biết nên nhập vào con chuồn chuồn hay bông
hoa ngơ ngẩn nhường kia
Nỗi lo toan
ơi! Nỗi lo toan sao mà bay bổng thế!
Em có thấy
anh nhẹ như cánh chuồn hay cánh hoa không nhỉ?
Anh hỏi thầm
đôi vai em thôi!
Một lần...
thi pháp
Chọn màu
áo em
Làm bìa tập
thơ
Những đốm
bóng
Theo tay
người dệt lụa
Miệng tằm
Bờ
bãi
Bóng dâu...
Nhưng em ở
đâu?
Người mặc
chiếc áo ấy
Khi tắt nắng
Và bóng đen
thức dậy
Anh đi vòng
quanh con chữ
Gọi ơi hời!
Trương Chi
Vầng trăng em đứng giữa trời
Ðể rơi ngàn mảnh gương ngời mặt sông
Ngày tràn đêm vỗ lên bông
Mình ta khua động cả dòng tịch liêu
Mỹ nương còn gạn trong veo
Bóng mây tăm cá có theo về cùng
Ai treo ta chốn lưng chừng
Cung đàn số kiếp bập bùng trên vai
Trăng gày mòn bến mày ngài
Thuyền ta qua nổi đêm dài này không...
Đà Lạt thì thầm
Chưa lên Đà Lạt anh là nụ
Chiều nay hàm tiếu giữa
sương về
Đôi gót chân mình đôi bến
mê.
Giấc mơ
đi qua
Giấc mơ đêm
qua cuốn ào ra ngõ
Sóng tung
bờm trên ngọn cây
Những dòng
chảy cuộn sôi lối phố
Gót đêm còn
vương lưới ban ngày.
Tấm lưới
nghìn năm dằng dặc miệt mài
Ai đã kéo
sau mỗi cơn binh lửa
Suốt đời mẹ
đan những sợi ban mai âm thầm bên khung cửa
Khi đón cha
đêm đã nhạt cuối vườn.
Ta kéo lưới
lên từ cánh cửa vẹt mòn
Từ tiếng
chân người quờ tìm giày dép
Những ngái
ngủ, mơ hồ, ngơ ngác
Đang lặng
chìm xuống đáy bình minh.
Dưới những
mái nhà còn ôm nửa bóng đêm
Ta hay đám rêu phong ẩm mốc
Rùng mình... Héo khô... Xanh thêm... Hoảng hốt...
Trái chín thay áo hồng trút lại nửa vành trăng.
Tản mạn về cỏ
Thôi đừng dỗ cỏ lên trời
Khi tan mộng mị biết ngồi với ai
Dấu chân đừng hóa chông gai
Nép vào bóng xế dũa mài hoàng hôn
Ta về đổ bóng xuống vườn
Cho xanh tươi lại từng cơn úa vàng
Ghé môi vào miệng thời gian
Cho hơi thở mọc vô vàn cỏ non.
Tìm hài cho em
Chọn bao cánh diều thuở nhỏ
Chỉ thấy chiếc hài cùng chân
Anh đưa tay mình lên nhé
Thành đôi mà vương bụi trần.
Một mình
Em đi cùng đám mây bông
Mình anh gió hú dọc sông Ngân Hà
Tàn mùa chiếc lá lia qua
Cho cô đơn ấy xẻ ra mấy phần
Sáng thì làm trăng thượng tuần
Lu thì ghép với mấy lần cong vênh.
Quả thu
Anh là vỏ chát, em là nhân
Quấn quýt heo may chuyển
ngọt dần
Hôn nhau thành quả rơi trên
cỏ
Xanh ủ trên đầu chín xuống
chân.
Gom nhặt cuối mùa
Nỗi niềm đem thả trong cây
Qua sương giá đến rạng ngày trổ hoa.
Lỡ vin vào bóng mây qua
Lỡ nghe đắm đuối tiếng ma gọi đò.
Ðầu kim tựa có ai chờ
Khâu ta vào với ỡm ờ xửa xưa.
Hoa ngâu vừa lịm cuối chùa
Nhẩn nha tiếng mõ bỏ bùa tiếng chuông.
Dấu hiệu
mùa xuân
Tôi lỡ quên
một điều gì quan trọng
Trong bông
hoa tường vi đứng lặng dưới chân cầu
Thôi không
sao! Những hạt nước li ti vừa bảo thế.
Chân trời
đang ấm dần, chỉ còn run nhè nhẹ
Tôi hay con
cá vừa trườn qua khe đá
Vội hớp lấy
những bọt mưa phùn giăng kín mặt sông.
Những con sẻ chùa Vĩnh Nghiêm
Chúng bay lên rồi đậu
xuống mái chùa
Bị lũ trẻ rình bắt và đem
bán
Từ chiếc lồng đến bầu trời
là dòng sông cầu nguyện
Sao lời nguyện cầu còn
giam hãm những linh hồn.
Bâng quơ
Anh đi níu gió trên trời
Lùa râm mát tới những nơi em chờ
...
Mắt người buông xuống sông xưa
Ru con thuyền ấy trong mưa mỏi mòn
...
Hạt mưa như ngã đầu non
Lăn bao nhiêu xuống vẫn còn thẳm sâu
...
Biết ơn sợi tóc trên đầu
Buộc ta vào những nhiệm màu khói sương
...
Cảm giác mùa thu
Một sớm hồn ta trong ngục tối
Lá khô tiếng khóa động trên đầu
Thân xác bỗng thôi làm cai ngục
Hồn theo heo
may không biết về đâu!
Ảo ảnh Tháp Chàm
Có một Tháp Chàm khác
nữa
Là em nghiêng búp tay thon
Dắt anh từ hoa văn rêu phủ
Qua nghìn năm vang bóng
những linh hồn.
Biển mù sương
Chân trời gần lại
Bên những giọt sương
Anh nhìn em
Bao giọt sương trong
mắt.
Trái tim mình
Con cá quẫy nơi tít tắp
Biển mù sương
Ơi biển mù sương!
Anh phía lái
Em nơi mũi thuyền
Kéo bình minh
Buông lưới
Biển ầm ào
Trái tim đồng loại
Để cái ác cứ muôn đời
bé dại
Trong máu mình rẽ sóng
chạy le te.
Tựa mạn thuyền
Ta nghe... Ta nghe...
Tựa vào lòng trái đất
Những con nước cũng vừa
tỉnh giấc
Sóng thầm thì lăn tăn cỏ
non.
Và hồn mình vừa quẫy
sóng to hơn
Rồi bơi đi theo dòng viễn
tưởng
Còn lại trên tay
Những giọt nguyên trĩu
mọng
Ta làm gương
Soi thấy những lâu đài.
Sau mùa
gặt
Đất đai -
người đàn ông nằm ngủ
Mắt khép
một vùng cửa sông
Hạt hạt
phù sa mê man bên gốc rạ.
Da thịt râm
ran từng cơn trút lá
Heo may! Heo
may! Heo may!
Phía sau giấc
mơ bồi hồi tàn lửa.
Những đám
cháy bò lan bùng lên điệu múa
Thức dậy
người đàn ông
Trên ngực
còn vương tro than của mùa đốt đồng.
Cánh chim bay qua
Bất chợt vệt cánh chim
bay qua
Cánh chim tựa que diêm
quẹt vào ngây dại
Ngọn lửa thiên thần nào
có thể bén vào tôi.
Nỗi nhớ
mùa thu
Hai thương
nhớ
Một mùa thu
ở giữa
Gió qua tay
Thanh thoát
hao gày
Mùa màng
nặng trĩu đôi vai.
Em chợt
hiện
Từ hương
thơm trái chín
Trong dập
dờn bãi ngô mùa thụ phấn
Lá giật
mình
Cá lặn
xuống chân.
Hút mãi về
em
Từng hơi thở
đất
Anh hạn hán
Cơn mưa chiều
tất bật.
Heo may
thoảng hơi người phảng phất
Trong veo mặt nước ngóng em về.
Nghi lễ
cuối cùng
Ánh sáng đã
ngủ yên
Ta đang hồi
sinh
Trong vòng
tay của đêm.
Như có lá
mầm
Nở trong nụ
hôn
Tiếng em gọi
vang
Nơi bến xưa
Miệng chum
Bờ vực...
Anh chạy về
Rì rầm sóng
tóc
Xuyên qua
màn âm dương...
Nhựa trong
lá mầm bắt đầu chảy
Máu trong
huyết quản bắt đầu chảy
Những lạch
nguồn bắt đầu chảy...
Chạm bờ
ánh sáng
Anh quỳ
xuống
Em hiện thân
trong chiếc áo thiên thần
Lấy một ít
nước gọi lên máu và sữa cỏ
Em dịu dàng
rửa tội cho anh.
Sợi dây im
lặng
Những đôi môi
giấu mãi vào nhau
Như vỏ cây
muốn lẫn vào ruột gỗ
Sự hòa hợp
lặng im bắt đầu.
Sự lặng im
đang nối vào xa lắm
Từ đầu này
tới cuối những hoang sơ
Cơn mơ muốn
gọi ta mà không thành tiếng
Con chim
thiêng sốt ruột lại bay về.
Nó đậu vào
sợi dây im lặng vừa căng
Đâu phải
thế... đâu còn là chốn cũ...
Thân ta đã
khác rồi khi nhè nhẹ rung lên
Tàu bay
giấy và con
Hồn cha trải tờ giấy
mỏng
Cho con gấp thành máy
bay
Giang tay phóng lên
trời rộng
Mà rơi khi rời khỏi
tay.
Ước mơ con bay cao mãi
Cha nằm xác giấy ngẩn
ngơ
Con ơi! Đừng cau mặt
lại
Kẻo thêm nặng trĩu sương
mờ.
Cha đậu vào bài ca xưa
Bài ca nôn nao vần vụ
Những chuyện người đi,
người về
Nát cả bờ lau gốc dứa.
Cha trải hồn ra lần nữa
Xem chừng bay được bao
nhiêu
Trò chơi đã thành nỗi
nhớ
Một hôm... từ sáng
sang chiều.
Thay lời chim làm tổ
Vừa tỉnh dậy giữa vòm cây
Ta đem tiếng hót xuyên ngày vào đêm
Dòng sông giờ đã say mềm
Mới hay bờ cỏ ru êm còn ghì.
Một thời phờ phạc thiên di
Tìm trong bóng nước thấy gì nữa đâu
Mảng đêm đập cánh đi mau
Giọt sương trong mát trên đầu hư không...
Lơ ngơ mình với hừng đông
Lặng nghe ngày rạng giữa lòng bồng bênh
Mau về tha cả rơm xanh
Mùa lên hơi ấm vây quanh vội vàng.
Nghe câu hò Huế
Con thuyền hay nhện
vương tơ
Giăng giăng là câu hò
Huế
Hình cây dáng cỏ chợt
mờ
Vía núi hồn sông lại
tỏ.
Vương triều một thời
mây phủ
Sân rồng lộng lẫy xiêm y
Nhịp phách thời gian
máu rỏ
Lời ca dòng chảy xanh
rì.
Sông Hương ai bỏ bùa mê
Em ngồi như chùa Thiên
Mụ
Ngoái vào lòng mình
xem thử
Ta không còn nhận ra ta
Chỉ còn Vỹ Dạ, Đông Ba
Chỉ còn Nam Giao, Núi
Ngự
Chỉ còn một câu hò Huế
Câu hò mịn màng nương
nhẹ,
Cho mình đỡ sợ bao la.
Nhật ký đô thị hóa
Úp mặt vào bóng tối lùm cây
Gió đang chạy trên lưng mình những bước chân đô thị
Bóng tối dẫn tôi về ngôi nhà của mẹ
Ngôi nhà như chiếc bánh không nhân.
Nhặt được đồng xu cùn gỉ cuối sân
Ngỡ chạm phải tay mình ngày thơ ấu
Những dấu chân ai lún sâu lỗ đáo
Từng kiếp người mở mắt... thấy đôi chân cò lội nước
trắng mênh mông.
Nơi chó đá đầu làng vẫn sủa những con trăng
Có tiếng gọi nghe buồn như củi ướt
Thương quê nghèo mẹ tôi ra bến sông
Vớt những câu ca chưa tan vào nước.
Mẹ ơi mẹ! Giờ con thấy bóng râm từ bùn đất
Đất ở dưới chân mà cao hơn những suy nghĩ của mình
Đêm thai nghén những thị thành trứng nước
Ai ấy còn ngơ ngác trước văn minh.
Trong bóng tối lùm cây tôi chợt nhận ra mình
Với nỗi e dè từ cái thời Văn Lang lúa nước
Nỗi e dè tự thắp mình lên làm ngọn nến mùa thu đi
rước đuốc
Và ngôi nhà của mẹ là chiếc đèn lồng lặng lẽ sáng
dần lên.
(1995)
Mười nén
nhang ở ngã ba Đồng Lộc
Tháng ngày gương lược về đâu
Chân trời để xõa một màu cỏ non
Các cô nằm lại trên cồn
Những chùm bồ kết khô giòn trong cây
Khăn thêu những dấu tay gày
Thành mây Đồng Lộc bay bay trắng trời
Người ơi, tôi lại gặp người
Hơi bom còn thổi rụng rời cát khô
Nhang này quặn nỗi đau xưa
Tôi nay tôi của cơn mưa về nguồn.
Hát giữa hai mùa
Trở lại con đường mùa đông ám khói
Chân trời tựa mâm cơm dọn lúc rạng đông
Mây bay ngang để lại những lời chưa kịp nói
Nỉ non trong
tiếng nhị hồ.
Trong thì thầm
tìm gương mặt xa xưa
Ai vẽ tôi lên
tờ giấy điệp
Từng bậc
ngũ âm ngân lên thống thiết
Bao nỗi chia
li chẳng biết quay về?
Ta thuở nào
thoai thoải con đê
Rồi bỗng vỡ
từ nơi không tiếng sóng
Dòng phù sa
tràn ngày biển động
.
Những đêm không
sao như còn đây
Tôi bị kéo
căng giữa những tiếng đay nghiến của bà và mẹ
Chuyện áo
cơm leo lét dầu đèn...
Thời bom
đạn bình minh như bát vỡ
Tôi ôm chiếc
bát của bóng đêm ăn dở
Thành lực
điền đối diện với hoàng hôn
.
Tôi ra đi
nghe chiêm mùa gọi nhau trên mặt giần sàng
Tiếng than
hồng bén trong đống rấm
Có con thú
bị thương khản giọng
Con cá lạc
đường bơi ngờ nghệch nhảy lên bờ
.
Sau bão giông
trời chưa kịp xanh lơ
Thu đến chậm
hoa vàng chưa bối rối
Mía cứ ngọt
âm thầm trong bóng tối
Giấc mơ
thành dòng sông chảy giữa hai mùa
Tôi nhòa đi
trong nắng mỏng sương thưa
Lan theo cỏ
dọc triền đê thoai thoải
Tiếng gọi
từ những cánh đồng
I
Đất miên man
tìm đến chân trời
Hơi thở đằm
của bờ xôi ruộng mật
Những nỗi
buồn dâng sương sớm lên môi
Chiếc cày
chìa vôi sục tìm trong đất
Lật lên bao
kiếp người theo vết chân trâu.
Lật lên tôi
giữa xá đất bạc màu
Hồn lang
thang với lũ chuột đồng trong góc tối âm u mùa hạ
Bò trên
ngực mình những con sâu cắn lúa
Mặt người
hay chiếc lá trước cơn giông!
Vết sẹo tựa
bản đồ một cuộc chiến tranh
những cuộc
đời quả phụ
những em bé
chết vì đạn bom chưa một lần được ra thành phố
Nỗi đau một
thời lau bằng rạ rơm...
Trong mơ thấy
ban mai thành lúa vàng ươm
Và dấu chân
người gieo thành hạt thóc
Những hạt
thóc bồi hồi đang mọc
Rễ yếu mềm
líu díu xuống phù sa.
II
Mẹ ơi trăng
lặn sao mờ
Ngoi qua
sương giá mạ phờ phạc xanh
Dự hương,
nếp cái để dành
Thấm từ tóc
mẹ mà thành gió thơm
Đượm từ áo
mẹ sớm hôm
Ấm chân rạ,
ấm vào hồn đất nâu
Con hay
ruộng cạn bạc màu
Mẹ ru sông
nước theo nhau chảy về.
III
Một mình
gió quẩn chân đê
(Gió thèm
cơm nếp cháo kê thịt gà)
Câu ca làm
khổ người ta
Em bây giờ
hát bài ca khác rồi
Lại đây gió
của ta ơi
Thổi làm
chi mãi những lời thở than
Để ta bới
nỗi đêm tàn
Tìm trong đất
tiếng ngày sang thầm thì.
IV
Bức tường
rêu lầm lì
Góc đầm sâu
bí ẩn
Đêm giần
sàng lận đận
Ngày gió
mưa ngặt nghèo.
Em khóc
thương mẹ!
Làm anh
những muốn khóc theo
Dẫu nước
mắt bây giờ
Không làm
sống lại những con Bang con Bống
Và thân cò
lặn lội nghìn năm trong mộng...
Hãy buông ra
cho chúng về trời.
V
Đồng đất quê
ta hao hao những mặt người
Một sớm
dậy nhìn ta thân thiết thế
Người với
người như mưa xuân bên nhau.
Những hạt
mưa ríu rít trên đầu
Đất vạm vỡ
dưới bầu trời tươi tốt
Qua vỏ trấu
của mùa gặt trước
Đã nảy những
đọt mầm tia nắng tinh khôi.
Lúc mặt
trời mọc
Cha muốn con
thức dậy trước bình minh. Khi bàn chân đêm lướt qua dàn hoa leo trước
cửa. Những bông hoa cuống quýt sắc màu, mở từng cánh khẽ khàng, khuôn mặt
đêm dần sáng. Mặt trời còn run rẩy trong vạt áo nồng nàn của đất, sau
những tấm rèm cửa, trong hốc cây hay trong tiếng nước xuýt xoa ong óng mặt
ao nhà.
Con là nơi
dòng sông từ giã những ngôi sao, nơi con thú hoang gọi rừng thay lá, nơi
khoảng trống hóa thành thời gian. Khoảnh khắc ấy là minh mẫn và ngái ngủ,
là bột nhão sắp đông thành bánh, là những gì cha làm chưa kịp phía cha
mơ...
... Phía cha
mơ có ban mai đến sớm, ban mai ấy giống như con dẫu khóc hay cười đều làm
sáng lên lớp bụi trần gian, sáng lên những đường kỷ hà trên nền thổ
cẩm. Trên hương án tổ tiên những bài vị nhang đèn đang tư lự một điều gì
âm ỉ. Sau tiếng đàn đá trống đồng, cha đứng ngây nhìn đàn chim Lạc bay
qua...
Con đã thức
dậy trong ban mai của cha. Phía chân trời hừng đông như trẻ thơ bụ bẫm đang
duỗi dài khoái hoạt. Vài tia sáng đầu tiên giãi bày niềm hân hoan trên
thềm cửa, rồi đưa những ngón tay mềm âu yếm đỡ con đi.
Ký sự
mùa thu
Mùa thu mang
theo trận mưa giục chiếc lá chớm vàng rụng vội. Em dọn lại căn nhà,
còn anh mang chài lưới ra khơi.
Hải Phòng
mùa này động biển? Những đàn cá trích, cá mòi theo nhau nhảy lên mặt
nước. Những lưỡi sóng lặng câm không nói, khi chạm vào dịu ngọt mùa
thu...
Thức dậy
gặp heo may, ta đỡ thương cho mùa sen tàn úa.
Nhìn mặt ao đầm
biết mùa thu nghìn tuổi. Lũ cá mại cờ, đòng đong, cung quăng chẳng chịu
già đi. Trong ký ức ta chúng luôn giật mình và bơi khe khẽ.
Trận mưa đêm
qua đã dồn chúng ra sông, đổ về biển cả. Biển mênh mông xa xót mặn mòi,
chúng hủy diệt, hóa thân và thoát xác, hồn vía thành sương khói mùa
thu.
Mùa thu
trong đông kết những công trình, đem tổ chim gài vào những hiên nhà cổ.
Hoa cúc đăm đắm vàng đi thu xếp những ngổn ngang phiền muộn.
Mặt biển
vừa yên lặng. Kéo mẻ lưới đầu tiên có bóng ngôi nhà mình, anh thấy yên
tâm về em và các con.
Hải Phòng
trước năm 2000
Trên nền cũ
ngôi nhà xưa, một liên doanh mới làm lễ động thổ. Ký ức hiện về tựa
ngôi đền, dâng trong tóc mình dĩ vãng tôn nghiêm.
Đặt tay lên
những khung sắt, cần trục, pa-nen... Khoảng không ấy xưa là hố bom, những hốc
mắt của kiếp người lầm lũi. Tôi ngậm ngùi lạc vào đám khói. Ai đốt chiếc
lá vàng mùa đông hôm qua.
Đám khói mơ
màng vẽ lên phần hồn của mặt bằng, chân móng. Gió cất lên âm thanh siêu
thị, luồn qua kẽ tay miên man hát khẽ. Tôi gom câu ca xưa đúc thành bệ cho
các thánh nhân ngồi, những câu ca thơm hương trong ngôi đền ký ức.
Hải Phòng
trước năm 2000, trái tim mỗi người hay hạt giống đang ươm, cánh đồng biển
phì nhiêu bên cửa sổ. Những con tàu tựa đôi hài cổ, tiếng ai cười gieo
xuống khơi xa. Thủy triều thức dậy cùng cây lau cây sậy. Tiếng sóng râm
ran gõ cửa mỗi căn nhà.
Gốc phượng
vĩ vừa đọng thêm phù sa, đường phố rì rào ngỡ từng con sông nhỏ. Đôi
tình nhân lặng lẽ trôi đi tấp vào một ca bin tin học, nhãn cầu và màn
hình cũng đồng tông đồng tộc, trèo qua bậc thềm thực đơn, ngây ra nhìn:
đẹp quá chừng quả cà trắng rau xanh! Từ Bến Bính, Lạch Tray, Cầu Đất... đến
Cầu Rào, Cát Dài, Cát Cụt... Gió ùa đến đu cây làm sóng, trong giấc mơ
những đàn chim bay về thanh khiết hót ta nghe.
Bước chân
ban mai hay em đến bên hè, qua lối ngỏ hồn ta như cỏ ướt...
Từ bóng
dáng bao ngôi nhà thuở trước, thời gian lắng xuống trong veo, hiện dần lên
những nhà máy xi măng, đóng tàu, cán thép... Có giọt sương đêm qua đang
cựa mình thăng hoa dưới ánh mặt trời.
Mặt đất căng
cánh buồm no gió, ta lại nghiêng mình trước ngôi đền ký ức lúc ra khơi.