Đọc bài thơ “Tắm đầu năm” của Mai Văn Phấn (bình thơ) - Đặng Văn Toàn

Đặng Văn Toàn

 

 

 

 

Đọc bài thơ “Tắm đầu năm” của Mai Văn Phấn

 

 

 

TẮM ĐẦU NĂM

 

Thanh tẩy mãi vẫn không thấy sạch

quay về tắm bằng ngọn đèn

 

thử đưa bờ vai về phía ánh sáng

rồi cả hai tay

bàn chân, cằm, đầu gối

cả đôi tròng mắt và tiếng ho khan

 

xối ánh sáng vào từng góc khuất

góc khuất như lò thúc mầm

như thép nóng đem tôi vào nước 

như quả trứng trong ổ đang ấp

rễ thân cành đã chiết đâm ngang

 

tắm gội cho mùa xuân về 

vừa lặn vào ánh sáng 

vừa gọi thầm ông bà cha mẹ

cơ thể bốc cao về phía ngọn đèn

 

vừa xối mạnh vừa gọi tên em 

ánh sáng bồng bềnh bụng mang dạ chửa 

thử gọi một ai xa lắc xa lơ

ngọn đèn lặng phắc càng tỏ 

càng tỏ.

 

Mai Văn Phấn

 

 

 

Lời bình của tác giả Đặng Văn Toàn(1):

 

Thơ bắt đầu từ một phi lý, phi lý ở sự tắm. Không phải tắm bằng nguồn nước thông thường mà tắm bằng... ngọn đèn.

    

Tắm bằng đèn thì nhiều thứ sẽ khác đi. Thơ theo đó cũng phải khác đi mới chấp nhận, mới đứng được.

    

Hai khổ đầu, các thao tác đơn giản lần lượt được thực hiện qua bờ vai – hai tay – đầu gối v.v... làm công việc dẫn dắt, chuẩn bị.

    

Khổ thứ ba mới thật sự có chuyện:

 

Xối ánh sáng vào từng góc khuất

    

Tắm đèn nó thế. Góc khuất thì cần đến ánh sáng. Vì chỉ có ánh sáng họa may mới có thể soi dọi tới được. Nhưng trường hợp này, góc khuất không phải của cơ thể da thịt mà

 

góc khuất như lò thúc mầm

như thép nóng đem tôi vào nước 

như quả trứng trong ổ đang ấp

rễ thân cành đã chiết đâm ngang

    

Không tả nữa mà toàn những khẳng định. Góc khuất hóa ra toàn những trạng thái chuyển biến sinh hóa tự nhiên ở vào thời điểm then chốt rất ý nghĩa, rất quan trọng. Cái trạng thái tiềm năng, tiềm ẩn mang tính bước ngoặt, quyết định mà tại đó, sự sống đang lên, mầm non đang nhú, tạo hóa định hình... phải cần đến ánh sáng ngọn đèn mới rạng tỏ, mới cảm được, thấm được. Cái logic, cái lý của thơ là ở chỗ ấy. Tưởng phi lý lại hoàn toàn hợp lý.

    

Tác giả cần đến một góc khuất. Có góc khuất là có chỗ để chứa, có cơ hội để diễn tả cái ý tưởng sâu kín về mạch sống, về đời sống tâm tư tình cảm, hay những trạng thái mơ hồ mông lung khó nắm bắt và không dễ nói.

    

Chính tâm tư tình cảm nhà thơ đang phấn chấn, hào hứng, đang muốn giao lưu hòa đồng với thiên nhiên, vũ trụ. Nhờ vào hoàn cảnh thật đặc biệt đó người ta mới cảm nhận và thấm thía. Cũng bởi có hào hứng giao lưu hòa đồng, có cảm nhận và thấm thía vậy mới có cảnh, có tâm thế lâng lâng rạo rực thế này:

 

tắm gội cho mùa xuân về 

vừa lặn vào ánh sáng 

vừa gọi thầm ông bà cha mẹ

cơ thể bốc cao về phía ngọn đèn

    

Thơ trang trọng, thành tâm. Cả thế giới ngoại cảnh, cả nội tâm linh thiêng thầm kín hiện về. Cả những xuýt xoa thốt gọi tên em hay lời vu vơ thử gọi một ai xa lắc xa lơ. Tất cả như đã chìm vào niềm cô đơn thanh tịnh và trong suốt.

    

Vậy tắm đâu phải cho sạch hết bụi bặm, mồ hôi, dơ bẩn trên cái cơ thể tự nhiên vật chất?

    

Cũng như mấy tục xông đất đầu năm hay khai bút đầu xuân lấy may của người Việt chúng ta, tắm đầu năm nghiêng về ý nghĩa tinh thần, là thứ nghi lễ tâm linh cho một không gian thanh khiết, giao hòa, cầu mong sự tốt đẹp, an lành, may mắn...

    

Cái không bình thường đã trở lại bình thường.

    

Cái phi lý đã trở về có lý.

    

Tắm. Xung quanh việc tắm là bao nhiêu chi tiết thân mật, gần gũi, bao nhiêu liên tưởng và gợi mở ấm áp, đẹp đẽ. Vượt ra khỏi tư duy logic tự nhiên thông thường, khỏi phương pháp truyền thống quen thuộc, những bất ngờ, sáng tạo mới mẻ đã soi chiếu sâu vào những góc cạnh, những thầm kín nội tâm đời sống con người. Thơ truyền đến người đọc cảm giác lâng lâng, thanh sạch, nhẹ nhõm, thanh thoát vô cùng./.

 

Đ.V.T

________

(1)Địa chỉ Đặng Văn Toàn: Kỳ Trọng, Đông Hà, Đông Hưng, Thái Bình. ĐT: 01683823033


(Bản tác giả gửi qua email)

 

 

 

BÀI KHÁC
1 2 3 4 

image advertisement
image advertisement
image advertisement




























Thiết kế bởi VNPT | Quản trị