Tập thơ NGHI LỄ NHẬN TÊN

Tập thơ NGHI LỄ NHẬN TÊN - Mai Văn Phấn

12/10/2013

Thiết kế bìa sách: Tác giả

NHÀ XUẤT BẢN HẢI PHÒNG – 1999

Từ hạt mưa

Xuyên qua tầng không quá nhiều tầm nhìn

Những hạt mưa rơi xuống sắc nhọn

Bầu trời xanh lơ vừa bị hoen thẫm

Phút chốc xóa mờ ước lệ chân mây.

Không chịu tan hạt mưa rơi vào ta

Thành sạn sỏi chạy khắp cơ thể

Tiếng máu gào trong bàn tay thủy ngân

Là thịt xương hay đá vôi âm ỉ.

Sủi bọt. Rạn nổ. Vụn nát

Hơi nóng bốc cao ngùn ngụt giữa trời

Nỗi khắc khoải không còn ý nghĩa

Sự đổi thay vượt quá sức mình.

Chưa kịp đắn đo, chưa kịp tưởng tượng

Đã chìm trong mưa, đã cuốn theo mưa

Bỗng nhận ra mình trong tiếng kêu người khác

Những khẩu hình tựa phôi thai, miệng hạt, nhụy hoa...

Khúc dạo đầu

Sự kinh dị hay đổ nát

Cùng con đường chạy qua ký ức

Dấu chân không nhận ra nhau vô cảm trơn lỳ

Cả dòng sông trúng độc từng dìm ta xuống đôi bờ cỏ nát

Giờ thành đuôi sao chổi quét ngang trời

Kết thúc cơn mơ cuối cùng thế kỷ.

Tất cả đang dần trở lại

Nụ hôn, nắng mới, tiếng gà

Nước sông sẽ liền mạch

Khát vọng sẽ liền mạch.

Con đò cũ không nặng mà vẫn chìm

Biệt tăm tích bóng người chết yểu

Đã tắt hẳn ngọn đèn leo lét

Dường như chẳng còn vương vấn điều gì.

Ấy là dấu hiệu tái sinh

Hay bắt đầu những điều trọng đại

Chưa kịp xúc động

Mới mơ hồ nhận ra

Ban mai đã cuốn lấy ta những vòng tã lót.

Mũi tên bóng tối

Từ tưởng tượng

Và niềm khát vọng

Tôi rút những mũi tên

Ra đi tìm đích cho ngày.

Quanh tôi những tấm bia bất động

Đây ngó sen vời vợi đáy hồ

Kia lũ trẻ trần truồng chạy vào tôi hơn bốn mươi năm trước

Tôi mù mờ ngắm những mu mơ.

Từng mũi tên vạch đường bay vun vút

Xuyên táo chiều không gian thời gian

Xuyên táo nhân sinh quan và thế giới quan

Và tôi tin mình bắn trúng đích.

Khi cúi xuống dưới chân hoàng hôn

Thấy bóng tối đã xếp dày hơn trước

Chợt phát hiện thấy rất nhiều lỗ thủng

Những ngọn đèn vừa thắp trên sông.

Nghe Nana Mouskousri*

Không mơ hồ vẩn bụi

Mát trong chảy xuyên các đồ vật trong phòng

Tay ngỡ trói vào chân bằng nước mắt

Ta ngập ngừng trong giai điệu trôi đi.

Đã xa hiện thời, lu mờ quá khứ

Bao lối mòn, những bộ quần áo cũ

Quên cả mình từng mất mát, khổ đau

Tiếng hát tung lưới quét ta về ánh sáng.

Hiện dần lên những lấm tấm vảy bạc

Nơi hoàng hôn chạm mặt ban mai

Đom đóm muốn thiêu mình trên đống lửa

Cả vòm cây đang bật khóc xuyên tường.

_____________

* Ca sỹ người Hy Lạp, sứ giả hoà bình của Liên hiệp quốc.

Bức ảnh, trái cây và giấc mơ

Những bức ảnh thiếu sáng, những trái cây chín ép và giấc mơ rụng cánh trước cơn mưa, chầm chậm trôi ngược dòng ký ức.

Theo ngọn gió mở cánh đồng buổi sớm, ùa vào những căn phòng lẫn bụi và ánh sáng, lau mồ hôi vừa tắm gội giấc mơ.

Và như thế, cội nguồn trong gang tấc, lúc quay về là đi hết đời mình, hay chờ luân hồi trở lại kiếp sau.

Những linh hồn kia chưa kịp đầu thai, đang ngưng lại nơi không gian thờ phụng, bay lửng lơ rồi nấp vào bái vật giáo bất động.

Có ai chạy từ giấc mơ, trái cây đến bức ảnh, để nhặt được những gì mình đánh mất, nghe tù đọng từng giọt nước mắt và nhận ra sự chai lì của mỗi bóng râm.

Nơi đầu nguồn đã thay một không gian và thế hệ cỏ non đang ran ran trên đất.

Những linh hồn đứng vào góc mở ánh sáng khác, trong tiếng rên của giọt sương mới, dè dặt vụng về gõ cửa từng nguyên âm.

Nhưng khắp nơi đang bắt đầu những dòng đổ vào ký ức, cả từ bức ảnh, trái cây, giấc mơ thành giọng nói đêm qua.

Thời vụ

Cánh đồng trên đầu vừa mở cho tiếng vọng

Cởi bỏ những ưu phiền

Cởi bỏ hoàng hôn

Mạch nước chảy về

Mỗi giọt đều được lau chùi từ thăm thẳm

Nhằm nơi ta bay ngược cánh cò.

Lại vỡ bài ca gieo hạt

Tiếng trầm hùng qua thanh đới tổ tiên

Như cố dạy giọt mồ hôi học nói

Cỏ lác u sầu biết gượng mà đi.

Nhưng cánh đồng không chờ lâu được

Qua bình minh, rồi trở lại bầu trời

Có ai đặt vào tay ta khoảng lặng im vụn rời như nắm thóc

Lời ca chống những cặp môi lên làm ẩm ướt cả không gian.

Trong căn phòng

Đèn bật sáng

Mọi vật nhìn rất rõ

Chiếc gạt tàn kia

Bóng tối đã hình dung.

Ý tưởng mới hiện hình

Những điều chưa kịp giải thích

Cũng nằm yên trong ánh sáng chan hòa.

Còn mang một nửa bóng tối

Tôi lấy hơi cho những âm vang

Bắt đầu là tiếng nấc hụt yếu hèn...

Muốn giật chiếc công tắc trong chốc lát

Gọi tên sự tù mù lẫn cả sự sáng lên.

Cấu trúc tạm thời

Những thửa ruộng, nóc nhà, bóng cây, mái tóc...

Chuyển động lặng im, vụn rời, không quy luật.

Chúng chờ đợi tiếng cười tiếng khóc

Nỗi lo âu tìm cột mốc vô tư

Sự chân thành cảm hóa dối lừa

Để tạm thời tạo nên cấu trúc.

Ta chạy qua những ô cửa lấp lóa

Ngã bảy ngã ba nờm nợp bóng người

Nơi công cộng tiếng hỏi chào vồn vã

Như chẳng hề có gì xảy ra.

Kìa thửa ruộng đang vươn lên che chở những ngôi nhà

Và bóng cây cố hiện thân thành mái tóc

Cơn hạn hán réo sôi trong bàn chân chim chóc

Tia nắng cuối chiều mơ mộng kéo thành tơ.

Bây giờ mưa phùn

Khi mưa phùn làm lại từ đầu

Anh vẫn còn mơ hét vang trong tóc

Em bảo khi ấy em đã tỉnh

Bởi không gian ẩm ướt đang về.

Cứ thương anh sao mơ nhiều, mơ lâu quá

Bởi lúc đó anh vẫn muốn hết mình

Thế còn ai cầm tay em,

Nghe tiếng thở của em bên kia mộng mị...

Anh bỗng sợ rồi mưa phùn nghe thấy

Biết chúng mình đã trẻ trung hơn xưa

Những ý nghĩ lung tung chạy cùng sóng lá

Mùa này nụ mầm thường lên rất nhanh.

Phía sau ánh sáng

Bóng những chiếc ghế, hàng cây, ngọn tháp...

Trốn màn đêm đi tìm ước mơ

Những lưng ghế không biết đổ mồ hôi

Và tán lá không làm ra diệp lục

Cả quả chuông cố rung lên mà không thành tiếng

Ranh giới giấc mơ -

Ranh giới chân trời...

Những giấc mơ cố vùng vẫy đến tận cùng sự thật

Nhưng bóng ghế, bóng những hàng cây, ngọn tháp...

Ngã sõng xoài về phía sắp bình minh.

Giải pháp

Sự e dè thường được bọc kín thành nhân trong hạt. Dẫu mang nhiều hứa hẹn mùa xanh, những hiệu quả bội thu tiếp nối, nó vẫn không tự thoát ra khỏi lớp vỏ dày.

Dù thấy mình quan trọng bao nhiêu, ví với tầm nhìn không gian rộng lớn, những âm thanh dẫu hùng tráng... Nhưng sắc màu huyền ảo của nó chỉ lan tỏa từ ranh giới này sang ranh giới nọ.

Chỉ khi một cánh chim hay tia sáng ngôi sao vô tình nào bỗng xuyên thủng lớp vỏ kia bí ẩn, hay hạt giống được chạm vào dịu nhẹ ngón tay của hạt mưa xuân, mọi trật tự và quan niệm sẽ khác.

Trước mắt đâu còn đường chân trời, mà chỏm tóc của nhiều người nối tiếp nhau chạy gấp. Họ dốc sức chạy xa hơn khi phát hiện ra những đích khác.

Vẫn thói quen hào hứng và lạc quan xưa cũ, ta ngẫu hứng một giai điệu gì quen lắm, sao thấy không hào sảng và lôi cuốn như xưa.

Vội ve vuốt một mầm cây vừa mọc dưới chân và tưởng tượng ra mùi hoa trái dâng lên trong một khung cảnh mới. Đứng lên, ta hiểu mình vừa xua đi một nỗi kinh hoàng.

Sáng mùa hè

Lá sen và ngó sen

Tỉnh dậy trong vòng tay của nước

Bờ vai em trong mịn nhô lên

Lại tan theo sóng lăn tăn...

Anh trấn tĩnh níu vào chân cỏ

Gọi em trong bầu trời mở rộng

Và màn đêm vừa tan ra quá nhanh.

Không nghe được tiếng mình

Chỉ thấy tiếng hoa loa kèn vọng lại

Nhưng anh tin là em đã nghe.

Em đã nghe

Nên gốc cây vừa tưới mới ngấm nhanh đến thế

Vòm phượng vĩ đẫm sương sáng nay bốc cháy

Những quả ngô đồng khô nỏ khua vang.

Lao vào đất những ngón chân khát nước

Chiếc lá mới nhô lên đặt lại ca từ

Lửa đã bén trong không gian lặng lẽ

Từ nỗi niềm vừa rơi xuống vỡ tan.

Từ một đường bay

Trong màn sương quánh đặc ẩm tối

Bóng cây im lìm rũ rượi

Cánh chim vút lên mở một đường bay.

Như tất cả cùng lặng thinh chờ đợi

Giữa không gian bí ẩn rộng thênh

Cánh chim hóa ngọn cờ phát lệnh.

Lưỡi chổi vô tâm làm run rẩy mặt đường

Những răng lược bén vào chân tóc

Đôi môi cô đơn tìm lên vòm ngực

Bao cặp mắt mở to nhìn ngọn lửa bốc cháy từ sương.

Đâu phải từ ngàn xưa truyền lại

Lửa vừa bén lên từ một đường bay

Có tàn than bắn vào ta nơi nỗi đau buốt sáng

Sau tiếng chân chim nhẹ nhàng đậu lên sống lưng, đỉnh sọ

Ta thấy qua ngực mình mây xám dần trong.

Đầu thu

Mùa hè vẫn còn ngự trên ngọn cây, trong các xó xỉnh

Chiếc bình gốm đã ngồi luyến tiếc mùa sen

Mặt nước đăm chiêu vì không còn nóng rát đôi bờ

và loé sáng chớp giật.

Đăm chiêu làm gì khi hơi thu bắt đầu phe phẩy, nhuộm thẫm những sóng phập phồng cùng con sóng hư vô

Con rùa hay thỏi mực mài trong lòng hồ lặng lẽ sủi tăm

Chỉ chiếc lá chưa vàng vẫn một mực khăng khăng:

- Những gì chưa đến thì đừng có nói!

Đổ về phía khuất vầng trăng

Đã qua những sáng soi vằng vặc

Trăng chỉ còn phủ lên vai ta yếu ớt

Tay ấp lên tay nghe nước xiết

Con thuyền môi em neo lại cùng anh.

Qua kẽ tay nước vẫn cuộn chảy

Đổ về phía khuất vầng trăng

Anh muốn ôm em mà giữ lại

Cả chỗ ta ngồi cũng đang cuốn đi.

Cuốn đi tiếng chân em - Tiếng lá rụng

Chiếc áo vỏ cây mấy chốc đã sần sùi

Cuốn đi nước mắt em ngấm vào anh thành muối

Thương con sóng to vĩnh viễn ở xa bờ!

Và đã thấy muôn dòng sông đều đổ

Phía khuất vầng trăng ngầu lên muôn chấm sao

Những bóng tối tụ thành ánh mắt

Hy vọng nhìn nhau những đêm không trăng.

Dấu vết bình minh

Sóng sắc lẻm, đường chân trời đã vỡ

Ban mai trào lên nơi ranh giới xoá nhoà

Muôn ngàn mắt em xoay không gian lập thể

Trong hạt sương trôi căng mọng phập phồng.

Đừng trôi lại gần đám mây đẫm xăng

Dù cố giấu đi mười ngón tay có lửa

Những lưỡi gió thơm tho luồn vào lỗ tai

Ấp lên hoang sơ giấc mơ của cỏ.

Da thịt anh rộn ràng mang dấu chân em

Làm những móng tay trên đất càng vang vọng

Mỗi đốt xương muốn rời ra ngân lên bộ hơi

Ngỡ có đôi môi trên đỉnh đầu đang thổi.

Anh đã rơi

Thế là rơi xuống nơi em
Xõa cánh trên vòm xanh sũng nước
Dưới gốc kia lũ trẻ đã ngậm đèn
Củi cháy hết và hòn than nhắm mắt.

Mặc lũ vịt chạy lên triền đê đẻ trứng
Bên mầm cây nâng trời đất chui lên
Cả nỗi cô đơn cây kèn vừa ngân
Tiếng lóng lánh nấp trong chiếc kim tuột chỉ.

Khẽ nhắm mắt, khẽ ngậm vào tóc em
Đang chết đi và đang sinh sản
Dù có lả đi thành âm u bóng tối
Lại thấy huy hoàng chạm những môi hôn.

Chuyện hoa cúc

Trốn khỏi khung tranh, nhịp điệu

Chạy về cao rộng mùa thu

Heo may réo tìm khản giọng

Còn nghe văng vẳng tung hô.

Ai ngờ hoa cúc nổi loạn

Trong bao mơ mộng vững bền

Ngọt ngào khôn ngoan giăng lưới

Bóng cây mặt nước im lìm.

Mọi sự đâu còn đơn giản

Dại khờ con cá cắn câu

Con chuồn ngu ngơ dính bẫy

Chiếc áo chưa khô trong chiều.

Ngợi ca trở thành xa lạ

Nhạt phèo những chuyện đâu đâu

Ta mải cao đàm khoát luận

Hoa tàn tới cả mùa sau.

Tập phát âm

Không còn ác cảm hôm nào

Bóng tối mềm duỗi dài trên đất

Thanh bĩnh tĩnh lặng

Cỏ hân hoan vừa nhận ra mình.

Màu đen thấm dần từ ngọn xuống chân

Chảy từ vú u ơ khổng lồ nhẫn nại

Dòng sự thật âm bản hiện lên

Ngỡ ai phát nhanh những thước phim đã mốc.

Miệng bóng tối ghé vào thanh bạch

Hơi độc từng phun ngược lại âm hình

Nơi đoán phạt trắng đen, thiện ác

Lá cỏ trồi ra chiếc lưỡi phân minh.

Biến tấu đêm mưa

Đã mưa

Và sấm rền vang

Những đọt mầm khỏa thân trong bóng tối

Đất cố giấu đi trơ trụi khô cằn

Khi cội rễ lần tìm trong ngực.

Cùng khao khát

Và cùng hồi tưởng

Nón lá áo tơi hay vạch chớp ngang trời

Đêm nằm xuống theo từng ngôi mộ

Chiếc áo màu đen còn mắc lại trong cây.

Cùng mát lành

Và cùng vang vọng

Âm thanh đi lạc vào giấc ngủ sâu

Đang tan vỡ bao giấc mơ lộn ngược

Trong nước mưa mát lành - phồng nở - rền vang.

Giọng nói

Vừa tỉnh dậy

Tôi ngỡ nghe giọng nói

Chưa biết từ đâu...

Vang vọng đi đâu...

Hình như nước ngoài kia sắp chảy xiết

Nhụy hoa trong vườn dính được chân ong

Đôi môi muốn mọc chân chạy trên da thịt

Lưỡi lửa thèm thuồng nhoài đến chân rơm...

Chỉ thế thôi ư?

Mà sinh ra giọng nói

Thế thì trái với các định nghĩa, tiêu đề

Tôi đã học, tôi nghe.

Khi tha thẩn lạc vào chốn cũ

Đất vẫn ăn từng bữa những âm thầm

Nỗi âm thầm vò xé trong hàm răng làm tôi vùng bỏ chạy

Không có tiếng vang nào bởi các ngón chân.

Gương mặt em

Thấp thoáng sau mái nhà, sườn đê, ngọn khói...

Càng thương nhớ

Càng vời vợi yên bình

Như giếng khơi,

Vòm hang,

Miệng ống...

Ghé môi anh nói

Không tin được giọng mình lại trầm vang đến vậy

Ghé môi anh hát

Thấy hồn nhiên trong từng giọt mát lành

Và càng hát

Bóng ta càng bé dại

Nơi mắt em nhìn đang nở ra những chiếc hài

Cho tuổi thơ chân đất của anh.

Nhịp thu về

Mùa thu buông ngàn vạn con đò

Hít thở nhịp nhàng tiếng khỏa nước

Có tay sào vô hình chống xuống vai tôi

Cả đôi bờ run lên hồi hộp.

Hạt mưa vỡ từ giấc mơ mùa hạ

Ngọn cỏ ngước lên đón từng giọt ngập ngừng

Xác lá mủn, hồn chạy nhanh lên ngọn

Cao xanh về trong hốc mắt tan sương.

Từ đây sang bờ ấy gần lắm chứ

Thế mà xao xác hết mùa thu

Ai lịm vào sắc hoa mê đắm

Làm con đò kia phải quay lại đi tìm.

Hồi sinh

Cùng rền rĩ trong mê man cơn sốt

Cho tầng lá già lênh đênh chưa kịp mục

Cho bén rễ vào thịt da những mùa ngũ cốc

Nước mắt ban mai trổ những đòng đòng.

Trên ngực bùn nâu đã linh thiêng ban lộc

Máu hồi sinh rần rật chạy qua

Thấy nghĩa địa lặn đi thành vết sẹo

Thấp thoáng người xưa tỉnh lại cấy cày.

Và nhảy múa với các hình nhân bện bằng rơm rạ

Sống động không gian chất ngất ngày mùa

Tôi gượng dậy giữa cánh đồng rộng lớn

Có con nước cường chảy dọc sống lưng.

Quyền lực mùa thu

Mùa thu đổ những dòng thép nóng

Chảy về chầm chậm rót vào khuôn.

Vào hàng cây vừa chạy qua mùa hè rũ rợi

Cánh đồng nhìn mây bằng gốc rạ tươi

Những mái rạ xếp lên nhau thở dốc

Mặt đất nôn nao mở miệng sông hồ

Mùa thu chảy vào nỗi niềm thâm căn cố đế

Hơi nóng rân rân truyền lên thịt da.

Vọng tiếng reo trên nguồn rừng góc bể

Hay tự nơi nào vừa tan chảy u mê

Nơi thánh đường không ai thờ phụng

Phi lý lỗi thời mọi toan tính suy tư

Mọi bền chặt đã đến giờ tan loãng

Nung nấu réo sôi từng vật thể tế bào.

Ai biết được những gì trở lại

Khi mùa thu thoát qua mắt sâm cầm

Những gót sắt vụng về mắc vào tơ nhện

Quyền lực phát ra từ đài hoa ngọc trâm.

BA LẦN LỤC BÁT

Lần 1: Nước mùa xuân

Thế rồi mưa và nước lên

Theo chân em dạo cho mềm mùa đông

Lại vang tiếng gọi gieo trồng

Bàn tay cuống quýt cánh đồng rộng thênh

Tung lên bọt nước đầu ghềnh

Và tăm sóng thở lặng thinh đáy hồ

Trổ mầm những khoảng vu vơ

Hay con cò trắng ngẫn ngờ bay lên

Lần 2: Bên hoa

Bóng ngày vội nép vào em
Ðôi môi anh thắp ngọn đèn xa xăm
Tấm thân ngọn bấc trăm năm
Còn chưa sáng hết đang đầm bên hoa
Anh xin van đấy nõn nà
Gót hương nhẹ lắm lướt qua mặt người
Tóc xanh quỳ rạp buông xuôi
Cầu cho đất ấm chờ nơi em về
Sương giăng réo gọi bốn bề
Xa em sợ lắm... bã chè... chân đêm…

Lần 3: Du ca

Giấc mơ giăng kín thinh không
Hạt mưa ngái ngủ ngã chồng lên nhau.

Cánh chim vừa liệng dao cau
Dòng sông đã ngậm bã trầu phù sa.

Vẫn nghe tiếng gọi ê a
Chồn chân tóc lại mở ra làm buồm.

Bàn tay đã đẫm hương thơm
Dìu em về lại con đường rung cây.

Hoa Bằng Lăng

Ban chiều. Trên đỉnh bóng cây đang tối dần thành miệng vực, những bông hoa bằng lăng rực rỡ đăng quang. Muôn ngàn môi hoa, cánh tay hoa đung đưa trong nghi lễ xông hương của mặt đất tạ ơn vòm trời. Hơi nóng vẫn đổ về bốc hơi mặt ao đầm, muốn khẳng định ngự trị liên tục của mùa hè. Cả ngôi nhà quay mặt về hướng tây cũng ngộ nhận về mặt trời, dù nắng xế đã chiếm gần hết phòng khách.

Tôi ngước lên dòng thác màu tím nhạt từ bông hoa đang dội xuống ngực mình. Không phải ai đi qua mùa hè cũng được vô tình tắm gội.

Vực thẳm của bóng cây khi chiều xuống càng hun hút và rợn ngợp. Biết có ai dìu những bông bằng lăng bé bỏng đi đâu.

Chắc là hoa vẫn rực rỡ và thản nhiên ban phước.

Dòng thác màu tím nhạt thấm từ đỉnh đầu xuống đến gót chân, chẳng sợ phai đi khi mắt tôi nhắm lại.

Khi mưa thu đem theo bao hứa hẹn để lấp đầy miệng vực, tôi sẽ thay những bông hoa kia làm nhân chứng hôm nay.