Mushegh Mkhitaryan (Cộng hòa Armenia)

Mai Nguyễn dịch từ tiếng Nga

 

Nhà văn Mushegh Mkhitaryan

 

 

 

ĐÔI GIẦY CHO LỌ LEM

 

Nhân kỷ niệm 145 năm Derenik Demirchyan*

 

 

Câu chuyện có thật

 

... Những năm bốn mươi của thế kỷ trước. Bất chấp chiến tranh tàn khốc và những mất mát to lớn, những năm tháng này là thành quả của nền văn học Xô Viết. Các nhà văn sáng tác tiểu thuyết yêu nước, các nhà thơ, nhà văn, ai cũng bận rộn với những công việc hữu ích và cần thiết. Những cuốn sách được xuất bản ở Armenia mà độc giả tự hào (và ngày nay vẫn luôn tự hào). Trong số đó có những cuốn tiểu thuyết như "The King of Pap" của Stefan Zoryan và "Vardanank" của Derenik Demirchyan.

 

VÀO THỜI ĐIỂM ĐÓ BẤT CỨ AI ĐANG LÀM VIỆC TRONG THƯ VIỆN CỦA NHÀ XUẤT BẢN "HAYPETRAT" ĐỀU BIẾT. Cô ấy đã ngoài bốn mươi tuổi, nhưng cuộc sống cá nhân của cô không hiểu sao lại suôn sẻ. Cô không kết hôn nên không có con. Cô ăn mặc gọn gàng, nhưng không theo mốt. Với cô, dường như mọi thứ đã ổn thỏa và cuộc sống của cô khá viên mãn, ngay cả với đồng lương thủ thư ít ỏi.

 

Ở đây hàng ngày các nhà văn thường đến nhà xuất bản để cộng tác. Hôm nay nhà văn nổi tiếng Derenik Demirchyan đến phòng làm việc bạn của ông là Ruben Varosovich, một biên tập viên tiểu thuyết. Ruben đang có khách nên Demirchyan quyết định không làm phiền. Ông ra ngoài, bước vào phòng trưng bày sách để kiếm tìm những điều mới lạ trong những tác phẩm mới ấn hành.

 

Như mọi khi, Anya thường ngồi trong hội trường. Cô là một phụ nữ có vẻ bề ngoài kín đáo và có lẽ không thu hút sự chú ý của nam giới. Không ai có thể nghĩ rằng cô có một đầu óc nhạy bén, một trí nhớ tuyệt vời và rất thông thạo văn học chứ không riêng gì tiếng Armenia.

 

 Nhà văn ngả mũ chào Anya và hỏi những cuốn sách mới xuất bản gần đây đặt ở đâu. Anya ngay lập tức nhận ra Demirchyan và vồn vã dẫn nhà văn được mọi người yêu quý đến bên kệ sách. Demirchyan có vẻ lạ lẫm khi được đón tiếp, mặc dù với cử chỉ lịch sự, nhưng lại không thấy có sự nhiệt tình và thích thú của người đọc mà ông đã quen. Đặc biệt là sau thành công vượt bậc của cuốn sách "Vardananka" của ông.

 

- Cô nhận ra tôi?

 

- Tất nhiên, đồng chí Demirchyan. Tôi đã đọc tất cả các cuốn sách của ông.

 

- Tất cả sách? - Nhà văn ngạc nhiên.

 

Anya ngay lập tức đọc tên cho các cuốn sách của nhà văn, từ cuốn sách đầu tay của ông đến cuốn xuất bản gần đây nhất. Demirchyan vô cùng bất ngờ.

 

- Nhưng có thể cô không thích những tác phẩm của tôi...

 

- Ôi, sao ông nói thế? Tôi rất thích ... Gần đây tôi đã mua cuốn "Vardananka".

 

- Cố đã mua cuốn đó ư? Để làm gì? Cuốn ấy đã được lưu trong thư viện của nhà xuất bản, cô có thể đọc nó ở đây.

 

- Tôi làm việc ở đây. Tôi không thể làm bất cứ việc gì khác. Và trong khi đọc tôi không thể bị phân tâm. Tôi muốn có một cuốn sách như vậy ở nhà.

 

Nhà văn và cô thủ thư nói chuyện rất lâu. Họ nói về những vấn đề khác nữa. Họ nhắc đến Dostoevsky và Tumanyan, Pushkin và Isahakyan, Yesenin và Totovents. Thời gian trôi nhanh. Nhà văn bị choáng nhợp bởi nhiều câu trích dẫn văn học từ miệng người đối thoại với mình mà quên mất mục đích của chuyến thăm. Và Anya đã nói rằng ngày làm việc đã kết thúc.

 

ĐÂY LÀ SỰ BẮT ĐẦU CỦA TÌNH BẠN. SAU KHI PHÁT HIỆN DEMIRCHYAN, như trước đó, đến nhà xuất bản, đến Ruben, nhưng chỉ để chào hỏi, và ngay lập tức đi đến thư viện gặp Anya. Cô bắt đầu chú ý hơn đến ngoại hình, quần áo của mình. Điều này, tất nhiên, dẫn đến những lời đàm tiếu. Ai có thể tin rằng Anna và Demirchyan chỉ được kết nối bằng tình thân thiêng liêng chân thành, tình bạn giữa một người đàn ông và một phụ nữ. Bởi vì hầu hết mọi người không tin.

 

Đồng thời, ít ai biết rằng Anya mắc bệnh lao từ khi còn trẻ, nhưng các bác sĩ đã chữa khỏi cho cô. Đúng như họ nói, những người mắc bệnh lao tin rằng cuộc sống của họ là ngắn ngủi. Có lẽ vì điều này, Anya đã chọn ở lại một mình, ai biết được?

 

Ngày gặp mặt diễn ra hàng tuần, hàng tuần thành tháng. Anya ngày càng xinh đẹp và bắt đầu mỉm cười thường xuyên hơn, gây ngạc nhiên cho bạn bè của cô.

 

Vào một ngày đầu xuân, mùa đông trở lại Yerevan. Mưa gió ập vào thành phố vào cuối ngày. Tan sở, Anya không mang ô, không biết đi qua đường lúc nước chảy như quấn lấy chân. Các đồng nghiệp bất ngờ nhìn thấy Anya cởi giày.

 

- Này cô! Cẩn thận kẻo ốm đấy ...

 

Anya chỉ lắc đầu. Mọi người không thể biết được cô yêu đôi giày do Demirchyan tặng thế nào. Sau đó, cô mỉm cười, khẽ nói với nhà văn: "Cảm ơn... Nhưng tôi không phải là Cinderella". Demirchyan cũng mỉm cười, nhận xét: "Tôi biết rằng cô sẽ nói chính xác điều đó. Và Cinderella không tốt hơn cô..."

 

... Anya đã không xuất hiện tại nơi làm việc trong vài ngày. Demirchyan đến và rồi lại đi. Cuối cùng, không thể chịu đựng được nữa, ông đã hỏi các nhân viên về địa chỉ của Anya. Ông đứng trước cửa căn hộ của cô hồi lâu, cảm thấy có gì đó không ổn. Ông gõ cửa. Cánh cửa được mở bởi người hàng xóm của Anna. Thì ra, người phụ nữ xấu số hôm đó bị cảm nặng, bị viêm phổi. Và căn bệnh lao đã bốc lên đầu cô. Các bác sĩ đang cố gắng hết sức cứu chữa cho cô. Và bây giờ Anya gần như ngủ li bì. Demirchyan nói lời cảm ơn và rời đi.

 

Anya đã tắt thở vài ngày sau đó. Cô mang theo nụ cười của Demirchyan, và đôi giày không dành cho Lọ Lem.

 

_________

* Derenik Karapeti Demirchian (1887-1956) là nhà văn, tiểu thuyết gia, nhà thơ, dịch giả và nhà viết kịch người Armenia.

 

 

 

MUSHEGH MKHITARYAN

 

Musheg Movsesovich Mkhitaryan sinh ngày 27/3/1995, tại Thủ đô Yerevan của Armenia. Anh là đạo diễn, diễn viên, nhà viết kịch, nhà văn người Armenia. Thành viên danh dự và trưởng Chi nhánh SPSA của Armenia.

 

Từ thời trẻ anh đã quan tâm đến sân khấu và văn học. Musheg khởi đầu sự nghiệp văn học trong thể loại kịch nghệ. Anh là tác giả nổi tiếng của hơn ba mươi vở kịch.

 

Anh thành lập Nhà hát nghệ thuật Yerevan Janus, năm 2014-2015 là người đứng đầu nhà hát. Với tư cách đạo diễn, anh đã dàn dựng hơn ba chục vở diễn. Đã đóng khoảng bốn mươi vai diễn lớn nhỏ. Là giám đốc chính của hiệp hội STAGE, trưởng nhà hát Universal Youth, và giám đốc nghệ thuật của nhà hát ngẫu hứng Mayak. Anh dạy tại Đại học Nghệ thuật biểu diễn sau Nikol Galanteryan. Là người đứng đầu các nhà hát thiếu nhi và thanh thiếu niên "Mos" và "Star".

      

Hiện tại, Mos-Mushegyan đã viết nhiều bài báo và tác phẩm văn học khác nhau về các vấn đề của cuộc sống hiện đại, kịch và văn học. Các bài thơ của Mos-Mushegyan đã được đưa vào hơn 30 tuyển tập văn học. Tập thơ "Trải nghiệm" của anh đã được xuất bản.

      

Theo sáng kiến và dưới sự chủ trì của Mos-Mushegyan, với sự hỗ trợ của Liên hiệp các nhà văn Armenia của California, tuyển tập "Kịch hiện đại" đã được xuất bản. Chủ biên sách của các tác giả nổi tiếng như Ruben Marukhyan - "Lượt chơi"; Gevorg Sargsyan - "Người của sân khấu", "Cuộc chiến gia đình", "Từ cuộc đời của những người phụ nữ trẻ"; Byuregik Mneyan - "Chơi cho trẻ em"; sách của Aid Poghosyan, phó chủ tịch Liên hiệp các nhà văn Armenia của California, và nhiều nhà văn Armenia khác.

 

TÁC PHẨM

 

• "When the Past Cries",

• "Khnamahos",

• "Bagramyan",

• Caloden. hoa loa kèn máu,

• "Kinh nghiệm",

• "Mổ mí mắt".

 

GIẢI THƯỞNG

 

• Thư cảm ơn từ Liên hiệp các nhà văn Armenia của California, vì những đóng góp của ông cho nền văn học quê nhà và cộng đồng (2020)

• Huy chương "Sayat-Nova", vì bảo tồn văn hóa Armenia quốc gia

• Huân chương Tigran Đại đế "Tigran Mets" nhân kỷ niệm 30 năm thành lập Quân đội Quốc gia Armenia

• Huy chương Soghomon Tehlirian

• Huy chương "Tir"

• Huy chương "Lòng biết ơn" của Liên hiệp các nhà văn Armenia của California

 

Musheg Movsesovich Mkhitaryan là:

Thành viên của Liên minh các nhà văn và nhà báo Armenia của Hoa Kỳ (2021),

Thành viên của Liên minh các nhà văn Armenia của California (2017),

Thành viên của Liên minh các nhà châm biếm toàn Armenia (2021)

Thành viên danh dự của Liên minh các nhà viết kịch Armenia (2022).

Thành viên danh dự kiêm Trưởng chi nhánh Armenia của Liên đoàn Nhà văn Bắc Mỹ (2022)

Thành viên danh dự của Liên minh Công nhân Văn hóa (2022)

Thành viên tương ứng của Học viện Văn học Nga Quốc tế MARS-Australia, Sydney (2022)

Người đoạt giải Ngoại giao Văn hóa (2022)

Nhà viết kịch xuất sắc nhất của năm (Giải thưởng Nhà văn Armenia của Liên hiệp California, 2022)

 

 

 

 

Beauty of Armenia

 

 

 

Мушег МХИТАРЯН

 

 

 

ТУФЕЛЬКИ ДЛЯ ЗОЛУШКИ

К 145-летию Дереника Демирчяна

 

Быль

 

...Сороковые годы прошлого века. Несмотря на жестокую войну и огромные потери - эти годы были плодотворными для советской литературы. Писатели создали патриотические романы, поэты - стихи, все были заняты чем-то полезным и нужным. Одна за другой в Армении выходили книги, которыми гордились (и гордятся сегодня) читатели. Среди них - такие романы, как "Царь Пап" Стефана Зоряна и "Вардананк" Дереника Демирчяна.

 

В ТО ВРЕМЯ АНЯ РАБОТАЛА В БИБЛИОТЕКЕ ИЗДАТЕЛЬСТВА "АЙПЕТРАТ". Ей было за сорок, но личная жизнь как-то не сложилась. Замужем не была, детей, соответственно, не имела. Одевалась хоть и аккуратно, но моде не следовала. Казалось, что у нее и так все в порядке,  и жизнь ее вполне устраивает, даже с мизерной зарплатой библиотекаря.

 

В издательство каждый день заходили по делам писатели. Однажды один из известных, Дереник Демирчян пришел к своему другу Рубену Варосовичу, редактору отдела художественной литературы. У Рубена были гости, и Демирчян, решив не беспокоить, переждать, вошел в книжный зал - взглянуть на новинки.

 

В зале, как всегда, сидела Аня, внешне неброская женщина, из тех, что не привлекают мужского внимания. Никто бы не подумал, что она обладает острым умом, великолепной памятью и прекрасно разбирается в литературе, причем не только армянской.

 

 Писатель снял шляпу, поприветствовал Аню и спросил, где лежат недавно изданные книги. Аня сразу узнала всеми любимого Демирчяна, подвела к полке. Демирчяну показалось странным, что его приняли хоть и подчеркнуто вежливо, но без воодушевления и читательского восторга, к которым он привык. Особенно после ошеломляющего успеха "Вардананка".

 

- Вы меня узнали?

 

- Конечно, товарищ Демирчян. Я читала все ваши книги.

 

- Все? - удивился писатель.

 

Аня сразу назвала книги, от ранних до последней. Демирчян крайне удивился.

 

- Вам, наверное, не понравились мои творения...

 

- Ну что вы? Очень... Я недавно купила "Вардананк".

 

- Купили? Зачем? Она же хранится у вас, в библиотеке, могли бы и тут прочесть.

 

- Здесь я работаю. Мне нельзя заниматься чем-то другим. Да и читая, нельзя отвлекаться. И потом мне хотелось бы иметь такую книгу дома.

 

Писатель и библиотекарь беседовали долго. Говорили о разном. Вспомнили Достоевского и Туманяна, Пушкина и Исаакяна, Есенина и Тотовенца. Время летело. Писатель, потрясенный множеством литературных цитат из уст собеседницы, забыл о цели визита, а Аня о том, что рабочий день закончился.

 

ЭТО СТАЛО НАЧАЛОМ ДРУЖБЫ. ПОСЛЕ ЗНАКОМСТВА ДЕМИРЧЯН, как и раньше, приходил в издательство, заходил к Рубену, но только чтобы поздороваться, и сразу направлялся в библиотеку, к Ане. Она принялась уделять больше внимания своей внешности, одежде. Это, конечно, повлекло за собой сплетни. Кто бы поверил, что Анну и Демирчяна связывает лишь искреннее духовное родство, дружба мужчины и женщины. Ведь большинство в нее не верит.

 

При этом мало кто знал, что Аня в юности болела туберкулезом, но врачи ее вылечили. Правда, говорят, туберкулезники считают, что жизнь их коротка. Может, и из-за этого Аня предпочла остаться одной, кто знает?

 

Дни встреч превратились в недели, недели - в месяцы. Аня все хорошела и стала чаще улыбаться на удивление подругам.

 

В один из первых весенних дней зима решила вернуться в Ереван. Дождь с ветром обрушились на город к концу дня. Выйдя с работы, Аня, без зонтика, не знала, как перейти улицу - мешал поток воды. Сослуживцы вдруг увидели, что Аня сняла туфли.

 

- Ты что? Заболеешь... – вскричали они.

 

Аня только покачала головой. Они не знали, как дороги ей туфли, подаренные Демирчяном. Она тогда, улыбнувшись, тихо сказала писателю: "Спасибо... Но я ведь не Золушка". Демирчян, тоже улыбнувшись, заметил: "Я знал, что вы скажете именно это.  А Золушка ничем не лучше вас..."

 

...Несколько дней Аня на работе не появлялась. Демирчян приходил и уходил. Наконец, не выдержав, спросил у сотрудников адрес Ани. Он долго стоял у двери квартиры, чувствуя неладное. Постучался. Дверь открыла соседка Ани. Оказалось, что женщина в тот злополучный день сильно простыла, слегла с воспалением легких, да и туберкулез поднял голову. Врачи делают все возможное. А теперь Аня почти все время спит. Демирчян, поблагодарив, ушел.

 

Через несколько дней Аня умерла, унося с собой улыбку Демирчяна, а туфельки остались без Золушки.

 

 

 

 

МУШЕГ МОВСЕСОВИЧ МХИТАРЯН

 

Творческая Биография Почётного члена и руководителя Армянского отделения СПСА  Мушега Мовсесовича Мхитаряна. Армянский режиссер, актёр, драматург, прозаик Мхитар Мос-Мушегян (настоящее имя, фамилия: МУШЕГ МОВСЕСОВИЧ МХИТАРЯН), родился 27 марта, 1995 года, в столице Армении -  Ереване.

 

ТВОРЧЕСКАЯ БИОГРАФИЯ

     

С юношеских времен интересовался театром и литературой. В этот период сделал первые литературные шаги в жанре драматургия. Со временем стал известным автором около трёх десятков пьес.

 

Основал Ереванский Артистический театр «Янус», в 2014-2015 годах был руководителем театра. В режиссерской деятельности поставил более трех десятков спектаклей. Сыграл около сорока больших и маленьких ролей. Был главным режиссёром объединения «СЦЕНА», руководителем «Универсального молодежного» театра, художественным руководителем импровизационного театра «Маяк». Преподавал в Университете сценического искусства имени Никола Галантеряна. Был руководителем детско-юношеских театров-студий «Мос» и «Звезда».

      

В настоящее время Мос-Мушегяном написано немало различных статей и литературоведческих работ о проблемах современной жизни, драматургии и литературы. Стихи Мос-Мушегяна вошли в более 30 коллективных поэтических литературных сборников. Вышел его собственный сборник стихов «Переживания».

      

По инициативе и под редакцией Мос-Мушегяна, при поддержке Союза армянских писателей Калифорнии, выпущен сборник «Современная драматургия». Редактор книг таких известных авторов, как Рубен Марухян    - «Пьесы»; Геворг Саркисян - «Люди сцены», «Семейные войны», «Из жизни молодых женщин»; Бюрегик Мнеян - «Пьесы для детей»; книги вице-президента Союза армянских писателей Калифорнии Аида Погосяна и многих других литераторов Армении.

 

КНИГИ

 

• «Когда Прошлое кричит»,

•  «Хнамахос»,

• «Баграмян»,

• «Калоден. Кровавые лилии»,

•  «Переживания»,

• «Рассекая век».

 

НАГРАДЫ

 

• Благодарственное письмо Союза армянских писателей Калифорнии, за вклад в литературу на родине и в диаспоре (2020)

• Медаль «Саят-Нова», за сохранение национальной армянской культуры

• Медаль Тигран Великий  «Tigran Mets»  в честь 30-летия национальной Армии Армении

• Медаль «Согомон Тейлерян»

• Медаль «Тир»

• Медаль «Благодарность» Союза армянских писателей Калифорнии

 

МУШЕГ МОВСЕСОВИЧ МХИТАРЯН ЯВЛЯЕТСЯ:

 

Членом Союза армянских писателей и журналистов США (2021),

Членом Союза армянских писателей Калифорнии (2017),

Членом Всеармянского Союза сатириков (2021)

Почётным членом Союза армянских драматургов (2022).

Почётным членом и руководителем Армянского отделения Союза Писателей Северной Америки (2022)

Почётным членом Союза деятелей культуры (2022)

Членом-корреспондентом Международной Академии Русской Словесности МАРС-Австралия, г. Сидней (2022)

Лауреатом Премии «Культурная дипломатия» (2022)

Лучшим драматургом года (Премия Союза армянских писателей Калифорнии, 2022)