Thơ Rosa Jamali II (Cộng hòa Hồi giáo Iran). Vũ Việt Hùng dịch từ bản tiếng Anh và giới thiệu
Rosa Jamali (Cộng hòa Hồi giáo Iran)
Vũ Việt Hùng & Mai Văn Phấn dịch từ bản tiếng Anh và giới thiệu
Rosa Jamali, sinh năm 1977, là nhà thơ Iran sinh sống tại Thủ đô Tehran. Chị từng học chuyên ngành Văn học & Nghệ thuật tại Đại học Mỹ thuật Tehran, nhận bằng cao học văn học Anh tại Đại học Tehran. Chị đã xuất bản sáu tập thơ. Tập thơ đầu tay được xuất bản vào năm 1997, có tên “Thân xác úa tàn này không phải là trái táo, nó là quả dưa hay quả lê?” (“This Dead Body is Not an Apple, It is Either a Cucumber or a Pear?”). Tập thơ này xuất hiện lập tức đã mở ra nhiều tiềm năng mới cho thơ ca Iran đương đại. Thông qua kết cấu phân mảnh và nghệ thuật chơi chữ, chị đã miêu tả một thế giới siêu thực, nơi ngôn từ đã mất hết ý nghĩa và trở thành những đồ vật bừa bộn trong cuộc sống thường nhật hiện đại. Trong các tập thơ khác, chị kết hợp nhuần nhuyễn giữa ngôn ngữ thơ Ba Tư cổ đại giàu nhạc điệu với lối nói tự nhiên hiện đại, nhiều câu dài ngắn đứt gãy... Trong những bài thơ gần đây, chị chủ trương tạo ra những tác phẩm có tính liên văn bản với chủ nghĩa thần bí và thần thoại Ba Tư. Từ đó chị sáng tác những bài thơ liên thông với nhiều thể loại văn chương, hiện đại và truyền thống, trải nghiệm và tinh khôi, trí tưởng tượng và sự ngưng tụ, lấy cảm hứng từ phong cách huyền ảo của những nhà thông thái Ba Tư như Suhrawardi. Thơ của Rosa Jamali còn chịu ảnh hưởng sâu sắc các nhà thơ Anh Quốc như T.S. Eliot. Ngoài ra, chị còn là dịch giả tâm huyết, với tuyển tập thơ Anh ngữ được chuyển thể sang tiếng Ba Tư. Chị cũng đồng thời là diễn giả về thơ ca Ba Tư tại Thư viện Anh Quốc, các viện nghiên cứu Mỹ - Ba Tư và đã tham gia nhiều lễ hội thơ quốc tế. Chị là giám khảo một số giải thưởng thơ danh tiếng trong nước, đã viết nhiều tiểu luận khoa học về thơ ca, lý thuyết văn chương và kinh nghiệm sáng tác.
Con phố cuối cùng của Tehran
Tại sân bay
Những gì tôi
nắm trong tay lúc này
Là nắm đất nhỏ
Kích cỡ
không bằng bàn tay
Ánh mặt trời bên trong trơn trượt
Mặt trời
không đến giữa câu chuyện chúng tôi!
Giấc mơ dài
ngón tay di chuyển
Bén rễ từ
sa mạc Lout
Cứng lại
qua hàm răng tôi
Lu mờ trong
gió lốc
Bóp méo,
bao quanh cánh đồng hoang đầy cát
Hạ cánh nơi
con hẻm khu vực sau nhà.
Này, có
phải bạn đang ghép lại những mảnh khuôn mặt tôi để khiến tôi cười?
Một chuyến
đi ngắn, kích cỡ vừa bằng bàn tay
Vận may đổ
dài ngang bàn tay;
Ngôi mộ tập
thể dằng dặc
Để đưa đêm
dài nhất trong năm vào giấc ngủ.
Những giấc
mơ đã rời khỏi mí mắt
Hạ mỏ neo
nơi những góc hồ nước
Ai đó đánh
mất cái miệng rách nát của mình
Điều bé nhỏ
yếu đuối chật chội…!
Này, có
phải bạn đang ghép lại những mảnh khuôn mặt tôi để khiến tôi cười?
Những mảnh
ghép đang bị cắt vụn
Những chữ
cái trên giấy tờ tùy thân
Trên mảnh
đất của tôi vụn vỡ
Rơi vào
trạng thái lãng quên
Mất trí
nhớ!
Vượt qua
mỗi vũng nước
Kéo dài dọc
sa mạc
Những tiếng
thở dài của mẹ tôi bị khoá
Và tôi đang
để mất dấu chân bà.
Này, có
phải bạn đang ghép lại những mảnh khuôn mặt tôi để khiến tôi cười?
Không bao giờ!
Sẽ không
bao giờ quay lại đại lộ cuối cùng
Thứ tôi để
lại cho bạn là một chiếc giày
Để xỏ vào
và theo bước chân tôi!
Đường chân
trời kỳ lạ nhất
Vật dẫn
đường lên tới ba dặm
Vừa kích cỡ
trong lòng tay phải của tôi!
Cứ cho tôi là điều khó tránh
Cứ cho tôi
là điều khó tránh
Ngay cả
những mạch máu nơi bàn tay phải tôi
Bước qua
bạn từ những bản nháp.
Trên móng
tay mịn màng của tôi
Cơn gió nhẹ
Không đến
từ bầu trời
Đang bẻ
cong bạn
Mỗi mạch
máu của bàn tay phải tôi
Đang nhỏ
dần
Trong nhịp
đập của tôi.
Cuộn tròn
trên những ngón tay tôi
Biến mất
Không bao
giờ lặp lại
Lần thứ hai.
Tôi là một
nửa
Kể từ lần
đầu tiên.
Những tĩnh
mạch từ cổ tôi chạy sang bạn.
Nếu hơi ấm mười
ngón tay tôi
Giữ lấy hơi
thở rời rạc của bạn
Mọi sự đã
kết thúc
Bằng những
con hẻm cụt
Tất cả đều
chìm vào lãng quên.
Chú diều hâu ảm đạm là cư dân duy nhất của ngôi nhà
Tôi
Ẩn mình nơi
đây
Và những tế
bào hồng đỏ của tôi chạy trốn
Trò chơi
kết thúc không có kết quả
Những kí ức
không tồn tại trên đường
Giảm giá!
Đó là người
đàn ông
Đè nặng
Mí mắt tôi.
Không, nó
sẽ không kết thúc
Tất cả
những tấm gương đều cho tôi thấy như nhau
Một căn
phòng bị khóa
Hòn đá đang
rơi
Đơn độc và
trần trụi
Ngày thường
chỉ là bề nổi!
Ký ức rời
rạc ấy
Quăng quật
và xoay vòng
Hát ru tôi
Đó có phải
mất đi ký ức
Hay tôi bị
thương?
Và không ai
biết được
Hạt muối
phun ra
Trên lưu
vực lớn ấy.
Những ngày
thường đầy đớn đau!
Bạn có thể
cảm nhận nhịp đập nơi tôi?
Và tôi
Là ký ức
nhập vào mạch máu bạn.
Mệt mỏi
Mặc dù họ
đang chơi trống
Ầm ĩ nhất có thể
Nhưng tôi
đã bị điếc!
Cư dân duy nhất của ngôi nhà này là chú diều hâu ảm đạm.
Thành phố Chesslike, Tehran
Bạn thấy không thành phố trong huyết
quản tôi đang say ngủ
Như tấm mạng nhện lờ mờ bao trùm trí
não
Như thể nó đã phá hủy những mảnh ký
ức của tôi.
Vào buổi sáng mọi thứ thật hoàn hảo
Như có chú chó giữ nhà không ngừng len
lỏi vào mí mắt của tôi
Mọi thứ buổi sáng chắc chắn hoàn hảo.
Tín hiệu, tín hiệu và ký sinh trùng bắn phá
truyền hình vệ tinh!
Tehran,
Như trang giấy trắng, đọng lại trên chiếc móc
treo quần áo
Dù vậy, mọi thứ vẫn hoàn hảo,
Những đợt sóng chuyển động quanh tôi;
Thời tiết tồi tệ, nóng như thiêu đốt, nóng nực
oi bức
Tôi là người tài xế duy nhất rẽ vào đường cao
tốc
Chắn ngang như những đường song song giữ chúng
ta lại đến vô cùng
Đó có phải là ngã rẽ đến vô cùng?
Thiếu đi sắt và chất khoáng,
Sao Thủy nhanh như cái chết đang phủ bóng khung
bàn bây giờ
Nhiệt độ vừa mới hạ xuống!
Tehran ngủ say trong huyết quản tôi!
Những thanh chắn đưa chúng tôi chìm vào giấc ngủ
Tàn tích của thành phố bị bỏ lại qua tấm khung.
Bạn ăn sáng xong chưa?
Chúng ta có nên thoát ra từ bên phải?
Lăng kính, xoay vòng, biến thành cơn gió
Như thể đôi môi nứt ra khô khốc, quần áo trong
cơn gió lốc
Bằng việc quan sát tôi cảm nhận được những chiếc
đinh ghim và cây kim trong tay tôi
Bàn cờ bạn đã bầy
Với tất cả xác chết của nó,
Lướt trên mặt nước và những vùng
nước đô thị!
Pin đồng hồ
Thứ gì đó xảy ra để chết
Và ánh sáng ngâm mình trong sự ẩm ướt mịt mờ
Nếu tôi mang theo những đường thẳng
Vật thể đóng băng trong tay bạn sẽ rơi
Mặt khác, một ngày sẽ đến hồi kết thúc.
Khoảng trống
Khi tôi về nhà, nhìn chằm chằm vào những hình
khối lập phương
Dòng nước đứng vững
Và ánh mặt trời không bao giờ ẩm ướt
Trên những trang giấy trống trơn
Rơi nước mắt vào tấm khăn trải giường.
Những nguyên tố
Bản chất của nó được tô điểm bằng máu tôi
Trời mưa như trút nước trên cánh đồng tôi
Ánh trăng đang bao quanh mảnh đất!
Ở đây với cột trụ sắt tê cóng,
Tôi để lại thời gian trên bờ sông
Thời gian là sự nhất thời trượt khỏi bàn tay
Những khoảnh khắc được gột trôi, rửa sạch.
Bức tường chuyển màu xanh lam
Tôi và chiếc áo choàng đen
Nắm lấy dòng chảy con sông.
Đó là chú bê bú mẹ đã chết.
Đó là gì?
Trầm tích trên nền trung tính
Nó có thể trong gam màu khác
Đã nhiều ngày kể từ khi tôi bắt đầu tập đi trên dây
Vầng trăng khuyết trên trần nhà rủ xuống.
Bão tuyết
Một viên đá mỏng manh
Tê cóng trên kính cửa sổ
Cây cầu đổ sập
Sự im lặng trên băng kim loại
Kết thúc
tại điểm dừng mù mịt hoàn toàn.
The Azadi Tower