Giải thưởng Văn học Cikada 2018 được trao cho nhà thơ Xi Chuan, Trung Quốc - Mimmi Diệu Hường Bergström giới thiệu và dịch từ bản tiếng Anh
GIẢI THƯỞNG VĂN HỌC CIKADA THỤY ĐIỂN 2018 ĐƯỢC TRAO CHO NHÀ THƠ
XI CHUAN (TRUNG QUỐC)
Nhà thơ Xi Chuan (西川 - Tây Xuyên)
Mimmi Diệu Hường Bergström
Theo
thông cáo báo chí của Viện Thụy Điển (Swedish Institute), Giải thưởng Cikada
2018 được trao cho nhà thơ Xi Chuan Trung Quốc. Giải Cikada được thành lập vào
năm 2004 để kỷ niệm 100 năm ngày sinh của nhà thơ Thụy Điển và người đoạt giải
Nobel Harry Martinson. Giải thưởng Cikada được chọn trao cho nhà thơ Đông Á,
người có “những tác phẩm thơ lên tiếng bảo vệ tính bất khả xâm phạm của đời
sống”.
Vào
trung tuần tháng Mười 2018 tại Bắc Kinh TQ, nhà thơ Lars Vargö - Chủ tịch Hội
đồng Giám khảo và bà Alejandro Gamboa Castilla – Đại sứ Thụy Điển tại Trung
Quốc đã tiến hành nghi thức trao giải Cikada cho nhà thơ Xi Chuan. Giải thưởng
được Viện Thụy Điển tài trợ, bao gồm 3.000 euro và một tác phẩm gốm nghệ thuật
của nghệ sĩ Thụy Điển Gunilla Sundström.
Xi
Chuan là nhà thơ thứ 11 nhận giải thưởng cao quý này. Trước đó, giải thưởng
Cikada đã được trao cho các nhà thơ: So Sakon (Nhật Bản, 2004), Kaneko Tota
(Nhật, 2005), Ko Un (Hàn Quốc, 2006), Shin Kyong-rim (Hàn Quốc, 2007), Moon
Chung-hee (Hàn Quốc, 2010), Mizuta Noriko (Nhật Bản, 2013), Bei Dao (Bắc Đảo,
Trung Quốc 2014), Hoàng Thị Ý Nhi (Việt Nam, 2015), Yang Mu (Đài Loan, 2016), Mai
Văn Phấn (Việt Nam 2017).
Xi
Chuan (西川 - Tây
Xuyên), tên thật Liu Jun là (刘军 - Lưu Quân), sinh năm 1963 tại Từ Châu thuộc tỉnh Giang Tô), hiện
sống ở Bắc Kinh. Xi Chuan là nhà thơ, nhà phê bình văn học, dịch giả Trung
Quốc. Ông được coi là một trong những nhà thơ đương đại quan trọng nhất ở Trung
Quốc.
Từ
năm 1981 đến năm 1985, ông học văn học Anh tại Đại học Bắc Kinh. Sau khi tốt
nghiệp, ông làm biên tập viên cho tạp chí Huangqiu (Globus). Xi Chuan giáo sư
thỉnh giảng tại Đại học New York và Đại học Victoria ở Canada. Hiện ông giảng
dạy văn học cổ điển Trung Quốc tại Học viện Mỹ thuật Trung ương (CAFA) tại Bắc
Kinh. Xi Chuan cùng với nhà thơ Tang Xiaodu xuất bản tạp chí Thơ quốc tế đương
đại.
Xin
trân trọng giới thiệu bốn bài thơ của Xi Chuan, nhà thơ đoạt giải Cikada năm
2018!
Stockholm, 3-2019
Mimmi Diệu Hường Bergström giới thiệu và dịch từ bản
tiếng Anh
ĐÀN NGỰA
Ở TIỂU BANG PHÍA NAM
Đàn ngựa
ở tiểu bang phía Nam
mơ thấy tuyết phủ che kín cổng
Ông chủ chúng vội trèo lên giường
như một con gấu ngủ đông
Trời sẩm tối, ngựa mẹ cho chào
đời
một con ngựa đen xinh xắn
Nhưng ông chủ chẳng bao giờ
Mang theo chiếc đèn
Đàn ngựa bỗng nhiên vụt chạy
ba con đang bú mẹ vội ra bãi tuyết
Ba vì sao sáng
lấp lánh từ xa
Lúc bình minh lên
con đường in móng guốc
không ai nhận ra.
CON
THUYỀN ĐÁY DẸT
Một đêm
giông bão tôi sẽ tự mở
Căn phòng cô đơn bị khóa cạnh tôi
Tôi có thể tìm thấy hộp diêm, mẩu
nến
Một tia chớp tâm linh làm run rẩy thân tôi
Hòn đá chìm dưới đại dương cách
bờ năm trăm mét
Linh hồn của con chim xây tổ trên vách đá cháy bỏng phưu lưu
Đúng, đại dương ở gần, một đêm
giông bão
Tôi sẽ lắng nghe sóng vỗ và thắp nến lên
Viết cuộc sống mặt trời trên mặt
đất
Và ngày chết chóc của tất cả vạn vật
Nhưng tôi là chàng trai đi về
phía biển
Sau từng trải khó khăn tôi sẽ trưởng thành
Ba tiếng gõ cửa trong tim vang
dội
Thủy triều dâng lên bờ cát tựa những đàn rùa
Chiếc dao găm này của đêm, chiếc
ván từ tàu biển
Tôi vỗ chiếc thuyền cổ xưa, mặt trăng sáng treo cao
Một đêm giông bão tôi sẽ tự mở
Căn phòng cô đơn bị khóa cạnh tôi.
LOÀI CHIM
Những con
chim là ngôn ngữ bầu trời
Bài ca của chúng chứa bao tĩnh lặng
Có thể đàn chim đen bất ngờ xuất hiện
Nhưng điều này không thể ngăn chặn
Những con chim cô độc, bị thương
Tìm rúc vào nhau nơi chốn vô thường
Những con chim trong ánh mặt trời
Những con chim trong ánh trăng rơi
Những vũng bùn bắn lên cao vút
Và những vụn tinh thể ký ức
Ngọn lửa không thể cao hơn đôi cánh
Hay bầu trời cũng không thể thấp hơn
Trong sự khát khao của các loài chim
Cây cối bay lên từ trái đất
Trong sự khát khao của các loài chim
Hoa quả chất lên mây thành ngọn tháp
Thành phố được xây bằng những tầng đá
Trao cho chúng một kỳ nghỉ tình yêu
Tôi nhìn thấy những con chim như
thế
Mỏ ngậm hạt thóc bay khỏi tầm nhìn
Nhưng mỗi sáng
Có con chim lớn
Lượn vòng quanh trên đầu tôi
Đó là một thiên thần mặc áo giáp lộng lẫy
Đó là chú chim trong giấc mơ tôi
Với sứ mệnh canh giữ trái đất
Xuyên qua màn đêm lấp lánh ánh sao
Có một thế giới nhân loại
Liền kề cùng cõi thiêng liêng
Chúng ta đang ngất ngây lạc lối.
BÊN KIA
SÔNG
Bên kia
sông
có quả cầu lửa
quả cầu lửa
cháy suốt tháng Năm
lan sang tháng Tám
Khi nụ cây châu chấu trổ hoa
có vị giáo sư luống tuổi
nghiêm cẩn cúi đầu
Khi những chùm hoa cam rụng xuống
người con trai nề nếp của gia đình
vẫy tay và mỉm chào nàng
Nhưng nàng ở bờ bên kia dòng sông
vẫn đang cháy
như than hồng rực dưới làn nước
như chiếc mũ rơm đỏ
thổi vào không khí bởi cơn gió mạnh
Hôm qua tôi thấy
nàng đang nhìn trời xanh
hoàn toàn yên tĩnh
nhưng hôm nay
nàng cúi đầu
ngắm dòng sông chảy
Nếu ngày này, mây, mưa
nàng sẽ ở bên kia sông
vì điều gì đó
ngọn lửa của nàng
không bao giờ tắt
Nhà thơ ngắm nàng
người nông dân nhìn nàng chăm chú
nhà Mác-xít nhìn nàng đăm đăm
nàng ở bên kia sông, cháy bỏng
suốt tháng Năm
cháy lan qua. Tháng Tám
NGẮM NHÌN TRỜI SAO Ở
HARGAI
Có một điều bí ẩn em
không thể biết
Chỉ có thể là người
ngoài cuộc mà thôi
Và tuân theo sức mạnh kỳ
diệu ấy
Để chuyển tải những ký
hiệu từ nơi xa
Đang phát ra những chùm
tia sáng làm trái tim em tan vỡ
Như đêm nay, ở Hargai
Nơi xa xôi hoang vắng
xa rời thành phố
Nơi cao nguyên giữa
Quinghai và Tibet
Từ đây nhìn xuống ga xe
lửa chỉ nhỏ như hạt đậu
Anh ngước lên và ngắm
nhìn bầu trời đầy sao
Khoảnh khoắc dòng Ngân
Hà lặng yên với những đôi cánh mỏng
Phủ xuống, làm giật
mình những chú ngựa non yếu ớt
Chúng chạy trốn vào
anh, khiến anh bất động
Rồi anh lặng im để ngàn
ngôi sao huy hoàng tựa hàng triệu bàn chân
Đang đặt lên vai anh giờ
đây giống như đàn tế
Như đứa trẻ được ban
Thánh thể
Anh gắng lấy sự can đảm,
và nín chặt hơi thở mình.
Từ trái sang: nhà thơ Lars Vargö, bà Alejandro Gamboa Castilla, nhà thơ Xi Chuan