Raymond P. Keen

 

 

Raymond P. Keen – nhà thơ, nhà tâm lý học Hoa Kỳ

 

“Đêm lập xuân” và “Mùa xuân” của Mai Văn Phấn

 

 

Phạm Hải Vân dịch từ Anh ngữ

Bài thơ “Đêm lập xuân” của Mai Văn Phấn là cách thể hiện sự khởi đầu tuyệt mỹ của mùa xuân. Con người đã cảm nhận được sự khởi đầu ấy, ngỡ có thể chạm tay được.Tự mỗi người đều có những cảm nhận riêng biệt với những câu chuyện khác nhau xoay quanh một chủ đề. Mỗi người một nhận thức, một phức cảm, không ai giống ai. Và những câu chuyện ấy được chia sẻ để kết nối con người lại với nhau, thêm gần nhau hơn, gắn bó nhau hơn.

Cũng như những bài thơ mang dấu ấn cá nhân của mỗi nhà thơ, không bài thơ nào giống bài thơ nào, không tứ thơ nào về lập xuân trùng lặp. Và chúng ta, bạn đọc hay nhà thơ cũng chỉ đóng vai những vật thể hiện hữu đang mô tả lại câu chuyện về thiên nhiên ở nhiều dạng kể mà thôi.

Thiên nhiên vẫn đang chuyển động quanh ta đầy xúc cảm. Như ai cũng có thể cảm nhận được một mùa xuân thực sự bắt đầu rồi. Nói ra đấy. Hiểu đấy. Và nhà thơ đang cố gắng để tả lại sự thực ấy một cách trọn vẹn nhất:

Những chuyện bông lơn

vô tình vận vào trời đất

Dù chúng ta có nói gì về mùa xuân đi chăng nữa thì những chuyển động của thiên nhiên vẫn bất biến như lẽ thường:

Chim kêu gió thay mùa

...

Từng bầy mũi tên bay qua mái nhà vun vút.

Bài thơ “Đêm lập xuân” được viết với ngôn từ tinh tế thêm một lần thâm nhập vào tận cùng bản chất của thiên nhiên.

Còn trong bài thơ “Mùa Xuân”, tôi thích cách Mai Văn Phấn hoán chuyển, đan cài những chuyển động (vật lý) môi trường tự nhiên của chúng ta với với bản chất, bản thể con người. Những dòng thơ này từ “Mùa Xuân” thật kỳ diệu:

Ấy là lúc bông hoa đỏ rực vô tình rơi trên mặt nước

hay những linh hồn được thanh tẩy bay lên?

Là mây trắng bỗng trôi qua bàn tay ấm áp

hay hơi ẩm nghẹn ngào đang vỡ ra từng tiếng chim non?

R.P.K

 

 

Đêm lập xuân

 

Chờ quanh ngọn đèn

ánh sáng lan tỏa, đứt đoạn

ngỡ ai cầm bó đuốc

soi lên mặt mỗi người.

Bầy trò chơi để giết thời gian

ánh sáng soi về ai

người ấy gọi cách lập xuân.

Những câu nói sau được ghi lại:

            - Con chim trốn rét làm mũi tên

            rơi xuống bức tường mùa đông.

            - Khuôn mặt nhìn qua cửa sổ

            gợi nét chữ nguệch ngoạc.

            - Giọt sương chia đôi

            chân cỏ non thành vực thẳm...

Những chuyện bông lơn

vô tình vận vào trời đất

Đồ vật tự chuyển dịch

lắt lay bóng núi

Chim kêu gió thay mùa.

Khêu ngọn đèn

Từng bầy mũi tên bay qua mái nhà vun vút.

 

 

 

 

Mùa xuân

 

Có nhiều dấu hiệu Mùa xuân

Mây nặng. Hoa đào. Củi mục. Đường trơn...

Tôi chỉ dẫn các con như vậy.

Con tôi kẹp ngón tay thổi hồi còi dài

gọi đoàn tàu xuyên qua ngực tối

Trán tôi rung chuyển

Đôi chân gầm vang

những toa đen theo nhau nặng nhọc.

Tạm biệt mùa Đông!

Tạm biệt mùa Đông!

Các con tôi đang tranh luận về thời khắc:

            Ấy là lúc bông hoa đỏ rực vô tình rơi trên mặt nước

            hay những linh hồn được thanh tẩy bay lên?

            Là mây trắng bỗng trôi qua bàn tay ấm áp

            hay hơi ẩm nghẹn ngào đang vỡ ra từng tiếng chim non?

 

Bản Anh ngữ/ Translated by:Nguyễn Tiến Văn

Biên tập/ Edited by:Susan Blanshard

 

 

 

Early Spring Night

 

Waiting around the lamp

with its radiating, broken light

it seemed somebody was holding a torch

to examine each face one by one.

A game was invented to kill time

each person's face light in turn

to name the way Spring begins.

The following sentences were noted down:

−The cold-evading bird worked as an arrow

falling on the wall of winter.

− A face looking through the window

evoked coarse writing.

− A drop of mist divided

the root of a fresh grass into an abyss…

The casual jokes

unwittingly became fatal in sky and earth

Things moved by themselves

the shadow of the mountain shuddered

birds called on the winds for a change of seasons.

Raising the wick of the lamp

Hordes of arrows swiftly flew over the rooftops.

 

 

Spring

 

Many signs of Spring appear

Heavy clouds. Peach flowers in bloom. Rotten driftwood. Slippery roads…

I tell my children these things.

My child closes her fingers to make a long whistle

calling the train moving through my chest

My head is roaring

And my feet are shaking

the black wagons follow one another in hardship.

Good-bye Winter!

Good-bye Winter!

My children are debating about time!

Is it the moment the bright red flower falls unwittingly on water surface

or the time of the ascension of purified souls?

Is it when white clouds suddenly hover over warm hands

or when warmth is heard in each young bird’s voice?

 

 

 

Comment of Raymond P. Keen:

 

Poem "The night spring begins"of Mai Van Phanis such a beautiful way to express the beginning of spring. The reality of its beginning belongs to the human perceiver. The stories we humans tell ourselves give us comfort, each one differing from one another, stories we can share. These stories bind us together, just as our individual poetry does. 

No poem is the same. No story of the beginning of spring is the same. We are the only living creatures who cantell storiesabout nature. 

Meanwhile nature moves inexorably forward. Spring does begin, regardless of what we say or understand. We have our fragile attempts to approximate truth:

The casual jokes

unwittingly became fatal in sky and earth

But the creatures of nature move on their own, unperturbed by what wesayabout spring:

birds called on the winds for a change of seasons.

...

Hordes of arrows swiftly flew over the rooftops.

Mai Van Phan haswritten a brilliant poem that once again penetrates into the very nature of things.

I love the wayMai Van Phanintertwine our physical environment (nature) with human nature!

Is it the moment the bright red flower falls unwittingly on water surface

or the time of the ascension of purified souls?

Is it when white clouds suddenly hover over warm hands

or when warmth is heard in each young bird’s voice?

R.P.K

 

 

 

 

Tranh của Gürbüz Dogan Eksioglu, Thổ Nhĩ Kỳ