Nguyễn Trung

Bình bài thơ “Cái nhìn” của Mai Văn Phấn

Cái nhìn

Vũng nước nhỏ dưới chân núi
Soi
Tận đỉnh.

Bài thơ ba câu có cấu tứ khá đặc biệt về lượng từ ngữ,hơi giống cấu tứ của thơ HaiKu của Nhật Bản. Câu đầu dài nhất cũng chỉ có 6 chữ có mục đích giới thiệu, nêu thông tin "Vũng nước nhỏ dưới chân núi".

Câu thơ đã có ý ngầm hướng người đọc suy nghĩ tới hình ảnh vũng nước nhỏ đó ở một vị trí nghệ thuật "dưới chân núi" đã tạo nên hai hình ảnh tương phản cả về vị trí không gian và hình khối không gian. Chắc chắn, không gian vũ trụ này đã gài sẵn không gian của con người trong xã hồi, gợi tới đẳng cấp,vị trí,tầm vóc của con người trong xã hội, trong hoàn cảnh sống. Rộng hơn, gợi tới cả trí tuệ, tâm hồn, tâm linh...

Đến câu thứ hai thu gọn chỉ trong một động từ "soi" đã bắt đầu xuất hiện khá nhiều hàm ý. Vũng nước trở thành tâm điểm tập trung mọi ngầm ý. Tuy nó nhỏ bé nhưng vì là nước mà phải thật trong nên nó có thể soi hình mọi thứ phía trên nó.Thật thú vị và sâu sắc làm sao. Vùng nước là hình tượng bé nhỏ, thấp kém mà nó có khả năng nhìn rõ, nhìn thấu thứ khác. Ngọn núi cao lớn ngay trước nó là vậy mà không nhìn thấy gì hết,không soi được gì hết.

Đến câu thứ ba chỉ lắng đọng hai chữ "tận đỉnh" cực đắt. Từ "tận" nhấn mạnh tuyệt đối khả năng soi bóng hình của vũng nước nhỏ. Ô, hóa ra vũng nước nhỏ mà không nhỏ tý nào bởi nó nuốt gọn cả hỉnh ảnh ngọn núi cao lớn bên nó vào tận đáy lòng. Thật tuyệt! Hàm ý đến đây càng rõ hơn. Ngọn núi tưởng chừng đè bẹp, che lập vũng nước hóa ra lại bé nhỏ và yếu ớt, kếm cỏi vô cùng khi bị vũng nước nuốt gọn nó đến tận đỉnh. Từ đây, ta nghĩ gì về cuộc sống con người nhỉ? Nếu ai là chân tu thì còn có khám phá về ý nghĩa nghệ thuật sâu sắc của mấy câu thơ này. Ta có thể nghĩ đến sự thanh lọc trí tuệ, tâm hồn,hướng tới sự giải thoát, sự tự do tuyệt đối sẽ giống như vũng nước nhỏ mà trong kia, nó có thể chế ngự và làm chủ được những gì lớn hơn nó rất nhiều. Đó là lúc tu đắc đạo.

N.T

(http://nguyenlamcan.blogtiengviet.net)